Tuyên Quang: Phát triển nông nghiệp gắn với du lịch bền vững

Thúc đẩy phát triển kinh tế gắn với bảo tồn văn hoá

Tuyên Quang, tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam, với diện tích đất tự nhiên 1.379.550 ha, trong đó 297.051,2 ha dành cho sản xuất nông nghiệp, đang nổi lên như một điểm đến du lịch nông thôn và cộng đồng đầy tiềm năng. Sau sáp nhập với Hà Giang vào năm 2025, tỉnh Tuyên Quang mới, với dân số 1.865.270 người và cảnh quan đa dạng từ cao nguyên đá Đồng Văn đến các thung lũng sông Lô, đã tạo điều kiện thuận lợi để phát triển các mô hình du lịch cộng đồng.

Theo Trung tâm Xúc tiến Du lịch tỉnh Tuyên Quang, sau sáp nhập với Hà Giang, Tuyên Quang trở thành một tỉnh có diện mạo mới với sự đa dạng về văn hóa và dân tộc. Đặc biệt, nhờ những chính sách hỗ trợ từ chính quyền địa phương, như cung cấp vốn đầu tư và đào tạo kỹ năng, đã giúp bà con dân tộc thiểu số tại các huyện vùng cao như Na Hang, Hồng Thái, Lâm Bình... không chỉ cải thiện đời sống mà còn góp phần bảo tồn và lan tỏa bản sắc văn hóa dân tộc. 

Đơn cử, câu chuyện của chị Bàn Thị Thương, một người dân tộc Dao ở xã Hồng Thái, là một ví dụ điển hình về tác động tích cực của các chính sách hỗ trợ du lịch. Trước đây, chị Thương chủ yếu sống bằng nghề làm nương rẫy, với thu nhập bấp bênh và cuộc sống khó khăn. Năm 2024, nhờ được nhận 80 triệu đồng từ chương trình hỗ trợ phát triển du lịch của tỉnh Tuyên Quang, chị mạnh dạn vay thêm 200 triệu đồng không lãi suất để đầu tư mở rộng mô hình homestay.

Ban đầu, homestay của chị chỉ đón một vài du khách lẻ tẻ, nhưng nhờ sự hiếu khách và các trải nghiệm độc đáo như tham gia nấu ăn truyền thống, dệt vải thổ cẩm và khám phá văn hóa Dao, cơ sở của chị đã thu hút ngày càng nhiều du khách. Vào mùa cao điểm, homestay của chị đón tới 40 khách mỗi ngày, mang lại nguồn thu nhập ổn định và giúp chị tự hào khi góp phần quảng bá văn hóa dân tộc Dao đến du khách trong và ngoài nước.

Ông Hà Quý Tỉnh, xã Hồng Thái cho biết, trước đây gia đình chỉ biết làm nông nghiệp và chăn nuôi. Năm 2018 nhận thấy khách đến xã tham quan trải nghiệm nhiều, nhu cầu về điểm nghỉ dưỡng tăng, gia đình đã quyết định chỉnh trang nhà cửa và “học” làm du lịch cộng đồng homestay, khách đến tham quan được trải nghiệm làm các công việc của gia đình như bắt cá, hái rau, cày ruộng... Đến nay, cơ sở homestay của ông Tỉnh mỗi năm đón từ 20-40 đoàn khách du lịch, tăng thu nhập đáng kể cho gia đình.

Các mô hình du lịch cộng đồng không chỉ mang lại thu nhập mà còn góp phần bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống. Du khách đến đây được tham gia vào các hoạt động như hái chè Shan tuyết, cấy lúa trên ruộng bậc thang, dệt thổ cẩm, hoặc trải nghiệm các món ăn đặc sản như mèn mén, thắng cố ngô và rượu ngô men lá. Những trải nghiệm này không chỉ hấp dẫn du khách mà còn giúp bà con dân tộc thiểu số tự tin hơn trong việc giới thiệu bản sắc văn hóa của mình.

Theo báo cáo của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tuyên Quang, trong năm 2024, các điểm du lịch cộng đồng tại Lâm Bình đã đón hơn 50.000 lượt khách, mang lại doanh thu gần 60 tỷ đồng, tăng 15% so với năm trước. Con số này cho thấy tiềm năng lớn của du lịch cộng đồng trong việc nâng cao đời sống kinh tế và bảo tồn văn hóa dân tộc.

