Mật ong Cường Nga và hành trình xây dựng sản phẩm OCOP 4 sao

Phóng viên Báo Công Thương đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Văn Cường – Giám đốc HTX Cường Nga về hành trình xây dựng sản phẩm OCOP 4 sao cho sản phẩm địa phương.

Ông Nguyễn Văn Cường – Giám đốc HTX Cường Nga (Ảnh: NVCC)

Từ tổ hợp tác nhỏ đến OCOP 4 sao: Mỗi bước đi đều từ tâm huyết

- Thưa ông, điều gì đã đưa ông đến với nghề nuôi ong - một nghề tưởng như rất truyền thống nhưng lại đòi hỏi sự đầu tư nghiêm túc và kiên trì?

Ông Nguyễn Văn Cường: Có thể nói, duyên nợ với nghề nuôi ong đến với tôi từ một sự kiện khá... buồn cười. Năm học lớp 7, tôi bị ong đốt, sưng cả cánh tay, đau đến mức chỉ muốn “xóa sổ” lũ ong cho bõ tức. Nhưng khi hết đau, tôi lại tò mò về cách loài vật nhỏ bé này sống và tổ chức, dần dần mê mẩn. Từ đó, trong tôi đã nhen nhóm một giấc mơ: sau này sẽ có một trại ong của riêng mình.

Sau khi tốt nghiệp cấp 3, tôi học ngành quản lý văn hóa ở Đại học Vinh. Những tưởng giấc mơ tuổi thơ ấy sẽ bị gác lại. Nhưng rồi, khi có thông tin về một dự án hỗ trợ kỹ thuật nuôi ong do nước ngoài tài trợ, tôi đăng ký tham gia ngay. Dự án kéo dài tới 5 năm, nhiều người bỏ dở giữa chừng, riêng tôi thì miệt mài theo đến cùng. Tôi học được rất nhiều, đặc biệt là kỹ thuật tạo ong chúa để tách đàn. Đây là một kỹ thuật khó mà không phải ai cũng nắm được. Kết thúc khóa học, tôi được đánh giá là học viên xuất sắc và được hỗ trợ 2 đàn ong giống. Đó chính là khởi đầu của hành trình nuôi ong chuyên nghiệp, cũng là lúc tôi quyết định mình phải làm điều gì đó bài bản hơn cho nghề nuôi ong ở quê hương.

Sản phẩm mật ong Cường Nga đạt chứng nhận OCOP 4 sao (Ảnh: HTX Cường Nga)

- Hành trình phát triển HTX Mật ong Cường Nga từ một tổ hợp tác nhỏ đến khi đạt chứng nhận OCOP 4 sao có lẽ không hề đơn giản. Ông có thể chia sẻ những dấu mốc quan trọng trên chặng đường này?

Ông Nguyễn Văn Cường: Đúng vậy, không hề đơn giản. Năm 2014, tôi thành lập Tổ hợp tác nuôi ong Tình Diệm tại xã Sơn Diệm, gồm 7 hộ dân cùng chí hướng. Ban đầu chỉ có vài chục đàn ong, sản lượng ít và chủ yếu “tự cung, tự cấp”, đầu ra rất bấp bênh.

Đến năm 2019, khi chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (Chương trình OCOP) được triển khai, đó là cơ hội vàng. Chúng tôi nâng cấp tổ hợp tác lên HTX Mật ong Cường Nga, giữ nguyên 7 thành viên, vốn điều lệ 700 triệu đồng. Với sự hỗ trợ từ Nhà nước và nguồn vốn xã hội hóa, chúng tôi đầu tư mạnh vào công nghệ: nhà xưởng chế biến, máy hạ thủy phần, lọc tinh, chiết rót đồng bộ. Đây là công nghệ hiện đại hàng đầu miền Trung thời điểm đó.

Sản phẩm của HTX được sản xuất theo quy trình khép kín, tuân thủ tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm, đạt chuẩn VietGAP. Ngay cuối năm 2019, chúng tôi được công nhận sản phẩm OCOP 3 sao. Không ngủ quên trên thành tích, HTX tiếp tục cải tiến quy trình, hoàn thiện bao bì, xây dựng nhãn hiệu, mở rộng vùng nguyên liệu, nâng cao năng lực liên kết với người dân. Kết quả là, năm 2024, mật ong Cường Nga được nâng cấp thành sản phẩm OCOP 4 sao.

