Tinh giản biên chế: Nhân dân là trung tâm, động lực đổi mới

Yêu cầu tất yếu của tiến trình đổi mới

Trong bối cảnh hiện nay, tinh giản biên chế không chỉ là một giải pháp về tổ chức bộ máy mà còn là nhiệm vụ chính trị mang tính cấp thiết nhằm xây dựng một Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa tinh gọn, hiệu quả. Với vai trò “hạt nhân” lãnh đạo trong hệ thống chính trị, Đảng Cộng sản Việt Nam đóng vai trò then chốt trong việc hoạch định chủ trương, định hướng hành động, cũng như nâng cao nhận thức của đội ngũ đảng viên - lực lượng nòng cốt của bộ máy hành chính Nhà nước.

Trong suốt tiến trình đổi mới đất nước, Đảng và Nhà nước đã đặt mục tiêu xây dựng bộ máy hành chính tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn mới. Tinh giản biên chế không chỉ đơn thuần là việc cắt giảm số lượng biên chế mà là quá trình cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức theo hướng tinh nhuệ, chuyên nghiệp, có đạo đức công vụ, đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao trong quản lý, điều hành phát triển đất nước.

Đây là quá trình tác động sâu sắc đến tư duy lãnh đạo, cơ chế vận hành của bộ máy nhà nước và cả tâm lý xã hội. Chính vì vậy, vai trò lãnh đạo của Đảng, đặc biệt là ở các tổ chức cơ sở Đảng, cần được phát huy mạnh mẽ để tạo sự đồng thuận, thống nhất từ nhận thức đến hành động trong toàn hệ thống chính trị.

Để tinh giản biên chế thực sự đi vào chiều sâu và đạt hiệu quả bền vững, cần tập trung vào 4 nội dung cốt lõi: Một là, xác định rõ chủ trương, phương hướng tinh giản phù hợp thực tiễn: Đảng cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế chính sách, xác định rõ mục tiêu, nguyên tắc, lộ trình tinh giản biên chế trên cơ sở đánh giá khách quan hiện trạng tổ chức bộ máy và chất lượng đội ngũ cán bộ. Cần kiên quyết xóa bỏ các tầng nấc trung gian không cần thiết, đồng thời sáp nhập các đơn vị có chức năng tương đồng để nâng cao hiệu quả điều hành, tránh tình trạng “trên bảo, dưới không nghe”, chồng chéo, đùn đẩy trách nhiệm.

Hai là, tổ chức kiểm tra, rà soát chặt chẽ, dân chủ và công khai: Việc rà soát, đánh giá cần được tiến hành toàn diện từ Trung ương đến địa phương, có sự tham gia của các nhà khoa học, chuyên gia độc lập và đặc biệt là sự góp ý của nhân dân. Tinh giản biên chế phải đi kèm với cải cách thủ tục hành chính, nâng cao năng lực thực thi và chất lượng phục vụ công dân.

Ba là, đầu tư phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao: Sau tinh giản, các vị trí còn lại phải đảm bảo năng lực chuyên môn và phẩm chất đạo đức tương xứng. Đào tạo, bồi dưỡng, luân chuyển, đánh giá cán bộ theo hướng công khai, minh bạch, lấy hiệu quả công việc làm thước đo, tránh tình trạng “tinh giản cơ học” hoặc hình thức.

Bốn là, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số trong quản lý Nhà nước: Sự phát triển của công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, cần được ứng dụng mạnh mẽ để thay đổi phương thức điều hành và phục vụ. Các mô hình chính phủ số, dịch vụ công trực tuyến không chỉ nâng cao hiệu quả hoạt động mà còn tạo điều kiện để rút gọn bộ máy mà vẫn đảm bảo chất lượng phục vụ.

Nhân dân là trung tâm, là động lực cho đổi mới

Trong quá trình triển khai tinh giản biên chế, nhận thức của đội ngũ cán bộ, đảng viên đóng vai trò then chốt. Đảng viên cần xác định rõ vai trò tiên phong, gương mẫu, đi đầu trong thực hiện các nhiệm vụ cải cách. Đây không chỉ là trách nhiệm chính trị mà còn là thể hiện bản lĩnh, đạo đức cách mạng của người cán bộ đảng viên trong thời kỳ đổi mới.

