Tin Khu Vực 
FTA nâng tầm nông sản Việt
Chia sẻ tại buổi Họp báo thông tin kết quả sản xuất, kinh doanh tháng 9 và 9 tháng năm 2025 do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức sáng 6/10, Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác Quốc tế Vũ Đức Đam Quang thông tin, trong 5 năm qua, bất chấp những thách thức từ dịch bệnh, biến động địa chính trị và gián đoạn chuỗi cung ứng, nông sản Việt Nam vẫn khẳng định vị thế trên bản đồ thế giới.
Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác Quốc tế Vũ Đức Đam Quang thông tin tại họp báo
Từ năm 2020 đến nay, kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản liên tục tăng, đưa Việt Nam vào nhóm 15 quốc gia xuất khẩu nông, lâm, thủy sản hàng đầu, với thị trường phủ rộng hơn 200 quốc gia và vùng lãnh thổ. 9 tháng năm 2025, tổng kim ngạch xuất khẩu đạt 52,31 tỷ USD, tăng 14%. Cán cân thương mại thặng dư ước đạt 15,93 tỷ USD, tăng 17,6% so với cùng kỳ năm trước. Việt Nam đứng top thế giới về nhiều mặt hàng nông lâm thủy sản như hồ tiêu, điều, cà phê, gạo…
Thành tựu này có sự đóng góp quan trọng từ 17 Hiệp định thương mại tự do (FTA), giúp nông sản Việt Nam tiếp cận các thị trường khó tính như EU, Hoa Kỳ, Nhật Bản. Không chỉ tăng khối lượng xuất khẩu, Việt Nam còn nâng cao chuẩn mực về chất lượng, an toàn thực phẩm và bền vững. Trong thời gian tới, việc đàm phán 6 FTA mới sẽ mở ra cơ hội từ các thị trường tiềm năng tại Trung Đông, Mỹ Latin, châu Phi, Trung Đông Âu và Trung Á.
Song song với mở cửa thị trường, Việt Nam tích cực tháo gỡ rào cản, đáp ứng các yêu cầu mới của đối tác, như quy định chống mất rừng EUDR của EU hay các biện pháp kiểm soát gỗ 301, thủy sản MMPA của Hoa Kỳ. Đây vừa là thách thức, vừa là cơ hội để phát triển nông nghiệp minh bạch, trách nhiệm và bền vững.
Việt Nam cũng trở thành điểm đến hấp dẫn của FDI trong nông nghiệp, với hơn 500 dự án trực tiếp, tổng vốn gần 4 tỷ USD và nếu tính cả các dự án chế biến, dịch vụ liên quan, tổng vốn vượt 20 tỷ USD. Nhiều tập đoàn đa quốc gia mang công nghệ tiên tiến, quản trị hiện đại và kết nối chuỗi cung ứng toàn cầu, tạo nền tảng cho nông nghiệp bứt phá.
Trên nền tảng này, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng các đối tác đã xây dựng các nhóm hợp tác công – tư (PPP) trong các ngành hàng chủ lực như cà phê, gạo, hồ tiêu, thủy sản. Đây là mô hình tiên phong, kết nối doanh nghiệp đa quốc gia, doanh nghiệp trong nước, nông dân và hiệp hội, ngành hàng để kiến tạo chuỗi giá trị minh bạch, bền vững và đáp ứng chuẩn quốc tế. Các nhóm PPP giúp nông dân tiếp cận công nghệ, vốn và thị trường, đồng thời giải quyết những thách thức lớn như truy xuất nguồn gốc, giảm phát thải, tuân thủ EUDR, mở rộng thị trường.
“Thực tiễn ngành cà phê cho thấy, thông qua PPP, năng suất tăng 15 – 20%, chi phí giảm 10 – 15%, đồng thời hình thành chuỗi cung ứng trách nhiệm từ sản xuất tới tiêu dùng”, ông Vũ Đức Đam Quang nói.
