Người làm báo cần tiên phong, trách nhiệm trước vận hội mới của đất nước

Đội ngũ người làm báo không ngừng trưởng thành, lớn mạnh

Nhìn lại hành trình 100 năm qua, trong bối cảnh đất nước bước vào kỷ nguyên mới, theo TS. Nguyễn Huy Phòng - Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, báo chí cách mạng Việt Nam đứng trước nhiều cơ hội, điều kiện thuận "lợi" để không ngừng trưởng thành, lớn mạnh, phát triển, song cũng đặt ra những thách thức mà đội ngũ những người làm báo phải vượt qua.

Nêu bật những cơ hội đối với người làm báo, TS. Nguyễn Huy Phòng chỉ rõ, đó là sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước đối với phát triển báo chí cách mạng Việt Nam. Trong đó, một thế kỷ qua, nhất là kể từ khi đất nước hoàn toàn được giải phóng, thống nhất, đi lên chủ nghĩa xã hội, Đảng, Nhà nước không ngừng quan tâm, chú trọng và chăm lo xây dựng nền báo chí cách mạng Việt Nam chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại.

Hệ thống cơ chế, chính sách về phát triển báo chí ngày càng được bổ sung, hoàn thiện, tạo cơ sở, hành lang pháp lý đầy đủ, đồng bộ, hiện đại, bảo đảm quyền, "lợi" ích của những người làm báo. Đồng thời, mở ra cơ hội, điều kiện thuận lơi để nhà báo phát năng lực, sở trường, cống hiến vào sự phát triển của nền báo chí cách mạng Việt Nam trong giai đoạn mới.

Bên cạnh đó, cùng với sự phát triển chung của đất nước, đội ngũ những người làm báo không ngừng trưởng thành, lớn mạnh. Điểm nổi bật ở đội ngũ những người làm báo hôm nay, TS. Nguyễn Huy Phòng đánh giá là có sự đan xen, kế thừa giữa các thế hệ, có những nhà báo gạo cội, trưởng thành trong hai cuộc kháng chiến, là nhân chứng sống động của một thời.

Đồng thời, là sự xuất hiện, trưởng thành của những cây bút trẻ, có năng khiếu, có trình độ chuyên môn, được đào tạo bài bản, được tiếp cận với những loại hình báo chí và các phương tiện hiện đại, đem đến cho khán thính giả những tác phẩm báo chí sinh động, hấp dẫn.

Ngoài ra, sự phát triển mạnh mẽ của khoa học, kỹ thuật, công nghệ, nhất là sự xuất hiện của internet, mạng xã hội, trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn... đã mang đến cho những người làm báo và công chúng những trải nghiệm mới với sự xuất hiện của nhiều loại hình báo chí hiện đại. 

Những thách thức mới đối với người làm báo

Tuy nhiên, song hành với cơ hội là không ít những thách thức đặt ra đối với người làm báo. Trước hết, theo TS. Nguyễn Huy Phòng, mặt trái của kinh tế thị trường và toàn cầu hóa đã và đang tác động mạnh mẽ đến báo chí và những người làm báo.

Cụ thể, một số cán bộ báo chí đề cao lợi ích vật chất, chạy theo đồng tiền, danh vị và chủ nghĩa cá nhân, bị những thế lực thù địch dụ dỗ, lôi kéo, sẵn sàng bẻ cong ngòi bút, viết những tin, bài sai sự thật, bao che và dung túng cho cái xấu, cái ác, làm mất niềm tin của công chúng, gây bất bình, phẫn nộ trong dư luận.

Đáng chú ý, TS. Nguyễn Huy Phòng chỉ rõ, ngoài xuất bản ấn phẩm có giá trị và những dòng thông tin chính thống, tích cực là sự xuất hiện, tấn công của luồng tin giả, tin xấu, độc được cài cắm, lồng ghép và thể hiện tinh vi qua những sản phẩm truyền thông mới, hiện đại. Điều này đặt ra thách thức cho đội ngũ những người làm báo trong việc lựa chọn, khai thác thông tin phù hợp. Đồng thời, ngăn chặn, đẩy lùi những thông tin tiêu cực, định hướng tốt dư luận trong bối cảnh bùng nổ thông tin như hiện nay.