Đơn cử, tại Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (sáp nhập giữa Tổng cục Quản lý thị trường và Vụ Thị trường trong nước) - Bộ Công Thương, công tác triển khai tinh giản biên chế đã được thực hiện nghiêm túc, bài bản, với nhận thức đúng đắn từ lãnh đạo đến từng cán bộ. Điển hình trước đó tại Tổng cục Quản lý thị trường, minh chứng cụ thể cho việc vừa tinh giản hiệu quả, vừa đảm bảo hoạt động nghiệp vụ ngày càng chuyên nghiệp, sâu sát và hiệu quả.

Chỉ sau hơn 6 năm hoạt động theo mô hình ngành dọc, Tổng cục đã giảm số lượng đội quản lý thị trường từ 681 xuống còn 376, cắt giảm gần 45%. Dù tinh giản mạnh, nhưng chất lượng hoạt động không những không suy giảm mà còn tăng cường hiệu lực, hiệu quả rõ rệt. Nhiều vụ việc buôn lậu, gian lận thương mại có quy mô lớn, tính chất liên tỉnh đã được phát hiện, xử lý kịp thời.

Trong năm 2024, lực lượng quản lý thị trường đã xử lý hơn 3.100 vụ vi phạm trên môi trường thương mại điện tử, tăng mạnh so với năm trước. Những kết quả này cho thấy, tinh giản biên chế nếu được thực hiện đồng bộ, có chiến lược và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, hoàn toàn có thể nâng cao hiệu lực quản lý, thay vì gây ra tình trạng trì trệ.

Với phương châm “cán bộ là gốc rễ của mọi vấn đề”, công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ tại Tổng cục Quản lý thị trường luôn được ưu tiên. Từ việc tổ chức các lớp nghiệp vụ, quản lý, đến hợp tác với các trường đại học đào tạo cử nhân ngành quản lý thị trường, Tổng cục chú trọng xây dựng đội ngũ công chức vừa có trình độ, vừa có phẩm chất chính trị vững vàng.

Cùng với đó, việc hoàn thiện hành lang pháp lý, đầu tư trang thiết bị hiện đại, cải thiện cơ sở vật chất cho cán bộ công chức giúp lực lượng quản lý thị trường hoạt động chuyên nghiệp hơn, gắn với mục tiêu phục vụ người dân, doanh nghiệp hiệu quả.

Tinh giản biên chế không thể thành công nếu thiếu sự đồng thuận của nhân dân. Như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng căn dặn: "Dân biết nhiều việc mà Đảng và Nhà nước không biết, dân có nghìn tai, nghìn mắt, cái kim trong bọc dân cũng biết". Chính vì thế, mọi chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước đều phải đặt lợi ích của nhân dân làm trung tâm. Việc giảm bộ máy phải song hành với cải thiện chất lượng dịch vụ công, giảm phiền hà cho dân, tiết kiệm ngân sách, nâng cao hiệu quả đầu tư công.

Tinh thần trách nhiệm của mỗi đảng viên, cán bộ, công chức cần được nâng lên một bước, từ chấp hành mệnh lệnh thành hành động tự giác, gương mẫu, sẵn sàng đảm nhiệm nhiều vai trò, vị trí để phục vụ nhân dân tốt hơn trong bối cảnh tinh giản bộ máy.

Tinh giản biên chế là một phần quan trọng trong chiến lược cải cách hành chính, là bước đi chiến lược để xây dựng Nhà nước kiến tạo phát triển, phục vụ nhân dân. Để công cuộc này thành công, cần phát huy hiệu quả vai trò lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước, nhận thức và trách nhiệm của đội ngũ đảng viên, công chức. Đồng thời, cần lắng nghe và phát huy vai trò làm chủ của nhân dân, lực lượng đồng hành và giám sát hiệu quả nhất.

Trong tiến trình đó, mỗi cán bộ, đảng viên phải là tấm gương đổi mới tư duy, hành động quyết liệt, kiên định mục tiêu tinh giản để hướng tới một nền hành chính hiệu lực, hiệu quả, một Nhà nước tinh gọn, phục vụ nhân dân một cách thiết thực và văn minh.