Tin Khu Vực 
Giữa vùng đất Trà Vinh trù phú, nơi những con sóng biển không chỉ nuôi dưỡng đời sống ngư dân mà còn hun đúc nên những giá trị văn hóa đặc sắc, hộ kinh doanh Dương Tiến Hải nổi lên như một điểm sáng trong hành trình gìn giữ và phát triển sản phẩm truyền thống.
Cơ sở này không chỉ sản xuất các loại khô tôm, khô cá đặc sản mang đậm hương vị vùng biển mà còn tiên phong đưa bản sắc ấy hòa vào dòng chảy số hóa. Hiện toàn bộ sản phẩm của Tiến Hải đều đã đạt chuẩn OCOP, trở thành hình mẫu cho sự kết hợp hài hòa giữa giữ gìn nghề truyền thống và thích ứng với xu thế chuyển đổi số - một bước đi cần thiết để đặc sản Trà Vinh lan tỏa xa hơn trên thị trường trong và ngoài nước.
Báo Công Thương đã có buổi trao đổi với chị Dương Thị Mỹ Duyên - đại diện hộ kinh doanh Dương Tiến Hải để hiểu hơn về hành trình phát triển sản phẩm tôm, cá khô Tiến Hải.
Chị Dương Thị Mỹ Duyên - đại diện hộ kinh doanh Dương Tiến Hải.
Thưa chị, trong hành trình xây dựng sản phẩm OCOP, đâu là giai đoạn khiến chị trăn trở và ghi nhớ nhiều nhất?
Tất cả các sản phẩm của hộ kinh doanh Dương Tiến Hải đều đã đạt chuẩn OCOP. Đối với các sản phẩm của hộ kinh doanh Dương Tiến Hải, giai đoạn đầu thực sự rất khó khăn. Vì hộ kinh doanh Dương Tiến Hải nằm ở khu vực vùng sâu, vùng xa nên điều kiện tiếp cận với thông tin, thị trường và các nguồn lực hỗ trợ ban đầu còn hạn chế. Chúng tôi vừa thiếu kinh nghiệm, vừa thiếu nguồn lực đầu tư cho việc nâng cấp sản phẩm hay bao bì, mẫu mã. Thậm chí, nhiều lúc cũng hoang mang không biết mình phải bắt đầu từ đâu, phát triển theo hướng nào để vừa giữ được chất truyền thống, vừa đáp ứng được tiêu chí OCOP.
Tuy nhiên, nhờ sự hỗ trợ nhiệt tình từ phía Sở Công Thương, Sở Nông nghiệp và các ban, ngành tại địa phương, hộ kinh doanh Dương Tiến Hải đã từng bước được hướng dẫn, tham gia các lớp tập huấn, được mời tham dự những sự kiện xúc tiến thương mại, hội nghị kết nối tiêu thụ sản phẩm. Những dịp như vậy giúp chúng tôi không chỉ giới thiệu sản phẩm đến người tiêu dùng mà còn học hỏi được rất nhiều kinh nghiệm quý báu từ các mô hình OCOP khác, từ đó điều chỉnh và hoàn thiện dần cả quy trình sản xuất, đóng gói đến định hướng phát triển thương hiệu.
Nhờ vậy, sản phẩm của Tiến Hải từng bước đạt các tiêu chuẩn cần thiết, được đánh giá và công nhận OCOP, tạo nền tảng để tiếp tục phát triển vững vàng hơn trên thị trường. Đó là một giai đoạn tuy nhiều thử thách nhưng cũng đầy kỷ niệm và đáng nhớ trong hành trình giữ nghề và nâng tầm đặc sản địa phương.
Sản phẩm của đơn vị có gắn liền với một câu chuyện văn hóa địa phương nào không thưa chị?
Tất cả các sản phẩm của hộ kinh doanh Dương Tiến Hải đều gắn liền với câu chuyện văn hóa và đặc trưng sinh kế của vùng biển nơi chúng tôi sinh sống và sản xuất. Trước đây, người dân địa phương chủ yếu sống bằng nghề đánh bắt truyền thống, nhưng do điều kiện còn nhiều thiếu thốn nên hầu như không có khả năng đầu tư vào khâu chế biến hay bảo quản. Tôm cá đánh bắt được thì phải bán tươi ngay, giá cả bấp bênh, đầu ra không ổn định.
Chính vì vậy, chúng tôi đã quyết tâm tìm hướng đi khác, vừa để nâng cao giá trị sản phẩm biển địa phương, vừa giữ gìn bản sắc nghề truyền thống. Hộ kinh doanh Dương Tiến Hải đã chủ động tạo việc làm tại chỗ cho ngư dân, đồng thời đầu tư vào quy trình chế biến sạch, an toàn, bảo đảm chất lượng. Nhờ vậy, từ những mẻ tôm cá tươi sống ban đầu, chúng tôi đã nghiên cứu, chế biến thành các dòng sản phẩm khô vừa tiện lợi, vừa có giá trị kinh tế cao hơn, lại dễ bảo quản và vận chuyển xa.
