Thủ tướng nêu 3 nguyên tắc trong phòng thủ dân sự, phòng chống thiên tai

Đây là khẳng định của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại kết luận Phiên họp Ban Chỉ đạo Phòng thủ dân sự quốc gia lần thứ nhất về công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn năm 2025 diễn ra chiều 24/7.

Coi trọng sự sống, tính mạng của người dân là trên hết, trước hết

Thủ tướng nhận định tần suất và mức độ thiệt hại do thiên tai tại Việt Nam đang ngày càng nghiêm trọng, vượt qua mọi kỷ lục trước đây. Do đó, chúng ta đã nỗ lực, nhưng cần nỗ lực nhiều hơn nữa; đã quyết tâm, nhưng cần quyết tâm mạnh mẽ hơn nữa” trong công tác phòng, chống và giảm thiểu thiệt hại do thiên tai.

Thủ tướng nhấn mạnh, các hoạt động nắm tình hình, ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai phải được triển khai hiệu quả, kịp thời. Trong hoạt động phòng thủ dân sự phải tuân thủ 3 nguyên tắc cơ bản: Phòng ngừa phải từ sớm, từ xa, từ khi chưa xảy ra sự cố; ứng phó phải bình tĩnh, sáng suốt, kịp thời, phù hợp, an toàn, hiệu quả; khắc phục phải chung tay, cơ bản, toàn dân, toàn diện, toàn phần.

Theo Thủ tướng, đối mặt với những diễn biến thiên tai ngày càng cực đoan, khốc liệt, dưới sự quan tâm, chỉ đạo trực tiếp, sát sao của đồng chí Tổng Bí thư và các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương và các lực lượng chức năng đã triển khai quyết liệt, hiệu quả công tác phòng, chống thiên tai, nhất là các lực lượng tuyến đầu, lực lượng quân đội, công an đã luôn sẵn sàng vào cuộc, hỗ trợ người dân, đồng thời phát huy vai trò trung tâm, chủ thể của người dân, "tình dân tộc, nghĩa đồng bào" được phát huy, qua đó giảm tối đa thiệt hại về tính mạng, tài sản của Nhà nước và người dân.

Thủ tướng lấy ví dụ, tới thời điểm chiều ngày 24/7, đã có 6 chuyến bay trực thăng của Bộ Quốc phòng với 18 tấn hàng được đưa tới các xã của Nghệ An và các chuyến bay sẽ được tiếp tục.

Bên cạnh những kết quả đạt được, Thủ tướng nêu rõ thiệt hại về người vẫn còn rất lớn với 519 người chết, mất tích trong năm 2024 và 114 người chết, mất tích trong 7 tháng đầu năm 2025. Công tác dự báo, cảnh báo và truyền tin còn nhiều bất cập, chưa theo kịp thực tiễn; vẫn còn có trường hợp chủ quan.

Năng lực chống chịu của hạ tầng kinh tế xã hội còn nhiều hạn chế (hạ tầng giao thông, viễn thông, điện lực…), các tuyến đê biển hiện nay phần lớn chỉ được thiết kế chống bão cấp 9-10 nhưng thực tế đã phải hứng chịu bão cấp 11-12, hạ tầng giao thông dễ bị chia cắt, như cầu Phong Châu trên Quốc lộ 32C bị sập. Phương tiện, trang thiết bị phục vụ phòng, chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn còn thiếu, thô sơ, ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả tìm kiếm cứu nạn.

Về bài học kinh nghiệm, Thủ tướng cho rằng cần làm tốt công tác nắm tình hình, dự báo, cảnh báo; ứng phó phải bình tĩnh, sáng suốt, bám sát thực tiễn để phân tích, đánh giá và quyết định phải rất thận trọng, cương quyết, coi trọng sự sống, tính mạng của người dân là trên hết, trước hết; phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng, các cơ quan và với người dân.

'Tin bão phải đi nhanh hơn gió bão'

Thủ tướng cũng cảnh báo, diễn biến thiên tai năm 2025 dự báo rất phức tạp, với cao điểm rơi vào các tháng 8, 9 và 10. Đặc biệt, trong những năm gần đây, các loại hình thiên tai có xu hướng không còn tuân theo quy luật truyền thống, điển hình như ở khu vực miền Trung, gây khó khăn lớn cho công tác dự báo.

