Phát triển logistics mở đường cho sản phẩm vùng đồng bào vươn xa

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng, việc định vị vai trò và nâng cấp hạ tầng logistics của Lạng Sơn không chỉ mang ý nghĩa đáp ứng nhu cầu lưu thông hàng hóa trước mắt, mà còn là chiến lược dài hạn để biến tỉnh trở thành đầu mối giao thương quan trọng, đặc biệt đối với sản phẩm vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Phóng viên Báo Công Thương đã trao đổi với ông Nguyễn Đình Đại, Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Lạng Sơn về định hướng và giải pháp trong lĩnh vực này.

Logistics: Đòn bẩy nâng cao giá trị sản phẩm vùng cao

-Vai trò của hệ thống logistics trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh, đặc biệt là tiêu thụ sản phẩm vùng đồng bào dân tộc thiểu số, đang được Lạng Sơn quan tâm và triển khai ra sao, thưa ông?

Ông Nguyễn Đình Đại: Nâng cao năng lực cạnh tranh trong logistics là xu thế tất yếu. Với đặc thù của Lạng Sơn là tỉnh biên giới miền núi, hoạt động thương mại phụ thuộc nhiều vào kết nối hạ tầng và dịch vụ logistics. Nếu doanh nghiệp nào có chi phí logistics hợp lý, dịch vụ vận chuyển nhanh, ổn định thì chắc chắn sẽ có lợi thế.

Chúng tôi đang tập trung phát triển hạ tầng cửa khẩu, bến bãi, đường giao thông kết nối để phục vụ xuất nhập khẩu. Hiện tỉnh đang đẩy nhanh tiến độ hai dự án cao tốc quan trọng: Chi Lăng - Hữu Nghị và Lạng Sơn - Đồng Đăng - Trà Lĩnh (Cao Bằng), dự kiến thông xe trong năm 2025 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Song song đó, tỉnh xây dựng các trung tâm logistics hiện đại như Công viên Viettel Logistics, mở rộng bến bãi Xuân Cương, đồng thời triển khai mô hình cửa khẩu thông minh nhằm rút ngắn thời gian thông quan, giúp hàng hóa, đặc biệt là nông sản vùng cao đến thị trường nhanh hơn, giảm hao hụt và chi phí.

-Hạ tầng logistics hiện nay đã đáp ứng được yêu cầu của doanh nghiệp và bà con đồng bào dân tộc thiểu số chưa? Và Sở Công Thương đã triển khai những giải pháp gì để thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm vùng này?

Ông Nguyễn Đình Đại: Hiện tại, hạ tầng logistics của Lạng Sơn đã cơ bản đáp ứng nhu cầu giai đoạn này, nhưng để đưa sản phẩm vùng cao đi xa hơn, chúng ta cần đầu tư mạnh mẽ hơn nữa. Những điểm nghẽn lớn hiện nay gồm: Diện tích bến bãi chưa đủ lớn để chứa hàng vào mùa cao điểm; kho lạnh cho nông sản tươi chưa đồng bộ; đường kết nối một số vùng sản xuất còn hạn chế, gây chậm trễ vận chuyển. Bên cạnh đó, cần nâng cấp dịch vụ logistics ở vùng sản xuất, tránh tình trạng nông sản chất lượng cao nhưng hư hỏng do bảo quản, vận chuyển không đảm bảo.

Việc triển khai cửa khẩu thông minh và mở rộng hạ tầng kho bãi là ưu tiên hàng đầu. Khi hạ tầng đạt chuẩn, thời gian lưu thông rút ngắn, chi phí giảm, sản phẩm vùng dân tộc thiểu số sẽ có lợi thế hơn nhiều khi cạnh tranh trên thị trường.

Để khắc phục, chúng tôi coi việc hình thành chuỗi cung ứng khép kín là nhiệm vụ then chốt; Sở thường xuyên tổ chức hội nghị xúc tiến thương mại, hội nghị khách hàng để kết nối doanh nghiệp sản xuất, đơn vị logistics và các nhà phân phối trong và ngoài nước. Hoạt động này được thực hiện với sự phối hợp chặt chẽ của hải quan, biên phòng và Ban Quản lý Kinh tế cửa khẩu, bảo đảm thủ tục xuất nhập khẩu thông suốt.

