Tin Khu Vực 
Gia vị vùng cao “chuyển mình” từ cội rễ
Hiện nay, tỉnh Lào Cai có hơn 144.000 ha diện tích trồng quế, trong đó, diện tích tập trung, chuyên canh khoảng 97.000 ha, diện tích quế được cấp chứng nhận hữu cơ đạt trên 23.700 ha, với sản lượng vỏ quế khô hàng năm đạt hơn 25.000 tấn, tinh dầu quế khoảng 1000 tấn mỗi năm. Cây quế và hồi không chỉ là “của để dành” của người Mông, người Dao từ bao đời, mà còn là sản phẩm chiến lược trong chương trình phát triển lâm nghiệp bền vững của tỉnh.
Lào Cai có tiềm năng lớn về quế, hồi, cây gia vị
Sản lượng trung bình hàng năm đạt hơn 25.000 tấn quế vỏ khô, 2.000-3.000 tấn hoa hồi và hàng trăm tấn tinh dầu nhưng phần lớn vẫn được tiêu thụ ở dạng thô, giá trị gia tăng thấp. Trong khi đó, nhu cầu toàn cầu với các loại gia vị tự nhiên như quế, hồi đang gia tăng nhanh chóng, đặc biệt tại các thị trường như Ấn Độ, Trung Đông, Nhật Bản, EU. Các chuyên gia nhận định, nếu được đầu tư bài bản vào chế biến sâu, quế, hồi Lào Cai hoàn toàn có thể trở thành “vàng xanh” của vùng núi Tây Bắc.
Trên mảnh đất rẻo cao Xuân Ái, nơi cây quế, cây hồi bén rễ trên từng sườn núi quanh năm mây phủ, một lễ khởi công nhận được sự quan tâm và kỳ vọng đã diễn ra ngày 11/7. Nhà máy sản xuất, chế biến gia vị do Công ty TNHH Hương gia vị Sơn Hà đầu tư chính là tín hiệu cho thấy một giai đoạn mới của ngành nông nghiệp Lào Cai đang bắt đầu bước vào kỷ nguyên chế biến sâu.
Nhà máy có tổng vốn đầu tư hơn 350 tỷ đồng, quy mô gần 48.000 m², công suất chế biến khoảng 5.000 tấn nguyên liệu khô mỗi năm, sử dụng dây chuyền công nghệ hiện đại để xử lý quế, hồi thành các sản phẩm cao cấp như quế sáo, quế mảnh, quế ABC và hồi khô. Không còn là những bó quế thô buộc dây mang bán ở chợ phiên, sản phẩm giờ đây sẽ khoác lên mình diện mạo mới: đóng gói chỉn chu, nhãn hiệu rõ ràng, hướng đến xuất khẩu.
Dự án xây dựng Nhà máy sản xuất, chế biến gia vị của Công ty tại thôn Yên Dũng, xã Xuân Ái được kỳ vọng nâng tầm cây gia vị địa phương (Ảnh: Mạnh Cường)
Phát biểu tại lễ khởi công, ông Nguyễn Thế Phước - Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Lào Cai nhấn mạnh, trong những năm qua, tỉnh Lào Cai đã nỗ lực phát triển kinh tế nông nghiệp theo hướng hàng hóa, bền vững và có giá trị gia tăng cao. Tuy nhiên, việc sản xuất, chế biến các sản phẩm gia vị của tỉnh vẫn còn ở quy mô nhỏ lẻ, chủ yếu là sơ chế thô, chưa có sự đầu tư bài bản về công nghệ và quy trình chế biến sâu đã hạn chế đáng kể giá trị gia tăng của sản phẩm và khả năng cạnh tranh trên thị trường.
Chế biến sâu: “Đòn bẩy” xoay chuyển cuộc chơi
Trong bối cảnh thị trường ngày càng khắt khe, việc xuất khẩu nguyên liệu thô không còn là giải pháp bền vững. Chế biến sâu trở thành “chìa khóa vàng” để nông sản vùng cao bứt phá.
Với công suất 50 tấn nguyên liệu tươi mỗi ngày, nhà máy của Sơn Hà sẽ tạo ra các sản phẩm không chỉ mang hương vị đặc trưng của núi rừng mà còn đạt tiêu chuẩn chất lượng quốc tế. Đây là điều kiện tiên quyết để chinh phục các thị trường khó tính như Nhật Bản, EU, Hoa Kỳ.
Không dừng lại ở hiệu quả kinh tế, dự án còn tạo hiệu ứng xã hội sâu rộng: giải quyết hàng trăm việc làm thường xuyên, ổn định đầu ra cho hàng nghìn hộ trồng quế, hồi tại Văn Yên, Bảo Yên, Bắc Hà, Mường Khương…
Đặc biệt, vùng nguyên liệu sẽ được tổ chức lại theo hướng bài bản, đạt chuẩn GAP, có liên kết dài hạn giữa nông dân và doanh nghiệp, được bao tiêu theo giá thị trường minh bạch. Từ đó, không chỉ giá trị sản phẩm tăng lên, mà đời sống người dân cũng “đổi sắc”.
Ông Keiji Taniguchi, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Hương gia vị Sơn Hà khẳng định: “Chúng tôi cam kết đồng hành cùng bà con trong phát triển bền vững, từ kỹ thuật trồng trọt, thu hái đến thu mua và chế biến”.
Từ công nghệ chế biến đến tư duy thị trường, dự án tại Xuân Ái đặt nền móng cho một chuỗi giá trị nông sản xanh, sạch, bền vững. Nhà máy sẽ ứng dụng công nghệ xử lý nhiệt hiện đại, tận dụng phụ phẩm làm phân bón sinh học, kiểm soát khí thải và nước thải chặt chẽ, góp phần giữ gìn môi trường sinh thái vốn mong manh nơi vùng cao.
Đây cũng là mô hình phát triển công nghiệp nông thôn theo hướng “nông nghiệp + công nghệ + trách nhiệm xã hội” mà Lào Cai đang kỳ vọng nhân rộng. Không chỉ cho quế, hồi mà còn cho chè Shan tuyết, thảo quả, sa nhân, các loại dược liệu quý... vốn đang có nguy cơ bị thương lái ép giá do bán thô.
Sự kiện khởi công cũng mở ra tín hiệu tích cực để các doanh nghiệp khác tin tưởng rót vốn vào vùng cao. Khi có nhà máy, có đầu ra, có tiêu chuẩn, những vùng đất tưởng như xa xôi sẽ trở thành tâm điểm phát triển bền vững trong tương lai.
Lào Cai là tỉnh trung du và miền núi phía Bắc có tiềm năng lớn về phát triển nông, lâm nghiệp, đặc biệt là các loại cây gia vị như quế, hồi, thảo quả… Đây là những đặc sản mang hương vị đặc trưng và có giá trị kinh tế cao.
