Lạng Sơn thúc đẩy giải pháp công nghệ, đưa thương mại điện tử bứt phá

Khơi dậy tiềm năng từ kinh tế số và cửa khẩu thông minh

Hội thảo “Thúc đẩy giải pháp công nghệ và phát triển thương mại điện tử Lạng Sơn 2025” diễn ra sáng 16/8 tại tỉnh Lạng Sơn đã khẳng định quyết tâm đưa thương mại điện tử trở thành động lực phát triển kinh tế cửa khẩu, mở rộng thị trường tiêu thụ trong nước và quốc tế. Sự kiện do UBND tỉnh Lạng Sơn phối hợp Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) tổ chức, với sự tham dự của lãnh đạo các bộ, ngành, doanh nghiệp, hợp tác xã, tiểu thương cùng đông đảo đại biểu.

Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Dương Xuân Huyên, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Lạng Sơn nhấn mạnh, thương mại điện tử đang trở thành trụ cột quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Với lợi thế là cửa ngõ giao thương quốc tế, Lạng Sơn đã tích cực triển khai nhiều giải pháp chuyển đổi số, coi đây là động lực thúc đẩy tăng trưởng bền vững. Những năm gần đây, tỉnh đã đưa gần 21.000 sản phẩm lên sàn thương mại điện tử, đứng thứ 2 cả nước, với hơn 50.000 lượt giao dịch thành công. Cùng với đó, tỷ lệ hộ sản xuất nông nghiệp được đào tạo kỹ năng số đạt tới 93%, thuộc nhóm dẫn đầu toàn quốc.

Đặc biệt, từ năm 2022, nền tảng cửa khẩu số tại Hữu Nghị và Tân Thanh đã đi vào vận hành, với gần 2.000 doanh nghiệp đăng ký, 100% xe hàng khai báo trực tuyến trước khi vào cửa khẩu. Giải pháp này giúp quá trình thông quan diễn ra nhanh chóng, công khai, minh bạch, đồng thời góp phần hỗ trợ hiệu quả hoạt động xuất nhập khẩu. Thành quả này đã mang về cho tỉnh danh hiệu “Cơ quan nhà nước chuyển đổi số xuất sắc”, một sự ghi nhận xứng đáng cho nỗ lực tiên phong của địa phương trong lĩnh vực số hóa quản lý cửa khẩu.

Song song với đó, tỉnh đang tập trung triển khai Đề án thí điểm cửa khẩu thông minh - mô hình đầu tiên trên cả nước áp dụng công nghệ vận chuyển không tiếp xúc, cẩu container tự động, định vị vệ tinh và kết nối dữ liệu xuyên biên giới. Mục tiêu đặt ra đến năm 2027, năng lực thông quan sẽ tăng gấp 2-3 lần so với hiện nay, và gấp 4-5 lần vào năm 2030. Các dự án trọng điểm khác như công viên logistics, cảng cạn, kho ngoại quan cũng đang được khởi động, góp phần hoàn thiện hạ tầng thương mại biên giới hiện đại, tạo nền tảng vững chắc cho thương mại điện tử xuyên biên giới phát triển mạnh mẽ.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, ông Dương Xuân Huyên khẳng định tỉnh Lạng Sơn đã ban hành các kế hoạch cụ thể nhằm đẩy mạnh công tác chuyển đổi số, đặc biệt là trong lĩnh vực thương mại, với năm nhóm giải pháp trọng tâm. Trước hết là phát triển hạ tầng số đồng bộ, nhất là tại vùng sâu, vùng xa, biên giới, đảm bảo mạng internet băng thông rộng, phủ sóng 4G/5G và hỗ trợ phần mềm kinh doanh trực tuyến. Tiếp đó là triển khai các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tham gia sàn thương mại điện tử, xây dựng khu vực trưng bày, giới thiệu hàng hóa trực tuyến, đồng thời khuyến khích áp dụng các chương trình, đề án thúc đẩy công nghệ số trong kinh doanh.

Giải pháp thứ ba tập trung vào hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã và hộ kinh doanh bán hàng trên nền tảng thương mại điện tử như Shopee, TikTok…, đồng thời tổ chức tập huấn, đào tạo kỹ năng chuyển đổi số để nâng cao nhận thức và năng lực ứng dụng thương mại điện tử an toàn, hiệu quả. Giải pháp thứ tư là tăng cường phối hợp với Bộ Công Thương và các cơ quan Trung ương, triển khai các chương trình liên kết vùng nhằm đưa sản phẩm thế mạnh của tỉnh tiêu thụ rộng rãi hơn, vừa phát huy lợi thế riêng, vừa mở rộng thị trường khắp cả nước.

