Ông Trần Quang Huy: Sự phát triển của các ngành công nghiệp mới là xu thế tất yếu trong quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế và hội nhập công nghệ. Những lĩnh vực như năng lượng tái tạo, công nghiệp bán dẫn hay điện hạt nhân đều có yêu cầu rất cao về nhân lực – không chỉ về trình độ chuyên môn mà còn về khả năng tiếp cận công nghệ, ngoại ngữ và kỹ năng làm việc trong môi trường toàn cầu.
Trước yêu cầu đó, Bộ Công Thương đã và đang triển khai một số nhóm giải pháp chiến lược sau: Thứ nhất, định hướng đào tạo gắn với quy hoạch ngành: Bộ đã tích hợp yêu cầu phát triển nhân lực vào các chiến lược lớn như Quy hoạch điện VIII, Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn và tăng trưởng xanh. Trên cơ sở đó, Bộ chỉ đạo các cơ sở đào tạo rà soát, xây dựng mới hoặc điều chỉnh các ngành/nghề đào tạo như kỹ thuật năng lượng tái tạo, kỹ thuật vi mạch, kỹ thuật điện hạt nhân, công nghệ vật liệu mới…
Thứ hai, thúc đẩy mô hình liên kết đào tạo với doanh nghiệp và viện nghiên cứu: Bộ khuyến khích các Trường thiết lập hợp tác với các doanh nghiệp công nghệ cao và các viện nghiên cứu đầu ngành để xây dựng chương trình đào tạo theo nhu cầu thực tiễn, tổ chức đào tạo kép, cử chuyên gia doanh nghiệp tham gia giảng dạy, đồng thời mở rộng hoạt động nghiên cứu ứng dụng.
Thứ ba, chuẩn hóa chương trình đào tạo theo tiêu chuẩn quốc tế: Một số lĩnh vực đặc thù như điện hạt nhân, năng lượng sạch, bán dẫn sẽ được tiếp cận theo chuẩn IAEA, ABET hay các tiêu chuẩn châu Âu. Bộ Công Thương cũng đang đẩy mạnh hợp tác quốc tế để chuyển giao chương trình đào tạo, công nghệ giảng dạy và tổ chức thực tập tại nước ngoài.
Thứ tư, ưu tiên đầu tư và ban hành chính sách đặc thù: Bộ đã đề xuất với các cơ quan liên quan bố trí nguồn lực đầu tư cho các trung tâm đào tạo kỹ thuật cao; đồng thời xây dựng cơ chế đặt hàng đào tạo nhân lực cho các ngành chiến lược, gắn với yêu cầu tuyển dụng thực tế từ phía doanh nghiệp.
Thứ năm, phát triển đội ngũ giảng viên và chuyên gia: Việc đào tạo lại, đào tạo nâng cao cho giảng viên các lĩnh vực mới là ưu tiên hàng đầu. Bộ đang triển khai các chương trình bồi dưỡng trong và ngoài nước, đồng thời xây dựng đội ngũ chuyên gia tư vấn hỗ trợ các trường phát triển chương trình, chuẩn hóa giáo trình và triển khai kỹ năng nghề.
Thứ sáu, truyền thông và định hướng nghề nghiệp hiệu quả: Để thu hút người học, Bộ Công Thương phối hợp với các trường và các cơ quan báo chí đẩy mạnh truyền thông, tổ chức diễn đàn ngành nghề, hội chợ việc làm công nghệ cao và kết nối sinh viên với thị trường lao động chất lượng cao trong nước và quốc tế.
Ông Trần Quang Huy: Để đáp ứng yêu cầu của các ngành công nghiệp và thương mại hiện đại, Bộ Công Thương tập trung vào ba giải pháp cốt lõi như xây dựng đồng bộ các giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo gồm: Đổi mới đồng bộ chương trình và phương thức đào tạo theo hướng hiện đại, hội nhập quốc tế hướng tới đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao; Nghiên cứu thị trường, nắm bắt xu thế phát triển ngành nghề đào tạo mới để thay đổi theo hướng đa dạng, có tính liên kết giữa các ngành; Xây dựng các mô hình liên kết đào tạo với doanh nghiệp trong các hoạt động tuyển sinh, đào tạo, tuyển dụng và dự báo, xây dựng kế hoạch đào tạo lại lực lượng lao động; Nâng cao chất lượng dạy học ngoại ngữ ở các trình độ đào tạo.
