Rác thải bủa vây mọi ngõ ngách
Chợ đầu mối nông sản, thực phẩm Hóc Môn (xã Xuân Thới Đông, huyện Hóc Môn, TP. Hồ Chí Minh) là 1 trong 3 chợ đầu mối lớn nhất thành phố, nơi cung cấp hàng trăm tấn rau củ, thịt cá mỗi ngày cho toàn khu vực phía Tây và các tỉnh giáp ranh. Tuy nhiên, đi cùng với hoạt động giao thương sôi động là một lượng rác thải khổng lồ lên tới hàng chục tấn mỗi ngày.
Rác thải tràn ra trên đường Nguyễn Thị Sóc. Ảnh: Ngân Nga
Xung quanh khu vực chợ Hóc Môn, tình trạng rác vứt tràn lan, nước thải xả bừa bãi kéo dài nhiều năm nay không những gây mất mỹ quan đô thị mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng. Dù chính quyền địa phương đã nhiều lần ra quân xử lý, tình trạng vẫn chưa thể khắc phục triệt để.
Ghi nhận của phóng viên Báo Công Thương tại các tuyến đường bao quanh chợ như Nguyễn Thị Sóc, đường số 2, số 4, số 12… không khó bắt gặp cảnh những bãi rác thải sinh hoạt và rác từ hoạt động buôn bán bị đổ tràn ra lề đường, vỉa hè. Những đống rác lớn gồm rau củ, trái cây, thùng xốp, bao bì,… nằm lổn ngổn, bốc mùi nồng nặc. Mỗi khi trời mưa, nước thải và rác trôi ra giữa đường, gây ách tắc cống rãnh, ứ đọng, tạo điều kiện cho ruồi muỗi sinh sôi.
Mặc dù chính quyền đã lắp đặt bảng cảnh báo xử phạt với mức phạt lên đến 15 triệu đồng theo Nghị định 155/2016/NĐ-CP, nhưng hiệu quả răn đe gần như bằng không; thực tế cho thấy, ngay dưới những biển cấm này là những đống rác ngổn ngang giữa lề đường.
Rác thải chất đống dưới biển cấm đổ rác. Ảnh: Ngân Nga
Bà Nguyễn Thị Cúc, một người dân sống xung quanh chợ cho biết: “Ở đây, mọi người phải chịu cảnh sống chung với mùi hôi thối từ rác rưởi, nước thải cả chục năm nay rồi. Mỗi lần trời nắng thì mùi bốc lên nồng nặc, còn mưa thì nước dơ tràn ra đường, đen ngòm, tanh tưởi, đi qua là muốn ói. Bà con ai cũng ngán ngẩm, nhưng chẳng biết kêu ai. Có lúc cũng thấy mấy anh bên chính quyền xuống dọn dẹp, dựng bảng cấm, phạt này kia… nhưng được vài bữa rồi lại đâu vào đấy. Mấy ảnh đi rồi thì người ta lại xả rác tiếp, như chưa từng có chuyện gì”.
Tương tự, ông Hồ Văn Toàn, người dân tại đây cũng bày tỏ sự lo lắng: “Mỗi ngày đi qua chỗ này là chịu không nổi. Tiểu thương thì cứ xả rác, đổ nước thải ra đường như chuyện thường ngày. Nhiều người còn đổ thẳng xuống mương, xuống cống, không ai nhắc nhở, cũng chẳng thấy ai xử lý. Mùi hôi thì nồng nặc, nhất là buổi trưa nắng lên, bay khắp cả khu. Sống gần đây mà ăn cơm cũng không dám mở cửa”.
Ra quân nhiều, nhưng đâu vẫn hoàn đấy
Theo ghi nhận, lượng rác thải này phát sinh chủ yếu từ các chợ tự phát mọc lên xung quanh chợ đầu mối, nhiều người buôn bán nhỏ lẻ tự ý lấn chiếm vỉa hè, lòng đường rồi xả thẳng rác ra môi trường. Các loại rác hữu cơ như rau củ hư, vỏ trái cây, nước thải sinh hoạt... bị đổ tràn lan không qua xử lý. Trong khi đó, các điểm tập kết rác lại quá tải, không đáp ứng được nhu cầu thực tế, công tác thu gom diễn ra chậm chạp, thiếu thường xuyên. Tình trạng này khiến rác ùn ứ kéo dài, gây ô nhiễm nặng nề và ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường sống.
