mía đường

Dù ghi nhận có sự hồi sinh và tăng trưởng đáng kể về sản lượng và giá, nhưng ngành mía đường Việt Nam vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức.

Mía đường đang trở thành ngành hàng chủ lực của tỉnh Gia Lai. Trước áp lực cạnh tranh đòi hỏi địa phương phải xây dựng chuỗi giá trị mía đường đủ mạnh.

Chị Lê Thị Nhâm, Phó Giám đốc Công ty Tiến Ngân (TP. Hòa Bình) luôn trăn trở làm sao để mở rộng thêm thị trường, tìm đầu ra cho cây mía đường.

Sức cầu đối với sản phẩm đường giảm trong khi các nguồn cung dồi dào khiến giá đường được dự báo sẽ tiếp tục ở mức thấp trong thời gian tới.

Giá đường nhích lên, giá mía các nhà máy thu mua cho nông dân cao hơn… các biện pháp phòng vệ thương mại Bộ Công Thương áp dụng cho mía đường nhập khẩu từ Thái Lan đã và đang mang lại lợi ích cho ngành mía đường trong nước.

Sau khi áp dụng biện pháp chống bán phá giá, chống trợ cấp với đường mía Thái Lan, Bộ Công Thương đã phối hợp với cơ quan quản lý nhà nước như: Bộ Tài chính, Hiệp hội Mía đường Việt Nam, doanh nghiệp sản xuất mía đường trong nước theo dõi sát tình hình nhập khẩu. Đây là thông tin được ông Lê Triệu Dũng - Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương) - chia sẻ khi trao đổi với báo chí.

Đường lậu là một vấn đề nhức nhối không chỉ của ngành mía đường mà còn đối với toàn xã hội. Bắt đầu từ quyết tâm ngăn chặn đường lậu, những giải pháp quyết liệt và toàn diện hoàn toàn có thể giúp đẩy lùi được đường lậu ra khỏi thị trường.

Trong chuỗi giá trị sản xuất mía đường tại Việt Nam, mối quan hệ liên kết giữa các nhà máy đường và người nông dân trồng mía, có thể coi là "cộng sinh" nhưng lại có thể bị hủy hoại, phá vỡ bất cứ lúc nào.

Xác định việc nâng giá mía là biện pháp củng cố và phát triển chuỗi liên kết trong sản xuất mía đường, đồng thời thể hiện sự chia sẻ đồng hành với người dân sau những vụ mía liên tiếp gặp khó khăn, Hiệp hội Mía đường Việt Nam (VSSA) vừa ban hành khuyến cáo hội viên sớm xem xét điều chỉnh tăng giá mua mía cho nông dân trong vụ mới sắp đến.

Toàn bộ bã mía, mùn cưa, trấu…, chất thải trong quá trình sản xuất đường được tận dụng để làm nhiên liệu đầu vào cho nhà máy điện sinh khối, hệ thống xử lý nước thải được vận hành và quản lý theo công nghệ 4.0, gia tăng trồng cây xanh trong khu vực sản xuất… đã giúp Công ty Cổ phần Đường Quảng Ngãi (QNS) từng bước tiến gần đến mục tiêu doanh nghiệp xanh, ít phát thải.

Ngày 01/9, Cục Phòng vệ Thương mại, Bộ Công Thương đã đưa ra thông tin về việc điều tra chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại (PVTM) đối với sản phẩm đường mía có xuất xứ từ Thái Lan.

Điều tra, áp dụng phòng vệ thương mại đối với đường mía nhập khẩu từ Thái Lan, đã có những tác động tích cực tới sản xuất đường trong nước. Tuy nhiên, nhập khẩu đường từ các nước ASEAN vào Việt Nam trong 6 tháng đầu năm 2021, cho thấy, có những dấu hiệu bất thường rất đáng phải quan tâm.

Bộ Công Thương vừa ban hành Thông tư số 03/2021/TT-BCT hướng dẫn về đấu giá thí điểm hạn ngạch thuế quan nhập khẩu đường năm 2021.

Đường lậu vào Việt Nam bằng nhiều con đường tinh vi với số lượng lớn, bán tràn lan với kiểu phá giá khiến các nhà máy trong nước phải đóng cửa vì lỗ thua lỗ, nông dân bỏ cây mía vì không có lợi nhuận, ngành mía đường lao đao…

Tình trạng đường lậu tràn lan khiến cho đường nội địa thất thế. Giá mía nguyên liệu xuống thấp, nông dân bỏ cây mía khiến nhiều nhà máy “sống dở chết dở” vì thiếu nguồn cung.

Yếu tố tiên quyết để duy trì và phát triển bền vững ngành mía đường đó là đảm bảo sự ổn định cho vùng nguyên liệu. Tuy nhiên, trong vài năm gần đây, vùng nguyên liệu đang sụt giảm đáng báo động, cần có các giải pháp căn cơ để ngành mía đường nội địa phát triển bền vững.