Nhờ đó, các hợp tác xã và doanh nghiệp nhỏ ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số có cơ hội tìm kiếm đối tác thu mua, đưa các sản phẩm như chè, mận, xoài, nhãn… không chỉ đến các chợ đầu mối và siêu thị trong nước, mà còn vươn ra thị trường quốc tế qua cửa khẩu sang Trung Quốc.

Hướng tới trung tâm logistics vùng và cửa ngõ giao thương quốc tế

-Định hướng của Lạng Sơn trong phát triển logistics để đưa sản phẩm vùng dân tộc thiểu số ra thị trường rộng lớn hơn là gì?

Ông Nguyễn Đình Đại: Chúng tôi đặt mục tiêu rõ ràng là biến Lạng Sơn trở thành trung tâm logistics quan trọng của khu vực, đồng thời là cửa ngõ giao thương chủ lực giữa ASEAN và Trung Quốc. Đây không chỉ là định hướng mang tính địa phương mà còn phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế - thương mại quốc gia, trong đó Lạng Sơn đóng vai trò là điểm kết nối then chốt trên hành lang kinh tế Việt Nam - Trung Quốc, đặc biệt với các cửa khẩu quốc tế như Hữu Nghị, Chi Ma.

Để đạt được tầm nhìn này, chúng tôi xác định phải đồng thời triển khai nhiều nhóm giải pháp chiến lược. Trước hết là hoàn thiện hệ thống giao thông trọng điểm, ưu tiên các tuyến cao tốc và đường kết nối trực tiếp từ vùng sản xuất tới cửa khẩu, giúp hàng hóa, đặc biệt là nông sản và đặc sản vùng đồng bào dân tộc thiểu số được vận chuyển nhanh chóng, an toàn, hạn chế tối đa thất thoát, hư hỏng. Cùng với đó là đầu tư xây dựng các trung tâm logistics hiện đại, quy mô lớn, tích hợp đầy đủ dịch vụ từ lưu trữ, phân loại, đóng gói đến bảo quản chuyên biệt, đặc biệt là hệ thống kho lạnh đạt tiêu chuẩn quốc tế để đáp ứng nhu cầu bảo quản nông sản tươi.

Một trụ cột quan trọng khác là đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong quản lý và điều phối hoạt động logistics. Mục tiêu là tạo sự minh bạch, chuẩn hóa quy trình, tối ưu hóa thời gian và chi phí, đồng thời tăng khả năng kết nối thông tin giữa doanh nghiệp, cơ quan quản lý và đối tác quốc tế. Việc triển khai mô hình cửa khẩu thông minh chính là một phần trong lộ trình này, giúp rút ngắn thời gian thông quan, nâng cao năng lực xử lý hàng hóa, giảm áp lực cho hệ thống bến bãi.

Khi những yếu tố này được triển khai đồng bộ, sản phẩm vùng đồng bào dân tộc thiểu số của Lạng Sơn sẽ có “tấm hộ chiếu” vững chắc để không chỉ chiếm lĩnh thị trường nội địa, mà còn đủ sức cạnh tranh tại những thị trường khó tính, từ Trung Quốc đến các nước ASEAN, thậm chí xa hơn nữa. Điều quan trọng hơn là quá trình này sẽ kéo theo chuỗi giá trị gia tăng cho nông sản địa phương, nâng cao thu nhập cho bà con, tạo việc làm ổn định, và thúc đẩy kinh tế biên giới phát triển bền vững, gắn thương mại với bảo tồn bản sắc văn hóa vùng cao.

-Trân trọng cảm ơn ông!

Phát triển hạ tầng logistics cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi không chỉ là câu chuyện của giao thông hay bến bãi, mà là chiến lược tổng thể để giải bài toán tiêu thụ, nâng cao giá trị nông sản, đặc sản địa phương. Với vị trí chiến lược và quyết tâm đầu tư bài bản, Lạng Sơn đang từng bước tháo gỡ “nút thắt” về logistics, mở đường cho hàng hóa vùng cao bứt phá.

Trong tương lai, khi hạ tầng giao thông logistics được hoàn thiện, các chuỗi cung ứng hình thành, và công nghệ được áp dụng sâu rộng, sản phẩm vùng dân tộc thiểu số sẽ không chỉ đủ tiềm lực ra thị trường mà còn đủ sức cạnh tranh ngang tầm quốc tế. Đó cũng chính là con đường phát triển bền vững, gắn kết thương mại với nâng cao đời sống của bà con nơi địa đầu Tổ quốc.