Làng gốm Bát Tràng (thủ đô Hà Nội), nơi sản sinh ra thương hiệu Quang Vinh là vùng đất cổ bên dòng sông Hồng, nơi hội tụ tinh hoa của nghề gốm từ thế kỷ XV. Gốm Bát Tràng là kết tinh của bàn tay tài hoa, sự bền bỉ, và niềm đam mê gìn giữ bản sắc dân tộc của nhiều thế hệ nghệ nhân.
Một trong những người thổi hồn vào dòng gốm ấy là nghệ nhân Hà Thị Vinh - Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH Gốm sứ Quang Vinh. Sự giản dị, kiên định và ánh mắt rực lửa đam mê với nghề của bà chính là hình ảnh tiêu biểu của người phụ nữ Bát Tràng hiện đại, vừa giữ hồn cốt làng nghề, vừa dám đương đầu, dám bứt phá.
Từ những năm 1980, bà Vinh đã đảm nhận nhiều vị trí tại Xí nghiệp Gốm sứ Bát Tràng, đặc biệt là vai trò Trưởng ban Xuất khẩu. Dù am hiểu sâu sắc quy trình đưa sản phẩm ra thế giới, nhưng bước ngoặt lớn nhất đến sau khi bà quyết định rời bỏ biên chế nhà nước để chăm lo cho gia đình, và tự mình lập nghiệp.
“Tĩnh tâm nhìn lại, tôi nghĩ, thế hệ cha ông từ thế kỷ 15, 16 đã mang sản phẩm gốm sứ xuất khẩu sang Nhật Bản và các nước thông qua thương cảng quốc tế Hội An. Vậy tại sao cha ông mình đã làm được mà mình không làm được?”, bà Hà Thị Vinh chia sẻ về động lực lập nghiệp.
Lấy cảm hứng từ thời kỳ phồn vinh của cha ông, khi sản phẩm gốm Việt đã từng theo tàu buôn qua thương cảng Hội An vươn tới Nhật Bản, bà Vinh đã thành lập tổ hợp sản xuất gốm sứ Mỹ Hạnh – tiền thân của Gốm sứ Quang Vinh với mục tiêu xuất khẩu ngay từ đầu. Những ngày đầu khởi nghiệp đầy gian nan, thị trường phía Bắc còn khép kín, bà quyết định đưa sản phẩm vào TP.Hồ Chí Minh, tìm kiếm cơ hội tại miền đất mở.
Chính tại một hội chợ năm 1989, cơ hội bất ngờ đến khi một doanh nhân người Italia đã ký hợp đồng trị giá 30.000 USD với Quang Vinh, mở ra một hành trình mới của gốm sứ Việt trên thị trường quốc tế. Tuy nhiên, để có thể vững bước, bà Vinh hiểu rằng cần phải thay đổi tư duy sản xuất, điều mà không phải nghệ nhân truyền thống nào cũng sẵn sàng chấp nhận.
Trong bối cảnh nhiều làng nghề vẫn dùng lò nung than củi gây ô nhiễm, nghệ nhân Hà Thị Vinh là một trong những người đầu tiên tiên phong đưa công nghệ đốt khí gas hóa lỏng vào sản xuất gốm. Dù lớn lên trong khói lò truyền thống, bà lựa chọn thay đổi để bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng sản phẩm. Quyết định này không chỉ giúp sản phẩm đẹp, bền hơn mà còn tiết kiệm nhiên liệu, tăng năng suất và mở đường cho xuất khẩu trở lại.
Sự đổi mới ấy đã mang về cho Quang Vinh những đơn hàng từ các thị trường khó tính như Nhật Bản, Mỹ, Đài Loan (Trung Quốc), Đan Mạch… Các sản phẩm như âu men, gốm giả cổ mô phỏng phong cách thế kỷ XV-XVI, hay các dòng đồ gia dụng đã chiếm được cảm tình của người tiêu dùng quốc tế.