EPR và tín chỉ carbon, "hộ chiếu xanh" của nông sản Việt
Bên cạnh PPP, các sáng kiến như trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) đang thay đổi cách thức sản xuất – kinh doanh, gắn trách nhiệm doanh nghiệp với toàn bộ vòng đời sản phẩm. Đây là “tấm hộ chiếu xanh” giúp nông sản Việt Nam chinh phục thị trường khó tính như EU và Hoa Kỳ. Đồng thời, các dự án trao đổi tín chỉ carbon trong nông nghiệp tạo ra thị trường kinh tế xanh mới, vừa hỗ trợ mục tiêu Net Zero 2050, vừa tạo nguồn thu tái đầu tư cho nông dân và cộng đồng địa phương.
EPR và tín chỉ carbon là tấm "hộ chiếu xanh" của nông sản Việt
Những sáng kiến này đang hội tụ để biến nông nghiệp Việt Nam trở thành lĩnh vực vừa sản xuất lương thực, vừa cung cấp “dịch vụ môi trường”, nâng cao giá trị và thương hiệu nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế. Trong giai đoạn tới, Việt Nam tiếp tục lựa chọn FDI phục vụ chuyển đổi xanh, ưu tiên dự án gắn công nghệ, liên kết với nông dân và doanh nghiệp địa phương, đồng thời hoàn thiện cơ chế tín chỉ carbon, thúc đẩy sản xuất nông nghiệp bền vững và tăng giá trị xuất khẩu.
Cũng theo Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác Quốc tế Vũ Đức Đam Quang, trong nhiều năm qua, nông nghiệp Việt Nam đã nhận được sự đồng hành từ các đối tác quốc tế thông qua các dự án ODA. Những dòng vốn, công nghệ và tri thức này không chỉ góp phần xây dựng công trình thủy lợi, phục hồi rừng ngập mặn và cải thiện hệ thống quản lý, mà còn tạo sinh kế bền vững cho hàng triệu nông dân.
Hiện Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang triển khai 6 dự án ODA trị giá 651 triệu USD, tập trung vào các lĩnh vực như sử dụng nước hiệu quả, quản lý lũ lụt, phục hồi rừng ngập mặn, hiện đại hóa ngành lâm nghiệp và bảo tồn hệ sinh thái ven biển. Bên cạnh đó, 9 dự án mới với tổng vốn 1,15 tỷ USD và 4 dự án quy mô 544 triệu USD đang được chuẩn bị, nổi bật là Dự án hỗ trợ cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp – cột mốc quan trọng hướng tới Net Zero 2050.
Đáng chú ý, hơn 160 dự án viện trợ không hoàn lại với tổng vốn 356 triệu USD đã lan tỏa từ nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy lợi, thủy sản đến biến đổi khí hậu, môi trường, biển và hải đảo. Các dự án này trực tiếp hỗ trợ hàng triệu nông dân, cộng đồng ven biển và nâng cao năng lực quản trị tài nguyên thiên nhiên, bảo tồn đa dạng sinh học.
Những kết quả này đã giúp nông nghiệp Việt Nam bảo vệ nguồn nước, nâng cấp hạ tầng thủy lợi, phục hồi rừng ngập mặn và tăng cường khả năng chống chịu trước thiên tai và biến đổi khí hậu. Đồng thời, ODA góp phần thúc đẩy tái cơ cấu nông nghiệp theo hướng thông minh, tuần hoàn và phát thải thấp, nâng cao năng lực quản trị nhà nước và cải thiện sinh kế, thu nhập cũng như năng lực thích ứng của nông dân.
Ông Vũ Đức Đam Quang cho hay, trong giai đoạn tới, Bộ sẽ tiếp tục kết nối với các tổ chức quốc tế, ngân hàng phát triển và quỹ khí hậu để huy động nguồn lực cho các chương trình lớn: chuyển đổi cơ cấu cây trồng – vật nuôi, quản lý tài nguyên đất và nước, phát triển kinh tế tuần hoàn và sinh kế xanh cho nông thôn.
Với tinh thần chủ động – sáng tạo – hội nhập sâu rộng, Việt Nam không chỉ trở thành quốc gia sản xuất và xuất khẩu nông sản, mà còn là đối tác tin cậy, có trách nhiệm, góp phần xây dựng nền nông nghiệp toàn cầu xanh, sạch và bền vững, đồng thời tham gia quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường trên trường quốc tế.