Đây là sản phẩm mật ong đầu tiên của huyện Hương Sơn nói riêng và tỉnh Hà Tĩnh nói chung đạt OCOP 4 sao, đồng thời cũng được vinh danh là sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp quốc gia. Với tôi, đó không chỉ là thành tích cá nhân, mà là lời khẳng định cho cả một cộng đồng người nuôi ong tại Hương Sơn.

Sản phẩm mật ong Cường Nga tham gia nhiều sự kiện xúc tiến thương mại (Ảnh: HTX Cường Nga)

HTX kiểu mới: Liên kết chặt, lan tỏa rộng và bài toán cần lời giải

- Để đạt được sản lượng ổn định và mở rộng thị trường, HTX chắc chắn không thể thiếu sự gắn kết với nông dân. Ông có thể nói rõ hơn về mô hình liên kết và những khó khăn hiện nay?

Ông Nguyễn Văn Cường: Chúng tôi xác định rõ: phải làm ăn cùng nhau, cùng có lợi thì mới phát triển bền vững. Vì vậy, HTX đã mở rộng liên kết với 132 hộ dân tại các huyện Hương Sơn, Can Lộc và Kỳ Anh. Chúng tôi cung ứng giống, thiết bị ngành ong, hỗ trợ kỹ thuật và bao tiêu toàn bộ sản phẩm cho các hộ. Họ yên tâm nuôi ong, chúng tôi đảm bảo đầu ra. Trung bình mỗi hộ nuôi từ 50 đến 200 đàn ong.

Mỗi năm, HTX sản xuất và cung cấp khoảng 2.000 đàn ong giống và 20 tấn mật. Riêng năm 2024, HTX đã cung ứng 2.500 đàn ong giống và 22 tấn mật ra thị trường. Nhờ liên kết này, chất lượng sản phẩm được kiểm soát tốt hơn, người dân có thu nhập ổn định hơn.

Trước đây, mỗi vụ thu hoạch phải đợi bán xong hàng mới có tiền trả cho người nuôi. Nhưng nay, nhờ có vốn, HTX có thể thanh toán sớm, tạo sự tin tưởng cho bà con. Đó là bước chuyển lớn về tư duy quản trị HTX.

Tuy nhiên, hiện tôi vẫn trăn trở hai vấn đề lớn. Thứ nhất là đầu ra cho sản phẩm. Theo đó, muốn đưa sản phẩm vào các siêu thị lớn, cần đáp ứng sản lượng rất cao. Chẳng hạn một hệ thống có 1000 cửa hàng thì cần ít nhất 1000 lít mật trong một đơn hàng. Trong khi đó, HTX hiện vẫn chưa đủ khả năng sản xuất quy mô lớn như vậy.

Thứ hai là vốn. Mỗi năm, HTX được vay khoảng 500 triệu đồng, nhưng phải trả dần mỗi năm 100 triệu. Vốn xoay vòng chậm, đầu tư mở rộng khó khăn. Tôi tha thiết mong có chính sách tín dụng ưu đãi riêng cho các HTX nông nghiệp thực chất như chúng tôi, những đơn vị thực sự sản xuất, tạo sinh kế và mang lại giá trị cho địa phương.

Vậy, trong tương lai, ông kỳ vọng điều gì cho thương hiệu mật ong Cường Nga và nghề nuôi ong tại Hương Sơn?

- Ông Nguyễn Văn Cường: Tôi luôn tâm niệm: làm nông nghiệp bền vững không chỉ để làm giàu mà còn để giữ lại giá trị văn hóa, sinh thái cho quê hương. Mật ong Hương Sơn có vị riêng nhờ hoa rừng, có bản sắc riêng nhờ cách nuôi thuần thiên nhiên. Tôi mong người tiêu dùng trong nước và cả quốc tế sẽ biết đến hương vị đặc biệt đó.

Với mật ong Cường Nga, tôi muốn tiếp tục mở rộng vùng nguyên liệu, xây dựng vùng nuôi ong tập trung, đạt chuẩn VietGAP, GlobalGAP, và hướng tới xuất khẩu. Đồng thời, HTX sẽ đẩy mạnh bán hàng trên các sàn TMĐT, quảng bá qua mạng xã hội để tiếp cận giới trẻ - những người tiêu dùng tiềm năng trong tương lai.

Xin cảm ơn ông!