Cải thiện chất lượng đội ngũ giáo viên, giảng viên và cán bộ quản lý bằng nhiều biện pháp như: Xây dựng chỉ số đánh giá hiệu quả công việc; Kết quả nghiên cứu khoa học, hướng dẫn sinh viên khởi nghiệp, thực hành tại doanh nghiệp là một trong số các chỉ tiêu xếp loại giảng viên; Thông qua hợp tác doanh nghiệp, hợp tác quốc tế để học tập, nâng cao trình độ, kinh nghiệm, kỹ năng sư phạm, khả năng nghiên cứu, ngoại ngữ, công nghệ thông tin,... cho đội ngũ nhà giáo, đặc biệt là giảng viên chương trình chất lượng cao.
Tăng cường nguồn lực đầu tư và sử dụng có hiệu quả nguồn lực có sẵn. Bên cạnh các nguồn lực đầu tư từ ngân sách nhà nước, Bộ Công Thương cũng chỉ đạo các cơ sở đào tạo trực thuộc chủ động tăng cường các nguồn lực đầu tư cho giáo dục và nghiên cứu khoa học thông qua huy động tài trợ, đầu tư của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước; Tập trung đầu tư, trang bị một số ngành, nghề trọng tâm, trọng điểm phù hợp với định hướng đào tạo, chiến lược phát triển của trường.
Ông Trần Quang Huy: Trong bối cảnh ngành Công Thương đang chuyển dịch mạnh mẽ theo hướng hiện đại hóa, số hóa và xanh hóa, việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trở thành yêu cầu tất yếu, gắn liền với các mục tiêu tăng trưởng bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Với vai trò là cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực công nghiệp, thương mại và năng lượng, Bộ Công Thương xác định rõ trách nhiệm điều phối và kiến tạo chính sách nhằm xây dựng một hệ sinh thái đào tạo nhân lực ngành toàn diện và bền vững.
Để thực hiện mục tiêu này, Bộ sẽ tập trung triển khai các nội dung trọng tâm sau: Một là, Bộ sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ Giáo dục và Đào tạo trong việc rà soát, điều chỉnh các chuẩn đầu ra, khung chương trình đào tạo và danh mục ngành nghề đào tạo phù hợp với nhu cầu thực tiễn của thị trường lao động ngành Công Thương. Việc này nhằm đảm bảo tính liên thông giữa các trình độ đào tạo (trung cấp – cao đẳng – đại học), đồng thời gắn kết chặt chẽ giữa giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học.
Hai là, Bộ Công Thương sẽ tích cực làm việc với Bộ Tài chính để đề xuất cơ chế bố trí nguồn lực đầu tư công trung hạn và ngân sách thường xuyên cho các dự án phát triển cơ sở hạ tầng đào tạo, chuyển đổi số trong giáo dục, và nâng cao năng lực đội ngũ giảng viên tại các cơ sở đào tạo ngành. Đồng thời, Bộ kiến nghị ban hành các chính sách ưu đãi nhằm thu hút doanh nghiệp tham gia đầu tư vào hoạt động đào tạo.
Ba là, Bộ Công Thương phối hợp với các địa phương, đặc biệt là những vùng có tiềm năng phát triển công nghiệp như miền Bắc, vùng kinh tế trọng điểm miền Trung, Đông Nam Bộ, để quy hoạch mạng lưới cơ sở đào tạo phù hợp với định hướng phát triển vùng và ngành. Bộ sẽ làm việc với UBND các tỉnh, thành phố để lồng ghép nội dung phát triển nhân lực vào các quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội địa phương giai đoạn 2026-2030.
Bốn là, Bộ sẽ phối hợp với các hiệp hội ngành hàng, tập đoàn lớn để xây dựng chương trình đào tạo kép, đào tạo theo địa chỉ, đào tạo theo đơn đặt hàng. Năm là, Bộ cũng đặc biệt coi trọng việc phối hợp quốc tế, nhất là với các đối tác chiến lược như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đức, EU… để triển khai các chương trình đào tạo theo chuẩn quốc tế, chuyển giao công nghệ đào tạo tiên tiến, đồng thời tăng cường cơ hội học tập, thực tập, và làm việc ở nước ngoài cho sinh viên ngành Công Thương.
Cuối cùng, để xây dựng một hệ sinh thái đào tạo nhân lực ngành toàn diện và bền vững, nâng cao hiệu quả phối hợp, Bộ Công Thương sẽ đề xuất thiết lập cơ chế điều phối liên ngành, tổ chức các diễn đàn, hội nghị chuyên đề thường niên về phát triển nhân lực ngành Công Thương, với sự tham gia của các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp và cơ sở đào tạo, nhằm tạo diễn đàn chia sẻ thông tin, thống nhất định hướng, tránh chồng chéo và nâng cao hiệu quả thực thi chính sách.