Sản phẩm tôm khô Tiến Hải
Từng sản phẩm khi đến tay người tiêu dùng không chỉ là một món đặc sản, mà còn là kết tinh của lao động cần mẫn, của câu chuyện gắn với biển cả và cuộc sống mưu sinh của bao thế hệ người dân vùng biển Trà Vinh.
Trong quá trình phát triển sản phẩm, thương hiệu tôm, cá khô Tiến Hải có đưa yếu tố bản sắc vùng miền vào thiết kế bao bì hay thông điệp thương hiệu không?
Trong quá trình phát triển sản phẩm, chúng tôi rất chú trọng đến việc lồng ghép yếu tố bản sắc vùng miền vào cả thiết kế bao bì lẫn thông điệp thương hiệu. Ngay từ khâu thu mua nguyên liệu, chúng tôi đã chủ trương làm việc trực tiếp với ngư dân địa phương, không qua trung gian, để đảm bảo nguồn gốc rõ ràng. Đồng thời góp phần tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho bà con vùng biển.
Về phần bao bì, chúng tôi không chỉ đơn thuần là đóng gói sản phẩm cho đẹp mắt mà còn muốn truyền tải được nét đặc trưng của Trà Vinh từ màu sắc, hình ảnh, cho tới cách bố trí thông tin. chúng tôi cũng rất may mắn khi được các ban, ngành ở địa phương góp ý cụ thể, giúp hoàn thiện mẫu mã theo hướng vừa đạt tiêu chí thị trường, vừa giữ được hồn cốt địa phương. Bao bì của Tiến Hải không chỉ là "vỏ ngoài" mà còn là một phần trong câu chuyện nhận diện thương hiệu - nơi người tiêu dùng có thể cảm nhận được sự chân thực, mộc mạc của vùng biển miền Tây qua từng gói khô cá, khô tôm.
Ngoài ra, thông điệp thương hiệu cũng được chúng tôi xây dựng xoay quanh giá trị truyền thống, sự gắn bó với cộng đồng và niềm tự hào về đặc sản địa phương. Bởi với chúng tôi, mỗi sản phẩm khi đưa ra thị trường không chỉ để bán, mà còn là một cách kể chuyện về quê hương, về nghề biển và những con người đang ngày ngày gìn giữ nghề bằng tất cả tâm huyết.
Trong bối cảnh hiện đại hóa hiện nay, việc sử dụng phương pháp chế biến thủ công có gặp khó khăn gì không thưa chị?
Trong bối cảnh hiện đại hóa, việc chúng tôi vẫn duy trì phương pháp chế biến thủ công truyền thống đang gặp không ít khó khăn. Trở ngại lớn nhất hiện nay là nguồn nguyên liệu đầu vào, tức là tôm cá tự nhiên đang ngày càng suy giảm do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, môi trường biển thay đổi và hoạt động khai thác cạn kiệt dần theo thời gian. Điều này khiến cho sản lượng thu mua giảm rõ rệt, dẫn đến việc sản xuất bị gián đoạn hoặc không đáp ứng đủ nhu cầu thị trường vào những thời điểm cao điểm.
Ngoài ra, vì chúng tôi không sử dụng máy móc công nghiệp hiện đại mà vẫn giữ quy trình chế biến thủ công, từ sơ chế, ướp muối, phơi khô đến đóng gói nên năng suất không thể tăng nhanh như các cơ sở quy mô lớn. Trong khi đó, yêu cầu của thị trường hiện đại ngày càng cao, vừa đòi hỏi sản phẩm đẹp, đồng đều, vừa cần đáp ứng về số lượng và tiến độ giao hàng. Đây là một áp lực rất lớn với mô hình sản xuất nhỏ lẻ, giữ nghề truyền thống như Tiến Hải.
Tuy nhiên, chúng tôi vẫn cố gắng duy trì phương thức chế biến thủ công vì đó là linh hồn của sản phẩm. Từ hương vị, màu sắc đến độ khô, tất cả đều mang nét riêng biệt mà máy móc khó có thể thay thế. Việc giữ nghề cũng chính là cách chúng tôi gìn giữ giá trị văn hóa, bảo tồn phương thức sản xuất của cha ông để lại, đồng thời tạo việc làm cho lao động địa phương - những người gắn bó cả đời với biển và nghề cá.