Mặc dù du lịch Tuyên Quang đã có nhiều khởi sắc, đặc biệt với diện mạo mới sau sáp nhập Hà Giang, song muốn du lịch Tuyên Quang bứt phá, trong đó người nông dân đóng vai trò quan trọng, theo ông Hồ Thanh Tú - Tổng Thư ký Hiệp hội Du lịch Đà Nẵng, Giám đốc Công ty TNHH Du lịch Phiêu lưu Việt (Vietadventure) cho rằng, các địa phương cần quan tâm tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng ngắn hạn để giúp nông dân nâng cao kỹ năng làm du lịch, từ ý thức giữ gìn cảnh quan môi trường, bảo tồn các giá trị văn hóa bản địa, kiến thức, kỹ năng về kinh doanh du lịch gắn với sản xuất nông nghiệp để nâng cao chất lượng phục vụ du khách; tăng cường công tác quảng bá, giới thiệu hình ảnh, điểm đến, tạo cầu nối liên kết giữa các đơn vị lữ hành với người dân để kết nối tour tuyến thu hút khách đến tham quan và trải nghiệm.

Xúc tiến tiêu thụ các sản phẩm nông nghiệp chủ lực

Nông nghiệp là trụ cột kinh tế của Tuyên Quang, đặc biệt tại các vùng dân tộc thiểu số. Với địa hình đa dạng, tỉnh sở hữu hệ sinh thái nông nghiệp phong phú, từ các vườn cây ăn quả, trang trại chè, đến ruộng bậc thang và chăn nuôi truyền thống. Các sản phẩm nông nghiệp chủ lực bao gồm: Cam sành, lê, hồng không hạt, tam giác mạch, mật ong bạc hà, lợn đen, gà đen… không chỉ là đặc sản mà còn là nền tảng để phát triển du lịch sinh thái canh tác, thu hút du khách tham gia thu hoạch và thưởng thức ngay tại bản địa.

Theo Trung tâm Xúc tiến Du lịch Tuyên Quang, các sản phẩm nông nghiệp chủ lực này không chỉ đáp ứng nhu cầu tiêu dùng mà còn là nền tảng để phát triển du lịch nông nghiệp, tạo chuỗi giá trị liên kết giữa nông nghiệp, du lịch và tiêu thụ sản phẩm. Tuy nhiên, để phát triển du lịch nông nghiệp bền vững và nâng cao đời sống cho bà con dân tộc thiểu số, theo Trung tâm Xúc tiến Du lịch tỉnh, Tuyên Quang cần triển khai các giải pháp đồng bộ như:

Thứ nhất, quy hoạch các vùng du lịch nông nghiệp trọng điểm như Hàm Yên, Hoàng Su Phì, Đồng Văn để phát triển các sản phẩm du lịch nông nghiệp đặc thù, phù hợp với điều kiện tự nhiên và văn hóa dân tộc. Việc quy hoạch cần gắn với định hướng phát triển nông thôn mới, đảm bảo lợi ích cho cộng đồng dân tộc thiểu số.

Thứ hai, tổ chức các chương trình đào tạo kỹ năng làm du lịch, giao tiếp, quản lý homestay và tổ chức trải nghiệm cho bà con. Tăng cường các khóa tập huấn về sản xuất nông nghiệp sạch và dịch vụ du lịch, giúp người dân đáp ứng tiêu chuẩn của du khách trong và ngoài nước.

Thứ ba, hợp tác với các doanh nghiệp du lịch và đơn vị lữ hành để xây dựng tour tuyến kết nối các điểm đến nông nghiệp với các sản phẩm du lịch khác. Việc liên kết với các công ty lữ hành giúp quảng bá sản phẩm địa phương và tăng lượng du khách đến các bản làng.

Thứ tư, đẩy mạnh quảng bá thông qua các nền tảng số, sàn thương mại điện tử và bản đồ du lịch địa phương. Xây dựng các ứng dụng du lịch thông minh để giới thiệu các điểm đến, sản phẩm nông nghiệp và văn hóa dân tộc.

Thứ năm, khuyến khích doanh nghiệp và hợp tác xã đầu tư vào các mô hình nông nghiệp kết hợp nghỉ dưỡng sinh thái, tạo chuỗi giá trị liên kết chặt chẽ. Đề xuất các chính sách ưu đãi để thu hút đầu tư vào hạ tầng giao thông và dịch vụ du lịch.

“Việc sáp nhập tỉnh cũng tạo nên không gian văn hóa và kinh tế rộng lớn hơn, giúp tỉnh khai thác hiệu quả các tài nguyên thiên nhiên và văn hóa dân tộc để phát triển du lịch nông nghiệp. Các mô hình du lịch cộng đồng tại các bản làng dân tộc thiểu số không chỉ thu hút du khách mà còn góp phần quảng bá hình ảnh Tuyên Quang ra thị trường quốc tế” – đại diện Trung tâm Xúc tiến Du lịch tỉnh Tuyên Quang nhấn mạnh.