Thực thi ESG trong bất động sản: 'Chìa khoá' tiếp cận dòng vốn xanh

Doanh nghiệp gặp trở ngại khi muốn dự án tích hợp ESG

Trên thế giới, ESG (Môi trường - Xã hội - Quản trị) không còn là khái niệm mang tính khẩu hiệu mà đã trở thành bộ tiêu chí bắt buộc để các tổ chức tín dụng và nhà đầu tư đánh giá dự án. Các tổ chức lớn như GRESB, IFC, ADB hay các quỹ đầu tư đến từ Mỹ, Nhật Bản, châu Âu đang sử dụng ESG như một tiêu chí “lọc” để ưu tiên cấp vốn.

Tại Việt Nam, ESG cũng đã bước đầu được lồng ghép vào các định hướng chiến lược quốc gia. Chiến lược tăng trưởng xanh quốc gia giai đoạn 2021 - 2030 xác định ESG là trụ cột quan trọng trong tiến trình xanh hóa nền kinh tế. Quyết định 167/QĐ-TTg về Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh tiếp tục nhấn mạnh vai trò của doanh nghiệp và thị trường tài chính trong quá trình này.

Chia sẻ tại diễn đàn chuyên đề “Thực thi ESG trong bất động sản tại Việt Nam - Cơ hội và giải pháp tài chính bền vững” diễn ra ngày 17/6, ông Nguyễn Công Thịnh - Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học Công nghệ, Môi trường và Vật liệu Xây dựng (Bộ Xây dựng) cho biết: “Chủ đề thực thi ESG trong lĩnh vực bất động sản đang là một trong những vấn đề rất nóng hiện nay. Đây cũng là định hướng xuyên suốt trong nhiều chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và Chính phủ Việt Nam nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế, bảo đảm thi công đúng tiến độ, đồng thời tăng cường bảo vệ môi trường.

Về phía Bộ Xây dựng, trong nhiều năm qua, chúng tôi được Chính phủ giao nhiệm vụ chủ trì triển khai nhiều lĩnh vực, trong đó có các nội dung trọng tâm như bảo vệ môi trường, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, ứng phó với biến đổi khí hậu và đặc biệt là phát triển các hệ thống công trình xanh. Chúng tôi nhận thấy rằng, bên cạnh các lĩnh vực xây dựng truyền thống như nhà ở hay công trình dân dụng, thì hiện nay các công trình hạ tầng, khu công nghiệp, kho bãi, cảng giao thông… cũng ngày càng quan tâm và chú trọng tới phát triển công trình xanh”.

Thực tế, các dự án bất động sản ESG mang lại nhiều lợi thế. Theo CBRE Việt Nam, các dự án đạt chuẩn ESG có thể tăng giá trị tài sản từ 10 - 15%, đồng thời thu hút thêm nguồn vốn quốc tế và nâng cao uy tín doanh nghiệp. Dù nhận thức về ESG trong cộng đồng doanh nghiệp bất động sản Việt Nam đã dần được nâng cao, nhưng quá trình triển khai thực tế vẫn còn nhiều trở ngại. Các doanh nghiệp gặp khó trong tiếp cận vốn vay ưu đãi hay các ưu đãi về thuế, đất đai cho các dự án tích hợp ESG do chưa có bộ tiêu chí ESG quốc gia làm căn cứ đánh giá.

Theo số liệu của IFC, Việt Nam sẽ cần khoảng 753 tỷ USD để đầu tư cho cơ sở hạ tầng và đô thị thích ứng biến đổi khí hậu đến năm 2030. Phần lớn nguồn vốn này có thể đến từ khu vực tư nhân nếu có cơ chế và bộ tiêu chí ESG rõ ràng. Tuy nhiên, hiện tại, các tổ chức tín dụng và nhà đầu tư vẫn thiếu cơ sở xác định các dự án thực sự đạt chuẩn ESG để cấp vốn.

Chia sẻ về vấn đề này, ông Nguyễn Hoa Cương, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chính sách và Chiến lược phát triển bền vững nhận định, doanh nghiệp bất động sản đang thiếu các công cụ và tiêu chuẩn ESG phù hợp với đặc thù ngành. Việc sớm ban hành bộ tiêu chí ESG quốc gia là yếu tố quyết định để thu hút nguồn vốn xanh và đảm bảo thị trường bất động sản phát triển dài hạn.

“Hệ thống chính sách ESG hiện nay vẫn còn phân tán và thiếu một bộ công cụ tổng thể. Chỉ riêng trong lĩnh vực môi trường đã có tới 30 - 40 văn bản từ luật, nghị định đến chiến lược và bộ tiêu chuẩn. Điều này tạo ra thách thức rất lớn, nhất là đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa đang trong quá trình học hỏi, thử nghiệm và chuyển đổi. Do đó, trong thời gian tới, để ESG không chỉ dừng lại ở các cam kết trên giấy mà đi vào thực tiễn doanh nghiệp, chúng ta cần một số giải pháp đồng bộ”, ông Nguyễn Hoa Cương khẳng định.

