Phó Chủ tịch Eurocham: Bộ Công Thương giữ vai trò trụ cột, dẫn dắt tăng trưởng về công nghiệp, thương mại

Đó là chia sẻ của ông Nguyễn Hải Minh - Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) với phóng viên Báo Công Thương trong cuộc trao đổi mới đây.

Vai trò trụ cột, dẫn dắt tăng trưởng về công nghiệp - thương mại

- Ông đánh giá như thế nào về công tác chỉ đạo, điều hành của Bộ Công Thương trên các lĩnh vực mà Bộ quản lý trong nhiệm kỳ 2020 - 2025? Bộ đã phát huy vai trò ra sao để duy trì tăng trưởng kinh tế và vượt qua các tác động khó lường từ bên ngoài?

Phó Chủ tịch Eurocham Nguyễn Hải Minh: Giai đoạn 2020 - 2025 là một thời kỳ đầy biến động với hàng loạt cú sốc lớn như đại dịch Covid-19, căng thẳng thương mại Mỹ - Trung, xung đột địa chính trị và sự gián đoạn nghiêm trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu, gây ra những tác động tiêu cực đến kinh tế thế giới nói chung và nền kinh tế Việt Nam nói riêng.

Tuy nhiên, Việt Nam đã có những phản ứng kịp thời, nhanh nhạy và hiệu quả, giúp giữ ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy phục hồi sản xuất và thương mại. Trong thành công chung đó, vai trò to lớn của Bộ Công Thương là không thể không nhắc tới. Từ công tác điều hành linh hoạt, triển khai chính sách xuất nhập khẩu, đến xúc tiến thương mại và bảo vệ lợi ích của doanh nghiệp trong bối cảnh quốc tế đầy thách thức.

Bộ Công Thương đã thể hiện năng lực xử lý linh hoạt các vấn đề phát sinh trong thực tiễn, từ việc điều phối nguồn cung hàng hóa trong đại dịch, cho tới đàm phán trong thương mại quốc tế, mà điển hình là việc ứng phó với các biện pháp thuế đối ứng từ phía Hoa Kỳ trong giai đoạn hiện nay, đảm bảo quyền lợi chính đáng cho doanh nghiệp tại Việt Nam, đồng thời duy trì được dòng chảy xuất khẩu sang thị trường này.

Không chỉ vậy, trong nhiệm kỳ qua, dưới sự điều hành sát sao của Đảng bộ, Bộ Công Thương cũng đóng vai trò then chốt trong việc triển khai hiệu quả Hiệp định EVFTA, góp phần tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho doanh nghiệp châu Âu tiếp cận, mở rộng thị trường tại Việt Nam, cũng như làm cầu nối xúc tiến thương mại giữa hai khu vực thông qua các chương trình hội chợ, đối thoại chính sách...

Có thể nói, nhờ những đóng góp to lớn và quyết liệt của Bộ Công Thương, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu nổi bật trong giai đoạn 2020 - 2025. Đó là: Các chỉ tiêu về xuất nhập khẩu, sản xuất công nghiệp, năng lượng đều được duy trì tích cực; một số lĩnh vực còn đạt và vượt kế hoạch; thị trường trong nước tiếp tục là trụ đỡ quan trọng, giúp nền kinh tế phục hồi nhanh và giữ vững ổn định vĩ mô...

Những kết quả này không chỉ cho thấy năng lực điều hành và tính hiệu quả của chính sách, mà còn khẳng định vai trò trụ cột của Bộ Công Thương trong việc dẫn dắt các lĩnh vực công nghiệp - thương mại, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế và tạo nền tảng cho giai đoạn phát triển tiếp theo.

- Giai đoạn 2021-2025, Bộ Công Thương đã chủ trì xây dựng và trình ban hành hơn 250 văn bản pháp luật (gồm 5 Luật, 51 Nghị định) và hơn 20 chiến lược, quy hoạch, quy hoạch, kế hoạch, đề án và chương trình về phát triển các ngành, lĩnh vực quan trọng của Bộ, trong đó có 4 Quy hoạch ngành quốc gia trong lĩnh vực năng lượng, khoáng sản; Luật Điện lực sửa đổi...

Theo ông, việc ban hành các Luật tạo điều kiện như thế nào để Việt Nam thúc đẩy phát triển kinh tế cũng như thút đầu tư nước ngoài, trong đó có thu hút đầu tư, hợp tác từ doanh nghiệp châu Âu?

Phó Chủ tịch Eurocham Nguyễn Hải Minh: Việt Nam đang bước vào một giai đoạn phát triển mới, đòi hỏi phải có những chính sách thực sự đột phá để duy trì tốc độ tăng trưởng và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Trong đó, các chính sách về xuất nhập khẩu, cũng như quy hoạch cơ sở hạ tầng - đặc biệt là hạ tầng năng lượng đóng vai trò chiến lược. Việc Bộ Công Thương triển khai các chiến lược liên quan tới xuất nhập khẩu, năng lượng và một loạt quy hoạch quốc gia quan trọng như Quy hoạch điện VIII, Quy hoạch điện VIII điều chỉnh đã góp phần tạo nên một nền tảng chính sách rõ ràng, minh bạch và có tính dự báo cao, qua đó giúp doanh nghiệp, đặc biệt là nhà đầu tư nước ngoài yên tâm xây dựng kế hoạch trung và dài hạn tại Việt Nam.

Đặc biệt, nhiều quy định mới đã tháo gỡ đáng kể các điểm nghẽn trong điều kiện kinh doanh, điều này tạo thuận lợi lớn cho các doanh nghiệp FDI, trong đó có doanh nghiệp châu Âu, triển khai các kế hoạch đầu tư dài hạn, nhất là trong các lĩnh vực phức tạp và yêu cầu cao về tiêu chuẩn quốc tế như năng lượng tái tạo, công nghiệp chế biến, công nghệ cao.

