Hội thảo quốc tế hiến kế ngăn chặn vi phạm bản quyền nội dung số ở Việt Nam

80% vi phạm bản quyền diễn ra trên nền tảng số

Sáng 5/8, tại Hà Nội, được sự bảo trợ của Hội Truyền thông số Việt Nam (VDCA), Liên minh Sáng tạo Nội dung số Việt Nam (DCCA), Công ty Cổ phần Truyền thông đa phương tiện Thủ Đô (Thủ Đô Multimedia), Liên minh Chống vi phạm bản quyền (CAP) và Hiệp hội Công nghiệp video châu Á (AVIA) đã phối hợp tổ chức hội thảo với chủ đề: "Tăng cường hợp tác quốc tế trong bảo vệ bản quyền nội dung số".

Tại hội thảo, ông Matthew Cheetham, Tổng Giám đốc AVIA/CAP đã trình bày bức tranh tổng thể về thực trạng vi phạm bản quyền tại Việt Nam cũng như các nước Đông Nam Á. Theo các nghiên cứu mới nhất, Việt Nam hiện là một trong những quốc gia có tỷ lệ vi phạm bản quyền nội dung số thuộc nhóm cao tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Còn theo đại diện của Thủ Đô Multimedia, với 80% vi phạm xảy ra trên các nền tảng số, riêng năm 2022, ước tính Việt Nam đã thiệt hại khoảng 348 triệu USD do vi phạm bản quyền trong lĩnh vực truyền hình, phim và nhạc số. Trên bình diện toàn cầu, thiệt hại của ba 3 lĩnh vực này lên đến 65 tỷ USD trong năm 2023.

Các khảo sát của CAP và AVIA cho thấy, tỷ lệ người dùng Việt Nam xem các nội dung lậu chiếm tỷ lệ cao đáng báo động. Điều này không chỉ gây ảnh hưởng trực tiếp đến các nhà sáng tạo nội dung, doanh nghiệp và ngân sách nhà nước, mà còn đặt người dùng trước nguy cơ bị lừa đảo, nhiễm mã độc và tiếp cận các quảng cáo độc hại, đặc biệt là đối tượng trẻ tuổi.

Ứng dụng các giải pháp tiên tiến chống vi phạm bản quyền

Trước thực trạng trên, đã có nhiều giải pháp được phát triển, ứng dụng nhằm chống lại tình trạng vi phạm bản quyền nội dung trên nền tảng số. Trong đó, giải pháp chặn website vi phạm (site blocking) được các chuyên gia quốc tế đánh giá là phương án hiệu quả và đã chứng minh được tác dụng tại nhiều quốc gia.

Theo báo cáo của CAP, các nước như Indonesia, Philippines, Singapore, Malaysia… đã áp dụng thành công quy trình chặn các website lậu bằng những tiêu chí rất rõ ràng: Chuẩn hóa quy trình xác minh, phối hợp giữa các nhà cung cấp dịch vụ Internet, tốc độ xử lý nhanh, chi phí hợp lý, và linh hoạt trong biện pháp kỹ thuật (DNS/IP blocking, cập nhật động). Minh chứng điển hình, Indonesia sau khi áp dụng quy trình chặn website, lượng truy cập vào các nền tảng vi phạm giảm mạnh, doanh thu hợp pháp tăng lên rõ rệt.

Tại Việt Nam, các nỗ lực phối hợp giữa các cơ quan chức năng, nhà cung cấp dịch vụ và các hiệp hội, tổ chức đã mang lại những kết quả tích cực bước đầu. Ngày càng nhiều website vi phạm bị chặn truy cập, tạo ra sự chuyển dịch đáng kể từ nền tảng lậu sang nền tảng hợp pháp.

Một vấn đề "nóng" khác được đặt ra tại hội thảo là lỗ hổng bảo mật nghiêm trọng của các giải pháp DRM do Microsoft và Google cung cấp. Theo phân tích, hiện có tới 4,25 tỷ thiết bị toàn cầu sử dụng các nền tảng DRM này đang không được bảo vệ đúng chuẩn, cùng với 2,65 tỷ trình duyệt trở nên không an toàn. Hacker có thể dễ dàng khai thác các lỗ hổng này để đánh cắp nội dung, vượt mặt những hệ thống bảo vệ truyền thống.

