Tin Khu Vực 
Thu nhập bình quân đầu người tại các vùng nông thôn năm 2024 có sự chênh lệch rõ rệt, phản ánh hiệu quả khác nhau trong quá trình xây dựng nông thôn mới giữa các vùng miền. Với nhiều chính sách và định hướng cụ thể, các địa phương đang nỗ lực để nâng cao đời sống người dân nông thôn, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững trong năm 2025.
Sự chênh lệch thu nhập giữa các vùng nông thôn mới
Thu nhập luôn là một trong những tiêu chí cốt lõi để đánh giá hiệu quả của chương trình xây dựng nông thôn mới. Theo số liệu mới nhất từ Cục Thống kê, thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn Việt Nam trong quý 1 năm 2024 đạt khoảng 6,5 triệu đồng/tháng, tương đương 78 triệu đồng/năm, tăng 549.000 đồng so với cùng kỳ năm 2023. Tuy nhiên, mức tăng này không đều giữa các vùng, thể hiện sự khác biệt rõ nét về điều kiện phát triển, cơ sở hạ tầng, nguồn lực và trình độ quản lý địa phương.
Tại các tỉnh đồng bằng sông Hồng, điển hình như Thái Bình, việc chuyển đổi mô hình sản xuất và phát triển làng nghề đã mang lại kết quả tích cực. Theo báo cáo của UBND tỉnh, năm 2024, thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn của tỉnh đạt 67,344 triệu đồng/người/năm, tăng hơn 34% so với năm 2020. Đáng chú ý, huyện Hưng Hà, nơi có nhiều làng nghề truyền thống như dệt vải Phương La (xã Thái Phương) đã góp phần tạo việc làm cho hàng nghìn lao động nông thôn với mức thu nhập ổn định.
Dệt vải Phương La tạo công ăn việc làm ổn định cho người dân.
Anh Trần Văn Hải, người dân tại xã Thái Phương chia sẻ: “Trước kia chỉ làm ruộng, thu nhập rất bấp bênh. Nhưng từ khi tham gia làng nghề, mỗi tháng tôi có thể thu nhập từ 7-9 triệu đồng, đời sống tốt hơn hẳn”.
Còn tại Ninh Bình, địa phương này đặt mục tiêu khá cao trong xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu. Theo Quyết định số 432/QĐ-UBND, thu nhập bình quân đầu người của các xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu năm 2024 lên tới 79,2 triệu đồng/người/năm và phấn đấu đạt 83,6 triệu đồng/người/năm trong năm 2025. Đây là con số tương đối cao so với mặt bằng chung cho thấy vai trò quyết định của định hướng phát triển địa phương và sự đầu tư vào sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, du lịch nông thôn và thủ công mỹ nghệ.
Một điểm sáng khác đến từ tỉnh Quảng Ninh, nơi đặt mục tiêu đầy tham vọng là đến năm 2025, thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn đạt trên 5.000 USD/năm, tương đương hơn 120 triệu đồng. Chính quyền tỉnh đang đẩy mạnh tái cơ cấu ngành nông nghiệp, gắn với phát triển nông thôn sinh thái, du lịch cộng đồng và kinh tế số. Nhiều xã như Đông Xá, Vạn Yên (huyện Vân Đồn) hay Bình Khê (thị xã Đông Triều) đã từng bước chuyển mình thành các điểm đến nông nghiệp hiện đại.
Tuy nhiên, ở các vùng miền núi, Tây Nguyên và Đồng bằng sông Cửu Long, thu nhập người dân nông thôn vẫn còn thấp. Một số tỉnh như Cao Bằng, Hà Giang, Sóc Trăng…vẫn ghi nhận mức thu nhập bình quân đầu người dưới 50 triệu đồng/năm. Nguyên nhân chủ yếu là do hạn chế về giao thông, điều kiện sản xuất, ảnh hưởng của biến đổi khí hậu và năng suất lao động còn thấp.
