Liên kết chuỗi giá trị nâng cao chất lượng nông sản nông thôn mới

Liên kết chuỗi giá trị: Giải pháp bền vững cho nông nghiệp hiện đại

Trong hành trình thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, một trong những mục tiêu trọng tâm là phát triển nền nông nghiệp bền vững, an toàn thực phẩm và có giá trị gia tăng cao. Để đạt được điều đó, mô hình liên kết chuỗi giá trị giữa nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp đang được nhiều địa phương áp dụng và chứng minh hiệu quả rõ nét.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, mô hình liên kết chuỗi giá trị là sự hợp tác chặt chẽ giữa các mắt xích trong quy trình sản xuất nông sản, từ cung ứng vật tư đầu vào, kỹ thuật canh tác, thu hoạch, chế biến đến tiêu thụ sản phẩm. Đặc biệt, các sản phẩm nằm trong chuỗi giá trị được kiểm soát nghiêm ngặt về an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc và đạt tiêu chuẩn xuất khẩu, tạo dựng niềm tin cho người tiêu dùng và nâng cao giá trị thương phẩm.

Thực tế tại nhiều địa phương cho thấy, mô hình này đã giúp nông dân không chỉ ổn định đầu ra mà còn từng bước nâng cao chất lượng sản phẩm. Tại xã Mỹ Xương, huyện Cao Lãnh (Đồng Tháp), mô hình thâm canh xoài theo tiêu chuẩn VietGAP với sự tham gia của 23 hộ dân trên diện tích 15 ha đã mang lại kết quả tích cực. Báo cáo từ Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đồng Tháp cho thấy, năng suất đạt bình quân 7 tấn/ha, cao hơn 0,7 tấn/ha so với phương thức sản xuất truyền thống, còn lợi nhuận tăng trung bình 22 triệu đồng/ha.

Không chỉ dừng lại ở hiệu quả kinh tế, mô hình còn giúp người dân thay đổi tư duy sản xuất, giảm thiểu sử dụng hóa chất độc hại, nâng cao nhận thức về an toàn thực phẩm. Nhờ sự tham gia của doanh nghiệp thông qua các hợp đồng bao tiêu, người nông dân có thể yên tâm canh tác, tránh tình trạng bị thương lái ép giá.

Chị Nguyễn Thị Lan, nông dân xã Mỹ Xương chia sẻ: "Trước đây, gia đình tôi trồng xoài chủ yếu bán cho thương lái, giá cả bấp bênh, chất lượng không đồng đều. Từ khi tham gia hợp tác xã và thực hiện mô hình liên kết, chúng tôi được tập huấn kỹ thuật, hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, sản phẩm được doanh nghiệp ký hợp đồng thu mua nên thu nhập ổn định hơn hẳn".

Cộng đồng chủ động, chính quyền đồng hành trong phát triển liên kết

Sự thành công của các chuỗi liên kết không thể thiếu vai trò chủ động từ cộng đồng và sự hỗ trợ chính sách của chính quyền địa phương. Tại các xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu như Tân Lập (huyện Tân Thạnh, Long An), mô hình tổ chức sản xuất được củng cố chặt chẽ từ cơ sở. Các tổ giám sát an toàn thực phẩm được thành lập với thành viên từ Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Trạm Khuyến nông và Ban quản lý nông thôn mới nhằm kiểm soát quy trình sản xuất và bảo đảm tiêu chuẩn sản phẩm.

Ông Nguyễn Văn Trung, cán bộ khuyến nông xã Tân Lập, cho biết: "Chúng tôi vừa hỗ trợ người dân áp dụng kỹ thuật sản xuất sạch, vừa làm cầu nối giữa nông dân và doanh nghiệp. Khi hợp đồng bao tiêu được ký kết minh bạch, người dân yên tâm sản xuất, doanh nghiệp yên tâm về chất lượng đầu vào. Đó là cách giữ niềm tin và gắn kết lợi ích các bên".

Không chỉ có sự chủ động từ người dân, các chính sách hỗ trợ của Nhà nước cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy mô hình liên kết phát triển. Tỉnh Long An ban hành Quyết định 32/2024/QĐ-UBND quy định hỗ trợ chi phí kiểm nghiệm, cấp chứng nhận an toàn thực phẩm và quảng bá sản phẩm cho các hợp tác xã tham gia liên kết sản xuất, tiêu thụ nông sản.

Bên cạnh đó, tỉnh Ninh Thuận triển khai Kế hoạch 5717/KH-UBND năm 2024 về giám sát dịch bệnh cây trồng và kiểm soát chất lượng thực phẩm, góp phần giúp nông sản địa phương đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt của thị trường trong nước và quốc tế. Đây là những bước đi cần thiết để hiện đại hóa nông nghiệp và phát triển nông thôn bền vững.

Anh Phạm Văn Hiếu, thành viên tổ sản xuất rau an toàn tại xã Tân Lập cũng chia sẻ: "Nhờ mô hình liên kết, rau của chúng tôi đã được vào siêu thị. Điều mà trước đây chỉ dám mơ. Bây giờ không chỉ có đầu ra ổn định mà người tiêu dùng cũng an tâm hơn khi biết nguồn gốc sản phẩm".

Thành công của mô hình liên kết chuỗi giá trị không chỉ đến từ sự hỗ trợ của chính quyền hay doanh nghiệp, mà cần sự chủ động từ cộng đồng người dân và tổ chức hợp tác xã. Tuy nhiên, để duy trì bền vững và mở rộng mô hình này, các địa phương cần tiếp tục hoàn thiện chính sách hỗ trợ, tăng cường năng lực tổ chức sản xuất, đào tạo kỹ thuật cho nông dân và kiểm soát chất lượng sản phẩm.

Các chuyên gia nông nghiệp nhận định, mô hình liên kết chuỗi giá trị không chỉ giải quyết bài toán đầu ra mà còn giúp sản phẩm đạt tiêu chuẩn an toàn thực phẩm, đáp ứng nhu cầu thị trường hiện đại và mở rộng xuất khẩu. Khi chuỗi liên kết được duy trì vững chắc, người dân sẽ yên tâm gắn bó với ruộng đồng, từng bước nâng cao thu nhập, cải thiện chất lượng sống và góp phần xây dựng nông thôn mới thực chất, bền vững.

Với sự đồng hành chặt chẽ giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân, những mô hình liên kết chuỗi giá trị trong sản xuất nông sản đang và sẽ tiếp tục phát huy hiệu quả, đóng góp quan trọng vào sự nghiệp phát triển nông nghiệp sạch, nâng tầm thương hiệu nông sản Việt trên thị trường quốc tế.