Đối với một cơ sở giữ nghề truyền thống như Tiến Hải, việc kết hợp giữa tiếp thị số và tiếp thị truyền thống có phải là chiến lược chủ động để mở rộng thị trường mà vẫn giữ được mối liên kết với khách hàng không?
Hiện tại thương hiệu của chúng tôi cũng đã từng bước tham gia vào quá trình chuyển đổi số, cụ thể là phát triển hoạt động marketing và bán hàng trên các nền tảng thương mại điện tử. Chúng tôi có triển khai kinh doanh qua TikTok Shop - nơi có lượng người dùng trẻ và tương tác cao, đồng thời vẫn duy trì hoạt động tích cực trên trang Facebook chính thức của Hộ kinh doanh Dương Tiến Hải để giới thiệu sản phẩm, chia sẻ hình ảnh sản xuất và kết nối trực tiếp với khách hàng.
Bên cạnh đó, chúng tôi cũng rất chú trọng đến các kênh tiếp thị truyền thống như hội chợ thương mại, tuần hàng OCOP và các sự kiện quảng bá sản phẩm do các cơ quan địa phương tổ chức. Đây là cơ hội để chúng tôi trực tiếp giới thiệu sản phẩm đến tay người tiêu dùng, kể câu chuyện về quá trình làm nghề, từ đó tạo được thiện cảm, lòng tin và xây dựng dần một tập khách hàng thân thiết, gắn bó lâu dài với thương hiệu. Việc kết hợp giữa marketing số và marketing trực tiếp giúp chúng tôi vừa mở rộng thị trường, vừa giữ được mối quan hệ gần gũi, chân thật với người tiêu dùng, điều rất quan trọng đối với những sản phẩm đặc sản truyền thống như tôm cá khô.
Chuyển đổi số là xu hướng tất yếu, nhưng không dễ dàng với những đơn vị sản xuất nhỏ, nhất là ở vùng nông thôn, ven biển. Vậy trong quá trình triển khai bán hàng online, thương hiệu gặp những khó khăn cụ thể gì và làm thế nào để vượt qua?
Nếu so với hình thức quảng bá trực tiếp tại hội chợ, sự kiện hay tiếp cận khách hàng thông qua trải nghiệm thực tế thì hiệu quả từ việc số hóa sản phẩm, đặc biệt là bán hàng trên các sàn thương mại điện tử hiện vẫn còn khá khiêm tốn đối với chúng tôi. Do đặc thù sản phẩm là đặc sản khô, người tiêu dùng thường muốn ngửi, nếm thử hoặc được giới thiệu trực tiếp để cảm nhận chất lượng nên khi chuyển sang môi trường online, việc thuyết phục khách hàng mới mua lần đầu vẫn còn nhiều rào cản. Ngoài ra, chúng tôi cũng chưa có đủ kinh nghiệm chuyên sâu về thuật toán phân phối sản phẩm, chạy quảng cáo hay xây dựng nội dung video hấp dẫn như các đơn vị chuyên nghiệp.
Tuy nhiên, chúng tôi xác định đây là hướng đi tất yếu và đang từng bước học hỏi, thử nghiệm để cải thiện dần dần. Mỗi ngày chúng tôi đều cố gắng làm quen với công nghệ mới, cách tiếp cận khách hàng trên nền tảng số, đồng thời rút kinh nghiệm từ phản hồi thực tế để hoàn thiện hình ảnh và chiến lược truyền thông online.
Đặc biệt, chúng tôi cũng nhận được nhiều hỗ trợ từ phía các cơ quan chức năng, chúng tôi rất biết ơn vì đã nhận được sự đồng hành rất sát sao từ các ban ngành tỉnh Trà Vinh, đặc biệt là Sở Công Thương và Sở Nông nghiệp. Các anh chị ở cơ quan nhà nước không chỉ tạo điều kiện cho chúng tôi tham gia hội chợ, kết nối giao thương mà còn chủ động tổ chức nhiều lớp tập huấn, hướng dẫn kỹ năng tiếp cận thương mại điện tử, tư vấn cụ thể về các vấn đề pháp lý, thuế, tiêu chuẩn hàng hóa trên môi trường số.
Nhờ những buổi đào tạo đó, chúng tôi không còn bỡ ngỡ như trước mà đã bước đầu hiểu được quy trình, cách xây dựng gian hàng online, cách sử dụng mã QR, chuẩn hóa hình ảnh và biết cách phản hồi khách hàng đúng cách. Sự hỗ trợ đó thực sự là nền tảng quan trọng giúp những hộ kinh doanh nhỏ như chúng tôi tự tin hơn khi bước vào thế giới số, từng bước nâng cao khả năng cạnh tranh và lan tỏa sản phẩm OCOP đến nhiều đối tượng khách hàng hơn.
Xin trân trọng cảm ơn chị!
