Tin Khu Vực 
Trước bối cảnh thị trường nhiều biến động và cạnh tranh khốc liệt, ngành giấy Việt Nam đang đứng trước yêu cầu phải có những thay đổi mang tính chiến lược để tiếp cận, mở rộng thị trường. Trong cuộc trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, ông Lê Công Hoàng - Tổng Giám đốc Tổng công ty Giấy Việt Nam - đã chia sẻ những khó khăn cũng như giải pháp để các doanh nghiệp ngành giấy có thể tăng cường năng lực sản xuất, mở rộng thị trường.
Chủ động vượt khó giữa “vòng xoáy” cạnh tranh và biến động
- Thưa ông, trong bối cảnh hiện nay, ngành giấy Việt Nam đang gặp phải những khó khăn gì trong việc mở rộng thị trường tiêu thụ?
Ông Lê Công Hoàng: Ngành giấy Việt Nam hiện đang đối diện với rất nhiều thách thức trong quá trình mở rộng thị trường. Trước hết, nhu cầu sử dụng các loại giấy truyền thống như giấy in, giấy viết đang có xu hướng giảm sút do tác động của chuyển đổi số và sự thay đổi trong hành vi tiêu dùng.
Trong khi đó, thị trường nội địa lại chịu sức ép rất lớn từ giấy nhập khẩu, vốn được sản xuất từ các quốc gia có công nghệ tiên tiến, quy mô lớn, quản trị tốt và lợi thế chi phí.
Bên cạnh đó, chi phí nguyên liệu đầu vào và năng lượng đang ngày càng biến động, khiến giá thành sản phẩm của doanh nghiệp nội khó cạnh tranh. Sự thiếu liên kết trong ngành, mỗi doanh nghiệp phát triển theo hướng riêng, thiếu chiến lược chung, càng làm giảm sức cạnh tranh toàn ngành. Ngoài ra, chính sách hỗ trợ từ Nhà nước cho ngành giấy, vốn mang tính chất đặc thù vẫn còn chưa thực sự đồng bộ và kịp thời để hỗ trợ doanh nghiệp vượt khó và mở rộng thị phần.
Ông Lê Công Hoàng, Tổng Giám đốc Tổng công ty Giấy Việt Nam. Ảnh: Quỳnh Nga
- Riêng với Tổng công ty Giấy Việt Nam, ông đánh giá đâu là những khó khăn lớn nhất trong thời gian qua? Công ty đã thực hiện những giải pháp nào để mở rộng thị trường?
Ông Lê Công Hoàng: Trong nhiệm kỳ vừa qua, hoạt động sản xuất, kinh doanh của Tổng công ty Giấy Việt Nam chịu tác động nặng nề từ nhiều yếu tố. Đó là dịch Covid-19, cạnh tranh ngày càng gay gắt, giá nguyên vật liệu đầu vào biến động, nguồn cung giấy trên thị trường dư thừa, khách hàng truyền thống sụt giảm. Hệ thống bán hàng tuy lớn nhưng cồng kềnh, thiếu tính đồng bộ, chi phí cao, đội ngũ bán hàng thiếu chuyên nghiệp, công tác nghiên cứu thị trường chưa hiệu quả.
Nguyên nhân sâu xa là do máy móc, thiết bị đã cũ, công nghệ lạc hậu khiến chi phí sản xuất tăng, chất lượng và mẫu mã sản phẩm chưa đáp ứng yêu cầu mới của thị trường. Trong khi đó, chính sách bán hàng lại chưa linh hoạt, thiếu sức hút. Các đối thủ trong và ngoài nước cũng liên tục gia tăng thị phần, gây áp lực lớn cho doanh nghiệp.
Trước tình hình đó, Tổng công ty đã xác định lại chiến lược phát triển thị trường theo hướng bền vững, ưu tiên nội địa và giữ vững vị thế. Chúng tôi triển khai đồng bộ nhiều giải pháp:
Về sản phẩm, công ty tiếp tục tập trung vào các dòng giấy in, viết có độ trắng phổ biến 76%, 84%, 92% ISO; cải tiến quy trình kiểm soát chất lượng, giảm phế phẩm; nghiên cứu đáp ứng tốt hơn các yêu cầu in ấn hiện đại.
Về thương hiệu, chúng tôi tăng cường xây dựng, củng cố thương hiệu “Giấy Bãi Bằng” và “Cleverup”.