Một điểm bán hàng tự phát ngoài chợ đầu mối Hóc Môn. Ảnh: Ngân Nga
Bà Dương Thị Thư, một tiểu thương bán rau củ tại chợ đầu mối Hóc Môn chia sẻ: “Thật ra chúng tôi buôn bán cố định trong chợ thì ai cũng muốn chỗ sạch sẽ, gọn gàng để còn giữ khách. Rác của sạp mình thì mình chịu trách nhiệm, có hợp đồng thu gom đàng hoàng. Nhưng khổ nỗi là mấy người bán rong ngoài kia, họ không ký hợp đồng gì hết, bán xong là gom đồ đi mất, còn rác thì cứ để lại. Nước thải, vỏ rau, bịch ni-lông vứt tùm lum. Cuối cùng người ta nhìn vô, lại tưởng rác thải do chợ xả ra, chúng tôi bị mang tiếng chung”.
Đại diện Ban quản lý chợ đầu mối Hóc Môn cũng cho biết, tình trạng xả rác từ phế phẩm rau củ, trái cây, thịt cá của các điểm bán hàng tự phát đã tồn tại nhiều năm. Nhiều tiểu thương bày bán hàng rong, chiếm dụng lòng đường, vỉa hè để buôn bán mà không có hợp đồng thu gom rác với đơn vị môi trường. Sau mỗi buổi bán hàng, rác thải được bỏ lại tại chỗ, không ai chịu trách nhiệm thu dọn.
Trong khi đó, công tác kiểm tra, giám sát của lực lượng chức năng vẫn còn nhiều hạn chế. Mặc dù có lực lượng tuần tra, camera giám sát và biển cảnh báo, tình trạng xả rác không đúng nơi quy định vẫn diễn ra công khai. Một số tiểu thương còn lợi dụng thời điểm đêm khuya hoặc sáng sớm để đổ rác, khiến việc xử lý vi phạm trở nên khó khăn. Lực lượng quản lý đô thị của xã và huyện mỏng, không đủ người để tuần tra thường xuyên.
Hoạt động bán hàng tự phát và xả rác diễn ra ngay cả khi có hiện diện của lực lượng chức năng. Ảnh: Ngân Nga
Lãnh đạo xã Xuân Thới Đông, cho biết: “Chợ đầu mối Hóc Môn hoạt động liên tục 24/24 nên lượng rác thải phát sinh mỗi ngày là rất lớn. Chính quyền xã đã lập các chốt kiểm tra, bố trí lực lượng tuần tra thường xuyên, đồng thời phối hợp chặt chẽ với Ban quản lý chợ và Công ty Công ích Thành phố để yêu cầu Công ty Môi trường Sài Gòn thực hiện thu gom rác hàng ngày, cả bên trong lẫn khu vực xung quanh chợ. Công tác này thực tế đã được duy trì từ lâu. Tuy nhiên, tình trạng rác tồn đọng như phóng viên phản ánh có thể xuất phát từ việc đơn vị thu gom thực hiện chưa triệt để hoặc bỏ sót một số điểm vào thời điểm cao điểm trong ngày.”
Để giải quyết triệt để tình trạng rác thải tại khu vực chợ đầu mối Hóc Môn, cần có sự vào cuộc mạnh mẽ và đồng bộ từ nhiều phía. Trước hết, cần tăng cường lực lượng giám sát và xử lý vi phạm, đặc biệt tại các điểm nóng xả rác. Việc sử dụng camera giám sát phải đi kèm với hệ thống xử phạt minh bạch, công khai và có tính răn đe thực sự. Các trường hợp tái phạm nhiều lần cần bị xử lý nghiêm theo quy định pháp luật.
Đồng thời, chính quyền địa phương cần quy hoạch lại các điểm tập kết rác, xây dựng các trạm thu gom hợp vệ sinh, đảm bảo vệ sinh môi trường. Các tiểu thương buôn bán tự phát cần được yêu cầu ký cam kết không xả rác và hợp đồng dịch vụ thu gom với đơn vị vệ sinh môi trường. Đối với những trường hợp cố tình vi phạm, có thể xem xét đình chỉ kinh doanh hoặc thu hồi giấy phép.