Đặc biệt, việc tổ chức, sắp xếp lại hệ thống các cơ quan báo chí là xu thế tất yếu trong bối cảnh mới của đất nước. Tuy nhiên, việc sáp nhập một số cơ quan thông tấn, tinh giản biên chế sẽ khiến những người làm báo phải mất một thời gian mới có thể thích nghi và chuyển đổi nghề nghiệp trong cơ chế thị trường.

Hiện nay, theo TS. Nguyễn Huy Phòng, bên cạnh những loại hình báo chí truyền thống là sự xuất hiện của các trang mạng xã hội, trang thông tin điện tử, fanpage, blog, Facebook, Zalo, Youtube, không ngừng nở rộ, phát triển. Trên các nền tảng đó, người dùng có thể đưa tin tức, hình ảnh nhanh chóng, tức thì, độ tương tác, lan tỏa lớn, tác động sâu sắc đến tâm lý, nhận thức, hành động của công chúng, người “tiêu dùng” thông tin.

Tuy nhiên, bên cạnh thông tin tích cực là những thông tin, hình ảnh có nội dung nhảm nhí, sai lệch, cắt ghép, thậm chí là xuyên tạc lịch sử, sự thật, ảnh hưởng xấu đến tâm lý của công chúng. Điều này đòi hỏi tinh thần tiên phong, trách nhiệm của mỗi nhà báo trong việc định hướng, dẫn lối cho nhân dân bằng những thông tin hay, thiết thực, hấp dẫn.

Để thực hiện những khát vọng, mục tiêu lớn, hướng đến dấu mốc 100 năm thành lập Đảng, 100 năm thành lập nước, theo TS. Nguyễn Huy Phòng, mỗi cán bộ báo chí cần ý thức sâu sắc hơn về vai trò, vị trí, tầm quan trọng của báo chí, nâng cao tinh thần trách nhiệm và sứ mệnh của bản thân trước những yêu cầu, nhiệm vụ của tình hình mới mà Đảng, Nhà nước, Nhân dân tin tưởng, kỳ vọng.

Đồng thời, để có thể đáp ứng những đòi hỏi ngày càng khắc nghiệt của cuộc sống, đội ngũ những người làm báo cần giữ vững bản lĩnh chính trị, giữ vững niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng và con đường, tương lai của chủ nghĩa xã hội. Nêu cao tinh thần trách nhiệm của một nhà báo, một công dân trước vận hội mới của dân tộc, đất nước. Trong đó, mỗi nhà báo cần phải phát huy tinh thần tiên phong, gương mẫu, có mặt ở tuyến đầu của công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.

Đặc biệt, để làm tốt công tác tuyên truyền, định hướng tư tưởng, tổ chức và lãnh đạo quần chúng, TS. Nguyễn Huy Phòng cho rằng, mỗi nhà báo phải thấm nhuần chủ trương, đường lối của Đảng; chính sách, pháp luật của Nhà nước. Bên cạnh đó, cần nhạy bén trước những biến chuyển của thời đại, nhất là những biến động của tình hình kinh tế, chính trị, xã hội, văn hóa, an ninh, quốc phòng trong khu vực và quốc tế để có những phân tích, dự báo, tham vấn cho Đảng, Nhà nước trong việc đưa ra những quyết sách kịp thời, hiệu quả.

TS. Nguyễn Huy Phòng: "Hiện nay, báo chí phải trở thành một nguồn lực, giữ vai trò là sức mạnh nội sinh quan trọng, giúp rút ngắn khoảng cách phát triển, tranh thủ thời cơ, vận hội, đánh thức và khơi thông những nguồn lực khác để đưa đất nước vững bước tiến vào kỷ nguyên mới".