Đối với bộ máy bán hàng, chúng tôi tiến hành tinh gọn tổ chức, chuyên nghiệp hóa nhân sự, đổi mới chính sách bán hàng và chăm sóc khách hàng. Triển khai cơ chế khoán để nâng cao hiệu quả.
Còn về thị trường, chúng tôi chú trọng thị trường nội địa, vận dụng tốt Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”. Đồng thời, phát triển linh hoạt thị trường xuất khẩu gia công.
Chúng tôi cũng chủ động khảo sát, nắm bắt nhu cầu từng nhóm khách hàng để tổ chức sản xuất sát thực tế; cải tiến chất lượng, bao bì, mẫu mã… nhằm tăng sự hài lòng của khách hàng và ổn định thị trường tiêu thụ.
Cần nâng cao năng lực nội tại và gia tăng kết nối trong ngành giấy
- Từ thực tiễn của Tổng công ty, theo ông, đâu là những giải pháp quan trọng nhất để mở rộng thị trường cho ngành giấy Việt Nam hiện nay?
Ông Lê Công Hoàng: Để mở rộng thị trường bền vững, ngành giấy Việt Nam cần một chiến lược tổng thể với ba nhóm giải pháp cốt lõi. Trong đó, doanh nghiệp, hiệp hội và cơ quan quản lý Nhà nước đều đóng vai trò quan trọng.
Trước hết, về phía doanh nghiệp, điều kiện tiên quyết là phải đầu tư đổi mới công nghệ, thiết bị để nâng cao năng suất, giảm tiêu hao nguyên liệu và điện năng, từ đó hạ giá thành, tăng chất lượng sản phẩm. Sản phẩm giấy hiện nay không chỉ cần tốt về kỹ thuật mà còn phải đáp ứng xu hướng tiêu dùng mới như thân thiện môi trường, phù hợp với in ấn hiện đại, đóng gói đẹp, tiện dụng. Ngoài ra, doanh nghiệp cần linh hoạt hơn trong chính sách bán hàng, chăm sóc khách hàng, đặc biệt với các nhóm tiêu dùng truyền thống như nhà in, nhà xuất bản, sản xuất vở học sinh...
Vai trò của Hiệp hội Giấy và Bột giấy Việt Nam (VPPA) cũng cần tiếp tục được phát huy mạnh mẽ hơn. Hiệp hội đã có nhiều đóng góp trong việc phản ánh ý kiến doanh nghiệp tới cơ quan quản lý. Tuy nhiên, trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt như hiện nay, Hiệp hội cần chủ động hơn nữa trong việc điều phối thông tin thị trường, hỗ trợ xúc tiến thương mại, bảo vệ lợi ích ngành giấy trong các vấn đề về thuế, nhập khẩu và xây dựng hàng rào kỹ thuật. Hiệp hội cũng có thể là đầu mối kết nối các đơn vị trong chuỗi giá trị ngành giấy, từ trồng rừng nguyên liệu, sản xuất bột giấy đến tiêu thụ sản phẩm cuối cùng nhằm tạo ra hệ sinh thái gắn kết và chia sẻ lợi ích lâu dài.
Bên cạnh đó, vai trò định hướng chính sách của Nhà nước cũng rất quan trọng. Ngành giấy là một trong những ngành sử dụng tài nguyên lớn, chịu ảnh hưởng từ nhiều chính sách về môi trường, lâm nghiệp, thuế suất và thương mại quốc tế. Do đó, cần có cơ chế hỗ trợ rõ ràng hơn trong đầu tư đổi mới công nghệ, khuyến khích doanh nghiệp sản xuất xanh - sạch - tuần hoàn. Chính sách mua sắm công cũng nên ưu tiên các sản phẩm giấy Việt Nam đạt tiêu chuẩn, đặc biệt là giấy in, giấy văn phòng, giấy phục vụ giáo dục. Điều này vừa góp phần tiêu thụ sản phẩm nội địa, vừa tạo ra dòng vốn quay vòng hỗ trợ sản xuất trong nước.
Xin cảm ơn ông!
Mở rộng thị trường cho ngành giấy Việt Nam là "bài toán" tổng hợp, đòi hỏi nỗ lực từ doanh nghiệp, hiệp hội đến chính sách vĩ mô. Cần sự chủ động đổi mới từ bên trong và liên kết chặt chẽ giữa các thành tố trong chuỗi giá trị. Khi cả hệ sinh thái ngành giấy cùng chuyển động, thị trường sẽ được khai mở thực chất và bền vững.