- Ông đánh giá như thế nào về tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong 6 tháng đầu năm 2025? EuroCham có hỗ trợ gì để Việt Nam đạt mục tiêu tăng trưởng 8% trong cả năm?

Phó Chủ tịch Eurocham Nguyễn Hải Minh: Tăng trưởng của Việt Nam trong 6 tháng đầu năm 2025 tiếp tục giữ được xu hướng tích cực, với các động lực từ sản xuất công nghiệp, xuất khẩu và tiêu dùng nội địa. EuroCham nhìn nhận Việt Nam là điểm đến đầy tiềm năng cho các dòng vốn đầu tư chuyển dịch, đặc biệt trong bối cảnh doanh nghiệp châu Âu đang tìm kiếm các thị trường ổn định và có tầm nhìn dài hạn.

Về phía EuroCham, ngoài việc hỗ trợ kết nối doanh nghiệp, thúc đẩy đối thoại chính sách, chúng tôi tích cực phối hợp với doanh nghiệp Việt Nam triển khai các dự án trọng điểm, nhất là trong các lĩnh vực như chuyển đổi xanh, phát triển bền vững và công nghiệp sạch.

Chúng tôi cũng tiếp tục đồng hành với Bộ Công Thương trong tổ chức Diễn đàn và Triển lãm Kinh tế xanh (GEFE), giúp Việt Nam thu hút thêm đầu tư xanh, chuyển giao công nghệ và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ cho mô hình tăng trưởng bền vững.

Mức độ tận dụng EVFTA ở mức khá

Ông có đánh giá như thế nào về mức độ tận dụng ưu đãi EVFTA của doanh nghiệp hai bên? Cần làm gì để tận dụng tốt hơn những ưu đãi từ EVFTA?

Phó Chủ tịch Eurocham Nguyễn Hải Minh: Theo khảo sát mới nhất của EuroCham, mức độ tận dụng các ưu đãi thuế quan từ EVFTA hiện đang ở mức khá.

Tuy nhiên, tiềm năng vẫn còn rất lớn, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu sang thị trường EU ở các nhóm ngành có thế mạnh như nông sản, thực phẩm chế biến, dệt may, điện tử. Vấn đề là nhiều doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, vẫn còn gặp khó khăn trong việc đáp ứng tiêu chuẩn xuất xứ và quy chuẩn kỹ thuật của thị trường châu Âu.

Về phía doanh nghiệp châu Âu, họ đang dần điều chỉnh chuỗi cung ứng và đầu tư nhiều hơn vào sản xuất tại Việt Nam để tận dụng EVFTA, nhưng vẫn cần thêm sự hỗ trợ từ chính sách ổn định, minh bạch và thủ tục hành chính đơn giản hơn.

Để cải thiện việc tận dụng EVFTA, hai bên cần: Tiếp tục tăng cường truyền thông, đào tạo doanh nghiệp về các nội dung cam kết; hỗ trợ nâng cao năng lực kỹ thuật, chất lượng sản phẩm cho doanh nghiệp nội địa; phối hợp giữa các cơ quan quản lý và hiệp hội ngành nghề để xây dựng mạng lưới thông tin, hỗ trợ tư vấn chuyên sâu và cập nhật các thay đổi chính sách kịp thời.

Ông nhận định thế nào về tiềm năng đầu tư trong lĩnh vực năng lượng tái tạo tại Việt Nam? Việt Nam cần làm gì để thu hút các nhà đầu tư châu Âu?

Phó Chủ tịch Eurocham Nguyễn Hải Minh: Năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện gió, điện mặt trời và pin lưu trữ là một trong những lĩnh vực được cộng đồng doanh nghiệp châu Âu quan tâm hàng đầu tại Việt Nam.

Thực tế cho thấy trong thời gian gần đây, Bộ Công Thương đã đóng vai trò đặc biệt quan trọng khi liên tục tham mưu, đề xuất Chính phủ ban hành các quy định mới, như cơ chế mua bán điện trực tiếp, cơ chế thúc đẩy điện gió ngoài khơi, điện mặt trời áp mái... cũng như xây dựng quy hoạch hạ tầng điện và năng lượng tích hợp.

Tuy nhiên, để có thể thực sự thu hút và giải ngân mạnh dòng vốn đầu tư châu Âu, Việt Nam cần: Ổn định khung pháp lý và đảm bảo tính dự báo dài hạn cho các dự án năng lượng; xây dựng cơ chế mua bán điện (PPA) theo chuẩn quốc tế; mở rộng không gian cho các mô hình điện gió ngoài khơi, lưu trữ năng lượng và tích hợp lưới điện thông minh; đẩy mạnh cải cách hành chính để rút ngắn thời gian thẩm định và cấp phép dự án...

EuroCham sẵn sàng tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ Công Thương để chia sẻ kinh nghiệm, kết nối các tập đoàn công nghệ châu Âu và hỗ trợ Việt Nam thực hiện các mục tiêu chuyển đổi năng lượng một cách bền vững.

- Vâng, xin cảm những chia sẻ từ ông!.

Báo cáo BCI của EuroCham trong Quý II/2025 phản ánh sự ghi nhận ngày càng rõ rệt từ phía doanh nghiệp đối với những lợi ích thiết thực mà EVFTA mang lại. Có tới 98,2% doanh nghiệp được khảo sát cho biết họ đã biết đến EVFTA. Gần một nửa trong số đó báo cáo rằng hiệp định mang lại lợi ích từ mức trung bình đến đáng kể cho hoạt động kinh doanh của họ, một tín hiệu rõ ràng cho thấy chúng ta đang đi đúng hướng.