Được biết, trong ngành xây dựng, Bộ Xây dựng đã ban hành một số chính sách về công trình xanh và xây dựng bền vững, đặt nền móng với khung pháp lý khá rõ ràng và mục tiêu cụ thể. Tuy nhiên, các văn bản này vẫn chủ yếu ở mức định hướng, chưa hình thành bộ tiêu chí ESG dành riêng cho bất động sản.

Doanh nghiệp cần chủ động đưa nguyên tắc ESG vào phát triển dự án

Có thể thấy, ESG đã mang lại những lợi thế đáng kể khi tiếp cận vốn, đặc biệt là từ các tổ chức tài chính quốc tế và các nhà đầu tư lớn. Đầu tiên, các khoản vay xanh và trái phiếu bền vững thường cung cấp lãi suất ưu đãi hơn, thời hạn hoàn trả kéo dài và tính linh hoạt cao hơn so với các nguồn tài chính truyền thống.

Hơn nữa, các công ty thể hiện rõ cam kết thực sự đối với ESG sẽ nâng cao đáng kể uy tín của họ đối với các nhà đầu tư dài hạn, đặc biệt là khi đầu tư toàn cầu ngày càng ưu tiên các dự án bền vững và có trách nhiệm với môi trường. Tuy nhiên, theo các chuyên gia bất động sản, doanh nghiệp cần chủ động đưa nguyên tắc ESG vào phát triển dự án của mình.

Ông James Lai Siaw Pin - Tổng Giám đốc Gamuda Land Việt Nam chia sẻ: “Tại Gamuda Land Việt Nam, ESG không chỉ đơn thuần là một khái niệm hợp thời hay nghĩa vụ tuân thủ, mà nó còn là trụ cột chiến lược và là nền tảng cho lộ trình phát triển và tài chính dài hạn của chúng tôi tại Việt Nam.

Cam kết của Việt Nam về việc đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 báo hiệu sự chuyển dịch đáng kể sang nền kinh tế xanh. Cam kết này nhấn mạnh rõ ràng nhu cầu của các doanh nghiệp, đặc biệt là trong lĩnh vực bất động sản, trong việc điều chỉnh chiến lược của mình trong toàn bộ vòng đời của các dự án - từ khâu lập kế hoạch và xây dựng đến vận hành và quản lý cộng đồng”.

Tổng Giám đốc Gamuda Land Việt Nam cũng cho biết thêm, các nguyên tắc ESG được đưa vào ngay từ đầu của mọi dự án của Gamuda Land. Ví dụ, các dự án như Gamuda City và Celadon City dành phần lớn quy hoạch tổng thể cho không gian xanh, hệ thống quản lý nước thông minh, giải pháp tiết kiệm năng lượng, tái chế vật liệu và quan trọng nhất là thúc đẩy cộng đồng bền vững và kết nối.

“Ngoài ra, các cam kết ESG của chúng tôi cho phép tiếp cận các lựa chọn tài chính xanh như các khoản vay xanh và tài chính ưu đãi đang ngày càng trở nên phổ biến trên thị trường tài chính toàn cầu. Điều này thể hiện lợi thế tài chính dài hạn rõ rệt cho những người đi đầu.

Về bản chất, ESG không chỉ là một trách nhiệm xã hội mà đó là một "khoản đầu tư chiến lược cho tương lai" giúp giảm thiểu rủi ro và tạo ra giá trị lâu dài cho doanh nghiệp, nhà đầu tư và cộng đồng mà chúng tôi phục vụ”, ông James Lai Siaw Pin nhấn mạnh.

Các chuyên gia cũng nhận định, tài chính xanh trong lĩnh vực bất động sản đang phải đối mặt với những thách thức liên tục, bao gồm số lượng hạn chế các dự án xanh được chứng nhận quốc tế, chi phí đầu tư ban đầu cao hơn và thiếu các chiến lược ESG và khuôn khổ đo lường mạnh mẽ ở nhiều doanh nghiệp. Những khoảng cách này có thể làm phức tạp quá trình thẩm định và tài trợ.

Diễn đàn chuyên đề “Thực thi ESG trong bất động sản tại Việt Nam - Cơ hội và giải pháp tài chính bền vững” là cơ hội để cộng đồng doanh nghiệp, tổ chức tài chính và cơ quan quản lý chính sách cùng chia sẻ kinh nghiệm, xây dựng cơ chế phối hợp ba bên: Nhà nước - tài chính - doanh nghiệp. Sự kiện có sự tham gia của nhiều tổ chức uy tín như GRESB, responsAbility, CBRE, VGBC, cùng các doanh nghiệp tiên phong như Gamuda Land, Becamex, Phú Long, SeABank… đã đóng góp nhiều đề xuất thực tiễn cho lộ trình phát triển bất động sản bền vững tại Việt Nam.