Điển hình, các nội dung giá trị cao như phim bom tấn, các giải thể thao lớn (Premier League, NBA…), hoặc nội dung độc quyền từ Netflix… bị đánh cắp và phát lại chỉ sau vài giây kể từ khi xuất bản trên mạng. Đặc biệt, việc giả mạo địa chỉ IP để lừa hệ thống máy chủ đã tạo điều kiện cho các tổ chức, cá nhân ở nước này có thể dễ dàng truy cập, đánh cắp và phát lại nội dung từ nước khác một cách tinh vi và khó kiểm soát.

Thực tế, phần lớn các nhà cung cấp DRM hiện nay, kể cả những tên tuổi lớn, vẫn chưa có giải pháp hữu hiệu khắc phục những lỗ hổng này. Đây là thách thức không nhỏ, đòi hỏi ngành nội dung số và các bên liên quan phải nhanh chóng tìm kiếm các giải pháp tiên tiến hơn để bảo vệ tài sản trí tuệ.

Trước những thách thức đó, giải pháp Sigma Multi-DRM kết hợp với SAO (Sigma Active Observer) đã được nhiều chuyên gia trong nước và quốc tế đánh giá là “lá chắn” công nghệ thế hệ mới, giúp bảo vệ tối đa nội dung số. Sigma Multi-DRM sử dụng trí tuệ nhân tạo AI để giám sát, phát hiện và ngăn chặn chủ động mọi hành vi can thiệp, giả mạo, tấn công từ hệ điều hành, dịch vụ, ứng dụng cũng như phát hiện và loại bỏ các truy cập qua VPN, phương thức phổ biến mà các đối tượng vi phạm hay sử dụng.

Điểm ưu việt của Sigma Multi-DRM là khả năng chủ động phân tích hành vi người dùng, cảnh báo sớm các nguy cơ rò rỉ dữ liệu, đồng thời xây dựng báo cáo thông minh để kịp thời ứng phó với các xu hướng vi phạm mới. Không chỉ vậy, khi được trang bị SAO, các hacker không còn tấn công để khai thác các lỗ hổng rò rỉ từ Widevine, PlayReady, hai công nghệ DRM phổ biến nhất toàn cầu mà hầu hết các hệ thống khác đều chưa khắc phục được triệt để.

Tại Việt Nam, nhiều đối tác lớn trong lĩnh vực truyền hình trả tiền như TV360, FPT Play, VTVcab ON… đã áp dụng thành công Sigma Multi-DRM và ghi nhận hiệu quả vượt trội trong việc ngăn chặn vi phạm bản quyền, đảm bảo nội dung được phân phối an toàn, bền vững.

“Với việc sử dụng Sigma Multi-DRM, các đơn vị truyền hình trả tiền tại Việt Nam đã bảo vệ bản quyền rất tốt. Nếu đồng thời chặn được các website lậu phát lại nội dung xuyên biên giới thông qua site blocking, thì phần lớn vấn đề vi phạm bản quyền sẽ được giải quyết triệt để", ông Nguyễn Ngọc Hân, CEO Thủ Đô Multimedia, đơn vị phát triển giải pháp chia sẻ.

Tại hội thảo, các đại biểu cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường hợp tác quốc tế, kết nối giữa cơ quan quản lý, doanh nghiệp, hiệp hội ngành nghề và các tổ chức quốc tế để xây dựng một hệ sinh thái bảo vệ bản quyền bền vững.

Song song với đó, đầu tư vào nghiên cứu công nghệ, triển khai các giải pháp toàn diện, tăng cường giáo dục, truyền thông tới cộng đồng người dùng về tác hại của việc sử dụng nội dung lậu, cũng như phát triển các dịch vụ nội dung số chất lượng cao là những mục tiêu cấp thiết trong thời đại số.

Trước đó, ngày 4/8/2025, Liên minh Sáng tạo Nội dung số Việt Nam (DCCA) phối hợp với Tổ chức World Vision International Vietnam ra mắt Mạng lưới sáng tạo nội dung số vì trẻ em (DCCC). Tổ chức xã hội, nghề nghiệp được ra đời với sứ mệnh kết nối, hỗ trợ, phát triển, lan toả các sáng kiến sáng tạo nội dung số tích cực, an toàn và nhân văn dành cho trẻ em Việt Nam. Đồng thời, góp phần thúc đẩy phát triển công nghiệp nội dung số trong lĩnh vực giáo dục và văn hoá trẻ em; kết nối nguồn lực trong nước và quốc tế để hỗ trợ sáng tạo và phát triển bền vững.