Đáng nói hơn, mô hình lò gas của Quang Vinh đã lan tỏa ra toàn làng gốm Bát Tràng, tạo thành làn sóng đổi mới kỹ thuật trong toàn làng nghề. Từ một doanh nghiệp, Quang Vinh đã góp phần thay đổi tư duy sản xuất của cả cộng đồng, mở đường cho hàng trăm lò gas hiện đại mọc lên, đưa Bát Tràng bước sang một thời kỳ phát triển mới.
Sự nỗ lực không ngừng của nghệ nhân và đội ngũ lao động Quang Vinh đã được ghi nhận bằng danh hiệu OCOP 5 sao vào năm 2023. Đáng chú ý, trong số 6 sản phẩm OCOP của Hà Nội được Trung ương công nhận 5 sao, Quang Vinh sở hữu tới 4 sản phẩm tiêu biểu: Bộ bát đĩa hoa sen đỏ, bộ ấm chén chim én hoa sen, bộ bát đĩa rồng phượng và bộ bát đĩa chim én hoa sen.
Mỗi sản phẩm OCOP đều được chế tác từ cao lanh Phú Thọ, qua quy trình xử lý tạp chất kỹ lưỡng, tạo hình thủ công tinh xảo, sau đó nung ở nhiệt độ 1.350°C để đảm bảo an toàn, không phai màu và không gây độc hại. Ngoài chất lượng kỹ thuật, yếu tố nghệ thuật và văn hóa truyền thống cũng được đề cao. Hình ảnh hoa sen, chim én, rồng phượng… hiện lên sống động, mang đậm hồn Việt.
Không chỉ có chất lượng tốt, các sản phẩm được đánh giá 5 sao của công ty còn mang đậm giá trị nghệ thuật, tính thẩm mỹ cao. Đây cũng là các sản phẩm thể hiện được “hồn cốt” của dân tộc với hình ảnh hoa sen, chim én, rồng phượng được vẽ khéo léo trên sản phẩm.
Câu chuyện sản phẩm OCOP của gốm sứ Quang Vinh là câu chuyện của bàn tay, tình yêu của nghệ nhân với sự nỗ lực đổi mới sáng tạo, đáp ứng nhu cầu thị trường. Được biết đến với các sản phẩm gốm sứ gia dụng, trang trí, tâm linh và công trình nghệ thuật chất lượng cao, Quang Vinh không chỉ chinh phục thị trường trong nước mà còn vươn tầm quốc tế.
Từ một xưởng sản xuất nhỏ, đến nay, Quang Vinh đã dần phát triển thành một thương hiệu uy tín với những sản phẩm không chỉ mang giá trị sử dụng mà còn là tác phẩm nghệ thuật tinh xảo. Mỗi sản phẩm đều chứa đựng tâm huyết của những người thợ lành nghề, những người đã dành trọn đời mình để thổi hồn vào đất, tạo nên những tác phẩm trường tồn cùng thời gian.
Trải qua nhiều năm phát triển, thương hiệu này đã không ngừng mở rộng quy mô sản xuất, đổi mới công nghệ, và sáng tạo ra nhiều dòng sản phẩm mang dấu ấn riêng. Sự kết hợp giữa kỹ thuật làm gốm thủ công truyền thống với công nghệ nung hiện đại chính là điểm nhấn tạo nên sự khác biệt của gốm sứ Quang Vinh.
Nghệ nhân Hà Thị Vinh tự hào chia sẻ, một trong những yếu tố quan trọng tạo nên thành công của Gốm sứ Quang Vinh là sự trân trọng những giá trị cốt lõi của nghề gốm. Mỗi sản phẩm đều được chế tác tỉ mỉ, qua nhiều công đoạn công phu từ tạo hình, phơi khô, tráng men cho đến nung ở nhiệt độ cao, đảm bảo độ bền chắc và màu sắc tinh tế. Không dừng lại ở việc kế thừa di sản, Quang Vinh còn tiên phong đổi mới, mang đến những thiết kế hiện đại, phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng ngày nay.
Hiện, gốm sứ Quang Vinh nổi bật với các sản phẩm gia dụng như bát, đĩa, ấm chén, bình hoa… Những sản phẩm này không chỉ có công năng sử dụng cao mà còn mang đậm tính thẩm mỹ. Các bộ ấm chén trà mang đậm phong cách truyền thống, kết hợp nét chấm phá hiện đại, phù hợp cho cả những buổi trà đạo thanh tịnh hay những buổi tiếp khách trang trọng.
