Tin Khu Vực 
Chất lượng là "giấy thông hành" cho sản phẩm
Từ những gói trà thảo mộc vùng cao đến chai mật ong rừng nguyên sinh, hàng nghìn sản phẩm OCOP đã ra đời, phản ánh sự phong phú của nông sản và trí tuệ người Việt. Nhưng khi số lượng tăng nhanh, một thực tế dần lộ rõ, không phải sản phẩm nào cũng đủ sức chinh phục người mua. Thị trường ngày nay đòi hỏi nhiều hơn một tấm giấy công nhận hay vài ngôi sao xếp hạng. Để đứng vững và vươn xa, sản phẩm OCOP buộc phải “nâng chất” ở mọi khâu từ mẫu mã, bao bì đến câu chuyện thương hiệu và trải nghiệm tiêu dùng thay vì chỉ dừng ở mục tiêu gia tăng số lượng.
Tuy nhiên, bên cạnh thành tựu về số lượng, một thực tế không thể bỏ qua là nhiều sản phẩm OCOP mới chỉ dừng lại ở tiêu chí “đạt chuẩn” về hồ sơ và quy trình chấm điểm, chưa thật sự thuyết phục thị trường bằng chất lượng, mẫu mã và trải nghiệm tiêu dùng. Không ít sản phẩm đạt 3 - 4 sao nhưng bao bì chưa bắt mắt, câu chuyện thương hiệu còn mờ nhạt, khả năng duy trì chất lượng không ổn định.
Ông Lê Quang Công, thành viên Hợp tác xã tiên phong Mường Vi (tỉnh Lào Cai), nơi nổi tiếng với các sản phẩm vùng cao như gạo Séng Cù, miến dong, mật ong rừng thẳng thắn chia sẻ: “Sản phẩm OCOP muốn đi xa thì phải giữ được uy tín lâu dài và điều đó bắt đầu từ việc kiểm soát chất lượng nguyên liệu, sản xuất”.
Các sản phẩm của Hợp tác xã tiên phong Mường Vi.
Thực tế thị trường cũng chứng minh rằng, người tiêu dùng ngày càng thông thái. Họ không chỉ mua vì nhãn OCOP hay đánh giá sao, mà quan tâm nhiều hơn đến giá trị cảm nhận: sản phẩm có ngon, có sạch, có an toàn không; bao bì có tiện dụng và đẹp mắt không; thương hiệu có câu chuyện thuyết phục không. Trong bối cảnh cạnh tranh, nếu chỉ dừng ở mức đạt chuẩn để “đủ điểm” công nhận, sản phẩm rất khó trụ vững.
Không ít doanh nghiệp, hợp tác xã nhận ra rằng việc nâng số lượng sản phẩm OCOP không còn là thước đo thành công duy nhất. Nhiều địa phương đang bắt đầu chuyển hướng từ “chạy theo sao” sang “giữ sao và nâng sao”, tức là tập trung đầu tư chiều sâu, củng cố chất lượng và sức cạnh tranh thực sự.
Nâng chất lượng trên mọi khía cạnh
Xu hướng mới của thị trường cho thấy, để một sản phẩm OCOP không chỉ “được công nhận” mà còn “được ưa chuộng”, các chủ thể phải đầu tư đồng bộ từ chất lượng sản phẩm, thiết kế bao bì, chiến lược truyền thông đến dịch vụ khách hàng.
Theo ông Lê Quang Công, việc nâng cao chất lượng bắt đầu ngay từ khâu nguyên liệu, chọn giống lúa Séng Cù thuần chủng, canh tác theo quy trình hữu cơ, kiểm tra độ ẩm và chất lượng hạt trước khi xay xát; hay trong sản xuất miến dong, phải bảo đảm củ dong nguyên chất, không pha tạp, chế biến trong môi trường sạch. Song song, hợp tác xã đã thuê đơn vị thiết kế bao bì chuyên nghiệp, in tem truy xuất nguồn gốc QR code để khách hàng kiểm chứng.
“Ngày trước, chúng tôi bán gạo hay miến chủ yếu cho khách quen, bao bì chỉ là túi nilon in tên sản phẩm. Giờ thì khác, bao bì phải thể hiện rõ xuất xứ, câu chuyện vùng đất và cam kết chất lượng. Người mua ở thành phố hay nước ngoài chỉ cần quét mã là thấy cả quá trình sản xuất”, ông Công nhấn mạnh.
