Làm gì để thúc đẩy xuất khẩu qua thương mại điện tử?

Doanh nghiệp nhỏ còn bị động 

Kinh doanh qua thương mại điện tử đang là “lối ra” tăng doanh thu cho các doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh, các chủ thể sản phẩm OCOP. Tuy nhiên, theo đánh giá của các nền tảng số, các doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh vẫn còn những hạn chế nhất định.

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, ông Nguyễn Lâm Thanh, đại diện TikTok Việt Nam nhận định, các cơ sở sản xuất sản phẩm đặc sản, sản phẩm OCOP, vùng miền (hàng Việt Nam) quy mô còn nhỏ, chưa đáp ứng được yêu cầu sản xuất hàng hóa quy mô công nghiệp. Bên cạnh đó, năng lực ứng dụng khoa học, công nghệ trong thương mại điện tử chưa cao.

Đáng chú ý, theo đại diện TikTok Việt Nam, ở các địa phương đều có những doanh nghiệp tiên phong, chủ động tìm hiểu, gặt hái được những thành công nhất định trong thương mại điện tử, nhưng vẫn còn nhiều doanh nghiệp thụ động về hoạt động này. “Đại đa số doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh còn bị động, kinh doanh truyền thống. Thậm chí, khi doanh số bị sụt giảm vì người dùng đã chuyển sang thương mại điện tử thì họ vẫn chưa biết được nguyên nhân và thắc mắc tại sao hàng hóa tốt, bán rẻ hơn những năm trước mà lượng khách vẫn ít”, ông Thanh nói.

Tương tự, ông Phan Mạnh Hà, Giám đốc đối ngoại Shopee Việt Nam cho rằng, hiện nay, khoảng cách số giữa doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp vừa với các doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh, tiểu thương còn rất lớn.

Theo ông Huỳnh Xuân Sơn, Phó Giám đốc Sở Công Thương Đà Nẵng, thành phố hiện có hơn 500 sản phẩm OCOP, sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu, đặc sản và hàng hóa đặc trưng. Đây là nền tảng quan trọng để thành phố tiếp cận và phát triển các kênh bán hàng thông qua các nền tảng thương mại điện tử trong nước và xuất khẩu.

Trong thời gian qua, Sở đã có nhiều hoạt động thúc đẩy thương mại điện tử phát triển và đạt những kết quả nhất định. Tuy nhiên, thương mại điện tử tại Đà Nẵng vẫn còn nhiều khó khăn như: Doanh nghiệp siêu nhỏ và tiểu thương còn hạn chế về thiết bị, kỹ năng số và nguồn lực đầu tư. Việc tiếp cận thương mại điện tử còn rời rạc, thiếu chuyên nghiệp, dễ phụ thuộc nền tảng trung gian. Bên cạnh đó, khoảng cách số giữa đô thị - nông thôn vẫn tồn tại.

Liên kết vùng để thu hẹp khoảng cách số 

Trong thời gian qua, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) phối hợp với Sở Công Thương các địa phương và các nền tảng số đã liên tục hỗ trợ cho doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh, chủ thể sản phẩm OCOP trong thúc đẩy bán hàng qua kênh thương mại điện tử.

Nổi bật là liên kết vùng trong phát triển thương mại điện tử. Việc kết nối thành công hàng nghìn doanh nghiệp sản xuất kinh doanh với các nền tảng số, logistics, thanh toán… từng bước hình thành chuỗi cung ứng và tiêu thụ sản phẩm đã chứng minh tính hiệu quả của liên kết vùng trong phát triển thương mại điện tử.

“Liên kết vùng là công tác trọng tâm của Shopee trong hoạt động hỗ trợ các địa phương để góp phần thu hẹp khoảng cách số giữa các vùng miền trong cả nước”, đại diện Shopee Việt Nam nói và cho biết, sự liên kết này được hỗ trợ theo thế mạnh của các địa phương để tối ưu hóa hiệu quả cho doanh nghiệp.

Đánh giá cao hiệu quả của liên kết vùng trong phát triển thương mại điện tử, ông Đào Mạnh Khôi, Giám đốc Trung tâm thương mại điện tử, Tập đoàn OSB (đại lý ủy quyền sàn thương mại điện tử Alibaba tại Việt Nam) cho rằng, cần tăng cường xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ cho phát triển cơ sở hạ tầng thương mại điện tử; tổ chức thêm các hoạt động xúc tiến thương mại giúp kết nối doanh nghiệp với các thị trường, và đào tạo các kĩ năng về thương mại điện tử cho doanh nghiệp.

Riêng đối với các doanh nghiệp, ông Khôi cho rằng cần có sự tăng cường liên kết hơn nữa không chỉ là liên kết vùng theo yếu tố địa lý, mà còn theo chuyên ngành kinh doanh. Ví dụ như doanh nghiệp trong lĩnh vực thực phẩm có thể tham gia các sàn thương mại điện tử chuyên về thực phẩm. Tại đây sẽ có những thông tin đến người mua, người bán, giá cả thị trường, thời tiết mùa vụ, từ đó hỗ trợ hiệu quả hơn cho kế hoạch phát triển sản phẩm cũng như kinh doanh.

Theo ông Nguyễn Lâm Thanh, liên kết vùng trong phát triển thương mại điện tử là một sáng kiến hay, thiết thực, bởi trong nội vùng miền của Việt Nam có những điểm tương đồng như vùng nguyên liệu, văn hóa, sản phẩm.

Đại diện TikTok Việt Nam đề xuất, ở giai đoạn hiện tại, khi liên kết vùng theo địa lý đã được hình thành bước đầu thì cần tổ chức nhiều chương trình liên kết vùng hơn, và yếu tố vùng này không chỉ giới hạn về mặt địa lý, mà có thể theo chuyên đề, chuyên biệt. Ví dụ như liên kết vùng trong phát triển thương mại điện tử cho các địa phương ven biển; cho các vùng có nhiều làng nghề….

Thời gian qua, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số cùng Sở Công Thương các địa phương và các nền tảng số đã có nhiều chương trình tập huấn, đào tạo, hỗ trợ bán hàng qua livestream.