Bên cạnh đó, các sản phẩm trang trí như tượng gốm, bình phong, đôn ghế gốm hay các chậu cảnh nghệ thuật là những sản phẩm nổi bật của Gốm sứ Quang Vinh. Nhờ sự sáng tạo trong thiết kế, kết hợp với kỹ thuật chế tác điêu luyện, những sản phẩm này mang đến vẻ đẹp sang trọng, đậm chất thủ công mỹ nghệ.
Một trong những dấu ấn lớn khác của nghệ nhân Hà Thị Vinh là việc kiến tạo nên Trung tâm Tinh hoa làng nghề Việt, còn gọi là Bảo tàng gốm Bát Tràng trên khu đất rộng 3.300m² giữa lòng làng nghề. Đây không chỉ là nơi trưng bày tác phẩm của các nghệ nhân thuộc 19 dòng họ, mà còn là điểm hẹn văn hóa, nơi kể những câu chuyện chưa từng kể bằng ngôn ngữ của gốm.
Lấy cảm hứng từ lò nung, bảo tàng có thiết kế độc đáo với trục xoáy dẫn lối khách tham quan đi sâu như bước vào lòng lò. Gạch lát sân tầng một được tái hiện từ chất liệu cổ, kết nối giữa truyền thống và hiện đại. Tại đây, khách không chỉ ngắm mà còn được nghe, được kể về một Bát Tràng rất thật, rất đời, rất nghệ.
Bà Vinh cho biết, ý tưởng xây dựng bảo tàng đến từ những chuyến đi nước ngoài, khi bà nhận ra rằng: “Người ta kể được câu chuyện rất hay, vậy tại sao mình không kể được?”. Chính khát khao đó đã thúc đẩy bà tạo nên một không gian văn hóa sống động, góp phần quảng bá sản phẩm gốm sứ theo hướng du lịch trải nghiệm - một xu thế đang ngày càng phát triển.
Hành trình của Gốm sứ Quang Vinh là hành trình của sự dũng cảm, sáng tạo và kiên định. Từ một tổ hợp nhỏ trong làng, nay công ty đã có hai nhà máy, trong đó có một cơ sở rộng 30.000m² tại Quảng Ninh, tạo việc làm cho hơn 300 lao động. Mỗi sản phẩm ra đời là kết quả của quy trình thủ công tỉ mỉ kết hợp công nghệ hiện đại, là sự hòa quyện giữa cái đẹp truyền thống và tiêu chuẩn toàn cầu.
Không dừng lại ở thị trường nội địa, Quang Vinh tiếp tục chinh phục thế giới với các dòng sản phẩm gia dụng, trang trí, tâm linh và công trình nghệ thuật. Các bộ ấm chén, bát đĩa, bình hoa… không chỉ tiện dụng mà còn mang nét trang nhã, thanh thoát, kết hợp giữa truyền thống và sự tinh tế đương đại. Tượng gốm, chậu cảnh, đôn gốm của Quang Vinh cũng là lựa chọn hàng đầu trong trang trí nhà ở và không gian công cộng.
Gốm sứ Quang Vinh không đơn thuần là sản phẩm làng nghề, mà là biểu tượng văn hóa, là niềm tự hào của Thủ đô. Với những đóng góp bền bỉ và khát vọng vươn xa, thương hiệu này xứng đáng là sản phẩm OCOP 5 sao tiêu biểu, không chỉ bởi kỹ thuật, thẩm mỹ mà còn bởi tâm huyết và triết lý phát triển bền vững, gắn kết cộng đồng.
Trong ánh lửa hồng từ lò nung và đôi bàn tay tài hoa của người thợ, gốm sứ Quang Vinh vẫn đang kể tiếp câu chuyện ngàn năm của đất Việt. Đó là câu chuyện về bản sắc, khát vọng và sự hồi sinh mạnh mẽ của một làng nghề giữa thời đại toàn cầu hóa.