Một khía cạnh khác là xây dựng câu chuyện thương hiệu. Nhiều chủ thể OCOP đã hiểu rằng, câu chuyện gắn với bản sắc vùng miền như hạt gạo trồng trên nương cao 1.000m, hay mật ong lấy từ hoa rừng nguyên sinh không chỉ là thông tin, mà là yếu tố tạo cảm xúc và niềm tin cho người tiêu dùng. Đây cũng là cách để sản phẩm tránh bị hòa lẫn trong “rừng” đặc sản.
Anh Phan Trường Sơn, nhân viên Đại lý phân phối Trường Mi, một đơn vị trực thuộc Công ty Cổ phần Nông sản Bắc Kạn, thành viên của Liên minh Hợp tác xã tỉnh Thái Nguyên, chuyên các sản phẩm tinh bột nghệ, tinh nghệ mật ong chia sẻ kinh nghiệm, sản phẩm đạt chuẩn OCOP nhưng để bán được, quan trọng là người mua phải thấy sự khác biệt.
Các sản phẩm của Đại lý phân phối Trường Mi.
“Chúng tôi cam kết nguyên liệu từ củ nghệ đỏ trồng hữu cơ, kết hợp mật ong rừng, không chất bảo quản. Trên bao bì, chúng tôi in rõ quy trình chế biến và hướng dẫn sử dụng, đồng thời kể câu chuyện về những hộ nông dân trồng nghệ. Khách hàng không chỉ mua vì lợi ích sức khỏe, mà còn vì họ cảm nhận được sự chân thật”, anh Phan Trường Sơn chia sẻ.
Không chỉ dừng ở bao bì và câu chuyện, nâng trải nghiệm tiêu dùng cũng là chìa khóa. Điều này bao gồm dịch vụ tư vấn tận tâm, giao hàng nhanh, và đặc biệt là phản hồi, chăm sóc khách hàng sau mua. Các chủ thể OCOP tiên phong đều nhận thấy rằng, một khách hàng hài lòng sẽ trở thành “đại sứ thương hiệu” giới thiệu sản phẩm đến cộng đồng của họ.
Để hỗ trợ các chủ thể OCOP nâng chất lượng, nhiều địa phương đã bắt đầu tổ chức các khóa đào tạo về thiết kế bao bì, marketing số, kỹ năng bán hàng trực tuyến, cũng như kết nối với hệ thống phân phối hiện đại. Một số tỉnh còn triển khai đánh giá lại các sản phẩm OCOP đã được công nhận, yêu cầu khắc phục tồn tại trước khi gia hạn sao. Đây là cách để bảo đảm uy tín lâu dài của thương hiệu OCOP Việt Nam.
Xu hướng tiêu dùng trong và ngoài nước đang đòi hỏi chuẩn mực cao hơn, an toàn thực phẩm, thân thiện môi trường, tiện lợi sử dụng, và giàu bản sắc. Vì vậy, “nâng chất lượng” không còn là lựa chọn mà là yêu cầu bắt buộc nếu sản phẩm OCOP muốn tồn tại và vươn xa.
Ông Lê Quang Công nhận định: “Chúng ta có thể làm ra hàng trăm sản phẩm OCOP, nhưng nếu chỉ một số ít trong đó đứng vững trên thị trường, thì con số không còn ý nghĩa. Giá trị thực sự là giữ được chữ tín với người tiêu dùng, đó mới là thước đo thành công bền vững”.
Sự phát triển của OCOP đang bước sang giai đoạn đòi hỏi nhiều hơn về chiều sâu. Việc chú trọng nâng cao chất lượng, thay vì chỉ gia tăng số lượng, sẽ giúp mỗi sản phẩm không chỉ đáp ứng tiêu chuẩn công nhận mà còn phù hợp hơn với nhu cầu và thị hiếu của thị trường. Khi chất lượng được bảo đảm một cách bền vững, uy tín của chương trình OCOP và hình ảnh đặc sản Việt Nam cũng sẽ được củng cố, tạo tiền đề để sản phẩm vươn xa hơn.