Bất chấp việc vụ thu hoạch 2020-2021 được xem là vụ mía thành công của cả nông dân và nhà máy, diện tích mía tại nhiều vùng nguyên liệu dự báo vẫn tiếp tục bị giảm. Đâu là lý do của nghịch lý này?

Diện tích vùng nguyên liệu mía toàn Việt Nam hiện chỉ còn khoảng 127 nghìn ha, trong đó diện tích trồng mía chỉ còn khoảng 100 nghìn ha, phần còn lại nhiều nguy cơ bị chuyển đổi sang cho cây trồng khác.

Trước áp lực cạnh tranh không lành mạnh từ đường nhập khẩu, đường lậu, gian lận thương mại… đe dọa "hủy diệt" sản xuất trong nước, Bộ Công Thương đã quyết định điều tra phòng vệ thương mại (PVTM), áp thuế tạm thời chống bán phá giá, chống trợ cấp đối với đường nhập khẩu từ Thái Lan. Đây là một quyết định đúng đắn, phù hợp pháp luật trong nước và thông lệ quốc tế, đã và đang tác động tích cực, góp phần giúp cho ngành mía đường Việt Nam hồi phục và phát triển trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Ngay sau khi Việt Nam chính thức thực thi cam kết tại Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA), hàng rào hạn ngạch thuế quan nhập khẩu đường từ ASEAN được dỡ bỏ, làn sóng đường nhập khẩu từ Thái Lan đã tràn vào Việt Nam như “thác đổ” với giá rẻ chỉ bằng giá sản xuất nguyên liệu mía, do được Chính phủ Thái Lan trợ cấp, bán phá giá, đã khiến cho ngành mía đường Việt Nam phải đứng trước nguy cơ bị “hủy diệt”.

Chỉ số giá thực phẩm tăng lên mức cao kỷ lục nhất trong vòng 7 năm trở lại đây được cho là đang có những tác động tới ngành hàng xuất khẩu gạo cũng như sản xuất đường tại Việt Nam.

Việc Bộ Công Thương mới đây đưa ra quyết định áp dụng tạm thời mức thuế tự vệ và thuế chống bán phá giá ở mức 48,88% với đường tinh luyện và 33,88% với đường thô nhập khẩu từ Thái Lan được giới phân tích và doanh nghiệp kỳ vọng sẽ đưa ngành mía đường phục hồi trở lại.

Tác động tích cực từ biện pháp phòng vệ thương mại cùng với nguồn cung trong nước thiếu hụt khiến giá đường nội địa tiếp tục tăng theo hướng có lợi cho sản xuất trong nước. Với những tín hiệu tích cực này, nhiều chuyên gia cho rằng, năm nay ngành mía đường có triển vọng hồi phục.

Những nỗ lực của Chính phủ, các bộ, ngành trung ương và Hiệp hội Mía đường Việt Nam (VSSA) nhằm tháo gỡ khó khăn, bảo vệ ngành sản xuất mía đường trong nước phát triển trước tác động của hội nhập quốc tế, trong đó có biện pháp phòng vệ thương mại, đang phát huy hiệu quả trong thực tiễn, nhận được sự phản hồi tích cực từ người nông dân trồng mía nói riêng và ngành mía đường nói chung.

Năng lực cạnh tranh của ngành mía đường Việt Nam không hề thua kém các nước trong khu vực nếu đặt ở điều kiện ngang bằng và được bảo vệ thương mại đúng đắn.

Mới đây, Bộ Công Thương đã quyết định áp dụng thuế bán phá giá và thuế chống trợ cấp tạm thời đối với một số sản phẩm đường mía có xuất xứ từ Thái Lan. Đây được đánh giá là quyết định kịp thời, giúp chặn đứng đà lao dốc của ngành mía đường trong nước, tạo cơ hội phục hồi cho cả doanh nghiệp và người nông dân.

Áp thuế CBPG, CTC ở mức 48.88% đối với đường tinh và 33.88% đối với đường thô từ Thái Lan cùng với việc đẩy mạnh phát triển công nghệ sản xuất, đa dạng hoá sản phẩm từ cây mía… sẽ là “tấm khiên” để bảo vệ và tạo đà cho mía đường Việt Nam vươn tầm thế giới.

Thực hiện nhiệm vụ của Thủ tướng Chính phủ giao tại Chỉ thị 28/2020/CT-TTg về triển khai các giải pháp phát triển ngành mía đường Việt Nam trong tình hình mới, ngày 25/1/2021, Hiệp hội Mía đường Việt Nam (VSSA), đã chính thức thông qua kế hoạch triển khai hệ thống quản lý truy xuất nguồn gốc chống gian lận thương mại đối với mặt hàng đường nhập lậu.