Đối tượng nào đủ điều kiện được xét đặc xá dịp Quốc khánh 2/9?

Đối tượng được xét đặc xá năm 2025

Nhân dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (02/9/1945 - 02/9/2025), Chủ tịch nước đã ký ban hành Quyết định số 1244/2025/QĐ-CTN về đặc xá năm 2025 (đợt 2). Đây là chủ trương thể hiện tính nhân đạo, khoan hồng của Đảng và Nhà nước, đồng thời khuyến khích người đang chấp hành án phạt tù nỗ lực cải tạo, sớm tái hòa nhập xã hội.

Theo Điều 2 Quyết định số 1244/2025/QĐ-CTN, đối tượng được xét đặc xá bao gồm: Người đang chấp hành án phạt tù có thời hạn; người bị kết án tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn; người đang được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù.

Cũng theo Quyết định này, đối tượng được xét đặc xá có thời gian đã chấp hành án tính đến ngày 31/8/2025. Đây là mốc thời gian quan trọng để các cơ quan thi hành án rà soát, đánh giá và lập hồ sơ đề nghị đặc xá dịp Quốc khánh 2/9 năm nay.

Điều kiện được đề nghị đặc xá

Theo khoản 1 Điều 3 Quyết định 1244/2025/QĐ-CTN, người đang chấp hành án phạt tù hoặc tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn phải có nhiều tiến bộ, ý thức cải tạo tốt và được xếp loại chấp hành án phạt tù từ khá trở lên trong một số quý liên tục, tùy vào mức án:

Tù chung thân giảm xuống tù có thời hạn đáp ứng điều kiện có 18 quý liên tục khá trở lên. Người chấp hành án phạt tù từ trên 15 - 30 năm đảm bảo 16 quý liên tục khá trở lên. Người chấp hành án phạt tù từ trên 10 - 15 năm có 14 quý liên tục khá trở lên.

Người chấp hành án phạt tù từ trên 8 - 10 năm có 8 quý liên tục khá trở lên. Người chấp hành án phạt tù từ trên 5 - 8 năm có 4 quý liên tục khá trở lên. Người chấp hành án phạt tù từ trên 3 - 5 năm có 2 quý liên tục khá trở lên. Đối với người chấp hành án phạt tù từ 3 năm trở xuống có ít nhất 1 quý khá trở lên.

Trong trường hợp đặc biệt như bị áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh hoặc không đủ thời gian xếp loại do nguyên nhân khách quan, phạm nhân có thể được xét thiếu một số quý nhất định, nhưng tối thiểu phải có 1 quý được xếp loại khá trở lên trước thời điểm xét đặc xá.

Về thời gian chấp hành án, người bị phạt tù có thời hạn phải hoàn thành ít nhất một phần ba thời gian án; người bị tù chung thân giảm xuống tù có thời hạn phải chấp hành ít nhất 14 năm. Riêng các tội nghiêm trọng như xâm phạm tính mạng, cướp tài sản, sản xuất, mua bán trái phép chất ma túy… mức thời gian chấp hành phải đạt tối thiểu một nửa án phạt tù, hoặc 17 năm nếu là tù chung thân giảm án.

Ngoài ra, người được đề nghị đặc xá phải đã chấp hành xong các hình phạt bổ sung như phạt tiền, án phí; hoàn thành nghĩa vụ bồi thường, trả lại tài sản hoặc có lý do đặc biệt khó khăn được pháp luật chấp nhận. Trường hợp tài sản bồi thường không thuộc sở hữu Nhà nước, người bị hại phải đồng ý hoãn hoặc không yêu cầu thi hành án.

Điều kiện bắt buộc khác là không gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự khi được trả tự do, và không thuộc các trường hợp bị loại trừ tại Điều 4 của Quyết định này.

Các trường hợp đặc biệt được xét đặc xá

Bên cạnh các điều kiện chung, Quyết định 1244/2025/QĐ-CTN quy định một số trường hợp đặc biệt có thể được đề nghị đặc xá 2025 khi đáp ứng điều kiện về ý thức cải tạo và thời gian chấp hành án.

Cụ thể, người lập công lớn trong thời gian chấp hành án, có xác nhận của trại giam hoặc cơ quan có thẩm quyền. Người có công với cách mạng, được tặng danh hiệu Dũng sĩ, Anh hùng Lao động, Nhà giáo nhân dân, Thầy thuốc nhân dân, Nghệ sĩ nhân dân, Nghệ nhân nhân dân; được trao huân, huy chương hoặc các hình thức khen thưởng cao quý khác; là thân nhân liệt sĩ hoặc Bà mẹ Việt Nam anh hùng.

Ngoài ra, người mắc bệnh hiểm nghèo, người ốm đau thường xuyên, phụ nữ có thai hoặc đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi; người cao tuổi từ đủ 70 tuổi trở lên; người khuyết tật nặng hoặc đặc biệt nặng, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi; người dưới 18 tuổi khi phạm tội hoặc đang chấp hành án, đáp ứng các tiêu chí đặc thù...

Các trường hợp này được xem xét nhằm thể hiện tính nhân văn sâu sắc, hỗ trợ những người có hoàn cảnh đặc biệt sớm trở lại với gia đình và cộng đồng.

Các trường hợp không được đặc xá

Điều 4 của Quyết định nêu rõ 14 nhóm đối tượng bị loại trừ khỏi diện đặc xá. Cụ thể, người phạm các tội phản bội Tổ quốc, hoạt động nhằm lật đổ chính quyền, gián điệp, khủng bố, phá hoại cơ sở vật chất, các tội phá hoại hòa bình, chống loài người. Người đang bị kháng nghị tăng hình phạt, đang bị điều tra về tội khác, hoặc trước đó đã được đặc xá.

Người có từ hai tiền án trở lên, thời hạn chấp hành án còn dài vượt mức giới hạn cho phép. Người phạm các tội đặc biệt nghiêm trọng như giết nhiều người, hiếp dâm trẻ em, mua bán ma túy với khối lượng lớn, cướp tài sản có sử dụng vũ khí. Người chủ mưu, cầm đầu, chỉ huy vụ án có tổ chức; phạm tội chuyên nghiệp; hoặc đã từng sử dụng trái phép chất ma túy...

Việc quy định rõ các trường hợp loại trừ nhằm đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật, tránh lợi dụng chính sách khoan hồng để trốn tránh trách nhiệm hình sự.

Trước đó, Hội đồng tư vấn đặc xá Trung ương đã ban hành Hướng dẫn số 94/HD-HĐTVĐX về việc triển khai thực hiện Quyết định số 1244/2025/QĐ-CTN ngày 03 tháng 7 năm 2025 của Chủ tịch nước về đặc xá năm 2025 (đợt 2). Dự kiến sẽ tổ chức tha người được đặc xá theo Quyết định của Chủ tịch nước vào ngày 1/9/2025 tới đây.