Cuối cùng là thúc đẩy chuỗi hợp tác công - tư, kết nối doanh nghiệp công nghệ, ngân hàng, đơn vị vận chuyển và các chủ thể kinh doanh để triển khai thanh toán không dùng tiền mặt, các chương trình ưu đãi và giải pháp công nghệ tiên tiến phục vụ thương mại điện tử.

Đồng hành cùng địa phương, lan tỏa sức mạnh thương mại điện tử

Ở góc độ trung ương, bà Lê Hoàng Oanh, Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) đã đưa ra bức tranh tổng thể về thương mại điện tử Việt Nam. Theo bà, thương mại điện tử đang chiếm 9% tổng bán lẻ cả nước, đạt 25 tỷ USD trong năm 2024, với tốc độ tăng trưởng 20-25%/năm, đưa Việt Nam vào nhóm 10 quốc gia phát triển thương mại điện tử nhanh nhất thế giới.

Tuy nhiên, sự chênh lệch giữa các vùng miền vẫn là thách thức lớn. Nếu như các đô thị lớn đã xây dựng được hệ sinh thái thương mại điện tử toàn diện, thì ở nhiều địa phương, việc ứng dụng công nghệ số vào sản xuất, kinh doanh vẫn hạn chế do yếu tố hạ tầng, nhân lực và thói quen tiêu dùng truyền thống.

Bà Oanh cũng chỉ rõ những điểm nghẽn như tình trạng vi phạm pháp luật trong thương mại điện tử ngày càng gia tăng, dữ liệu giữa các cơ quan chưa được chia sẻ đầy đủ, dẫn tới khó khăn trong quản lý và giám sát. Để khắc phục, trong giai đoạn vừa qua, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đã triển khai nhiều hoạt động trong khuôn khổ Chương trình Phát triển thương mại điện tử quốc gia 2021-2025, phối hợp chặt chẽ với các địa phương, doanh nghiệp và chuyên gia nhằm hướng tới sự phát triển bền vững.

Minh chứng rõ nét là chuỗi sự kiện chuyển đổi số tiểu thương chợ truyền thống tại TP.HCM và Đà Nẵng trong năm 2025. Sự kiện đã để lại dấu ấn mạnh mẽ: cuốn sổ tay hướng dẫn chuyển đổi số cho tiểu thương có hơn 15.000 lượt chia sẻ, 50 gian hàng triển lãm công nghệ thu hút đông đảo doanh nghiệp vừa và nhỏ, cùng hơn 500 tiểu thương được đào tạo kỹ năng số, livestream bán hàng. Những kết quả này khẳng định, ngay cả trong môi trường chợ truyền thống, việc ứng dụng công nghệ số cũng hoàn toàn khả thi và đem lại hiệu quả thiết thực.

Đặt trong bối cảnh đó, bà Oanh đề nghị hội thảo tại Lạng Sơn tập trung vào ba nhóm nội dung: Các cơ quan quản lý địa phương cần chia sẻ thực trạng và thách thức khi triển khai chính sách; các chuyên gia, doanh nghiệp công nghệ cần giới thiệu các mô hình, công cụ dễ áp dụng, phù hợp đặc thù địa phương; và cuối cùng, thương nhân, hợp tác xã, tiểu thương cần mạnh dạn nêu khó khăn, kinh nghiệm để cùng nhau học hỏi, lan tỏa tri thức, hình thành cộng đồng chuyển đổi số phát triển.

Khẳng định quyết tâm đồng hành cùng tỉnh Lạng Sơn, Cục trưởng Lê Hoàng Oanh nhấn mạnh Bộ Công Thương sẽ tiếp tục huy động tối đa nguồn lực doanh nghiệp công nghệ, ngân hàng, đơn vị vận chuyển để cùng địa phương xây dựng hệ sinh thái thương mại điện tử đồng bộ, hiện đại và bền vững.

“Chúng tôi tin tưởng rằng hội thảo này sẽ góp phần giúp Lạng Sơn tiếp tục đưa thương mại điện tử trở thành động lực phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao giá trị hàng hóa chủ lực, mở rộng thị trường tiêu thụ trong nước và xuất khẩu,” bà Oanh nói.

Hội thảo không chỉ là nơi chia sẻ định hướng, tầm nhìn mà còn mở ra cơ hội hợp tác đa chiều giữa chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng tiểu thương. Với quyết tâm của tỉnh Lạng Sơn cùng sự đồng hành của Bộ Công Thương, thương mại điện tử sẽ không chỉ giúp nông sản, hàng thủ công vùng cao có đầu ra rộng mở, mà còn tạo đột phá trong logistics, hạ tầng số và quản trị cửa khẩu thông minh. Khi thương mại điện tử gắn với chuyển đổi số trở thành dòng chảy chủ đạo, Lạng Sơn không chỉ là cửa ngõ giao thương hàng hóa mà còn vươn lên thành trung tâm kết nối kinh tế số.