Do đó, Thủ tướng nhấn mạnh, phải thay đổi căn bản về tư duy: Dứt khoát chuyển từ bị động ứng phó sang chủ động phòng ngừa, ứng phó phải hiệu quả, kịp thời, khắc phục phải hiệu quả; lấy con người làm trung tâm, chủ thể, xây dựng xã, phường, đặc khu là pháo đài, lấy quản lý rủi ro thiên tai làm trọng tâm trong mọi quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội. Hoàn thiện về thể chế phù hợp tình hình mới; tạo đột phá về năng lực dự báo, năng lực ứng phó và năng lực khắc phục hậu quả, đặc biệt là đầu tư hạ tầng cần thiết, bảo đảm "bốn tại chỗ".

Về nhiệm vụ cụ thể, Thủ tướng yêu cầu khẩn trương hoàn thiện bộ máy từ Trung ương tới cơ sở về phòng thủ dân sự quốc gia, trong đó Bộ Quốc phòng là cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo quốc gia, phối hợp chặt chẽ với Bộ Nông nghiệp và Môi trường và các cơ quan liên quan.Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, thường xuyên kiểm tra, đôn đốc và chủ động tổ chức triển khai thực hiện kịp thời, hiệu quả hoạt động phòng thủ dân sự trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền, địa bàn được giao, theo chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, của đồng chí Tổng Bí thư, các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, sự quản lý của Nhà nước, Chính phủ và chính quyền địa phương, Nhà nước; lãnh đạo, chỉ đạo phải thường xuyên, liên tục, bao trùm, toàn diện, thực hiện nghiêm các quy định, không để bị động, bất ngờ, không để gián đoạn.

Tiếp tục đẩy mạnh phân cấp, phân quyền triệt để cho địa phương đi đôi với phân bổ nguồn lực thực thi và tăng cường kiểm tra, giám sát với phương châm quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, hiệu quả, làm việc nào dứt việc đó, làm việc nào ra việc đó, bảo đảm phân công "6 rõ": Rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ kết quả, rõ thẩm quyền; thực hiện hiệu quả phương châm "4 tại chỗ".

Với các địa phương, người đứng đầu Chính phủ nêu rõ chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố và các xã, phường, đặc khu phải là một "tư lệnh chỉ huy" về phòng thủ dân sự trên địa bàn.

Thủ tướng yêu cầu kiện toàn ngay Ban Chỉ huy phòng thủ dân sự cấp tỉnh và chỉ đạo kiện toàn ở cấp xã, đảm bảo một hệ thống chỉ huy thống nhất, thông suốt, hiệu quả…

Thủ tướng yêu cầu các đồng chí bí thư, chủ tịch UBND xã, phường, đặc khu xây dựng lực lượng xung kích tại chỗ phù hợp; lập phương án sơ tán đến từng hộ dân; truyền tin cảnh báo sớm nhất, dễ hiểu nhất. 

'Tin bão phải đi nhanh hơn gió bão', phải dùng mọi phương tiện như loa truyền thanh, Zalo, gõ kẻng, đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng người, thông điệp phải thật ngắn gọn, rõ ràng, ví dụ như: 'Bão sắp vào, yêu cầu sơ tán ngay! Chính quyền hỗ trợ, chịu trách nhiệm đảm bảo an toàn cho tài sản!', Thủ tướng nhấn mạnh.

Cùng với đó, chủ động hậu cần tại chỗ, phải có phương án đảm bảo người dân có đủ lương thực, nước uống trong ít nhất 24-48 giờ đầu tiên khi bị chia cắt. Phải kiểm soát chặt chẽ, tuyệt đối không để xảy ra tình trạng găm hàng, tăng giá trục lợi trên nỗi đau của người dân. Tổ chức tuần tra, canh gác và cưỡng chế khi cần thiết, phải cương quyết, không nể nang để người dân đi vào vùng nguy hiểm.

Thủ tướng cho biết, từ đầu năm 2024, Nhà nước đã huy động hơn 5.000 tỷ đồng từ ngân sách dự phòng và xuất cấp hơn 1.000 tấn gạo, 629 tấn hạt giống, 90.000 lít hóa chất khử trùng từ dự trữ quốc gia để hỗ trợ khắc phục thiên tai. Công tác dự trữ ngày càng chủ động, đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Bên cạnh nỗ lực của địa phương, Việt Nam đã nhận hơn 25 triệu USD và 200 tấn hàng cứu trợ từ quốc tế, cùng gần 3.000 tỷ đồng do Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể huy động.