Định hướng nâng cao thu nhập nông thôn mới
Trước thực trạng chênh lệch thu nhập nêu trên, Chính phủ và các địa phương đang tích cực triển khai nhiều chính sách và giải pháp đồng bộ nhằm nâng cao thu nhập người dân nông thôn, đồng thời đảm bảo sự phát triển cân bằng giữa các vùng miền.
Trước hết, cần đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu kinh tế ở nông thôn, từ sản xuất thuần nông sang phát triển các mô hình kinh tế tổng hợp như trang trại, hợp tác xã, doanh nghiệp nhỏ. Việc ứng dụng khoa học kỹ thuật, chuyển đổi số vào sản xuất và quản lý nông nghiệp cũng là yếu tố then chốt để tăng năng suất lao động và nâng cao giá trị sản phẩm.
Bên cạnh đó, phát triển sản xuất hàng hóa gắn với thị trường là chiến lược không thể thiếu. Nhiều địa phương đã thành công khi xây dựng các chuỗi giá trị từ sản xuất đến tiêu thụ, qua đó tạo ra sản phẩm nông nghiệp đặc trưng vùng miền như bưởi Đoan Hùng (Phú Thọ), cam Cao Phong (Hòa Bình), gạo ST24-ST25 (Sóc Trăng)… giúp nông dân tiêu thụ sản phẩm ổn định với giá tốt hơn.
Bưởi Đoan Hùng đã thành công khi xây dựng các chuỗi giá trị từ sản xuất đến tiêu thụ.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp & Môi trường Trần Thanh Nam khẳng định: “Để nâng cao thu nhập nông thôn, chúng ta phải đặt người dân làm trung tâm, doanh nghiệp làm động lực, nhà nước đóng vai trò kiến tạo và kết nối. Đặc biệt, nông thôn mới kiểu mẫu không thể chỉ là hạ tầng mà phải là sự chuyển biến trong đời sống, thu nhập và ý thức người dân”.
Đồng thời, các chương trình đào tạo nghề, hỗ trợ vay vốn ưu đãi, bảo hiểm nông nghiệp và an sinh xã hội cũng đang được tăng cường để hỗ trợ người dân vươn lên thoát nghèo bền vững. Chị Nguyễn Thị Lan (xã Đình Tổ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh) chia sẻ: “Từ khi xã chuyển sang mô hình nông thôn mới nâng cao, không chỉ đường làng ngõ xóm đẹp hơn mà thu nhập gia đình tôi cũng cải thiện rõ rệt nhờ được tập huấn nghề mộc và kết nối đầu ra cho sản phẩm”.
Ngoài ra, phát triển hạ tầng nông thôn cũng giữ vai trò quan trọng trong việc nâng cao thu nhập. Việc đầu tư đồng bộ vào giao thông, điện, nước sạch, trường học, y tế không chỉ cải thiện chất lượng sống mà còn tạo điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế tại chỗ. Đây là nền tảng cần thiết để thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông thôn, từ đó tạo thêm việc làm và nâng cao thu nhập.
Thu nhập bình quân đầu người là một trong những tiêu chí phản ánh trực tiếp chất lượng sống và mức độ phát triển của chương trình nông thôn mới. Năm 2024, mặc dù đã đạt được những thành quả nhất định, nhưng sự chênh lệch về thu nhập giữa các vùng vẫn còn khá rõ ràng. Đây là thách thức không nhỏ đặt ra cho quá trình phát triển bền vững nông thôn Việt Nam.
Với định hướng rõ ràng từ Trung ương, sự năng động của chính quyền địa phương và sự vào cuộc của người dân, hy vọng trong năm 2025 này, mức thu nhập bình quân đầu người ở nông thôn không chỉ tăng trưởng về con số, mà còn thực sự cải thiện chất lượng sống, thu hẹp khoảng cách giữa các vùng miền, đưa vùng nông thôn tiến gần hơn tới mục tiêu “nông thôn mới giàu, đẹp, văn minh”.
