Dấu ấn nhiệm kỳ của ngành Công Thương phía Nam: Bài 2: Thương mại rực rỡ, thị trường vững vàng

Thương mại khởi sắc, thị trường vững chắc

Nhiệm kỳ qua, lĩnh vực thương mại nội địa ở phía Nam đã phục hồi mạnh mẽ sau giai đoạn giãn cách, đóng góp to lớn vào tổng mức bán lẻ cả nước. Ngay cả khi dịch bệnh bủa vây, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng của 20 tỉnh, thành phía Nam vào năm 2022 đạt khoảng 3 triệu tỷ đồng, tăng 26% so với năm 2021, cao hơn nhiều so với mức tăng 20% của cả nước.

Trong năm này, khu vực phía Nam chiếm 51,7% tổng mức bán lẻ cả nước (khoảng 5,7 triệu tỷ đồng). Bước sang năm 2023, đà phục hồi vẫn duy trì: tổng mức bán lẻ khu vực đạt khoảng 3,2 triệu tỷ đồng, tăng trên 12% so với năm trước.

Đặc biệt, 15/20 địa phương phía Nam có tốc độ tăng bán lẻ năm 2022 cao hơn bình quân cả nước, phản ánh nhu cầu tiêu dùng bùng nổ trở lại tại các đô thị lớn như TP. Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai cũng như các tỉnh Đồng bằng Sông Cửu Long sau thời kỳ dịch bệnh.

Năm 2024, thương mại nội địa phía Nam tiếp tục tăng trưởng rực rỡ, tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ đạt trên 3 triệu tỷ đồng, tăng trưởng trên 13% so với cùng kỳ 2023. Nhiều tỉnh thành ghi nhận sức mua tăng cao, thị trường sôi động trở lại. TP. Hồ Chí Minh - trung tâm thương mại lớn nhất cả nước, duy trì mức tăng hai con số về bán lẻ, tiếp tục là đầu tàu dẫn dắt xu hướng tiêu dùng mới (như mua sắm trực tuyến, thanh toán không dùng tiền mặt) trên phạm vi toàn quốc.

Những kết quả trên có được là nhờ sự chủ động, linh hoạt trong điều hành thị trường nội địa của ngành Công Thương. Dưới sự chỉ đạo của Đảng ủy Bộ Công Thương, các địa phương phía Nam đã thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp kích cầu tiêu dùng, kết nối cung cầu, bình ổn giá cả. Sở Công Thương các tỉnh đã liên tục tổ chức các hội chợ kết nối cung - cầu, chương trình đưa hàng Việt về nông thôn, tuần lễ khuyến mại tập trung… nhằm kích thích sức mua sau dịch. Nhờ đó, hàng hóa sản xuất ra được tiêu thụ tốt, tồn kho giảm, giúp doanh nghiệp ổn định sản xuất.

Công tác bình ổn thị trường các mặt hàng thiết yếu cũng được triển khai hiệu quả, đặc biệt là đối với xăng dầu và lương thực. Trong giai đoạn biến động giá xăng dầu, liên Bộ Công Thương - Tài chính và các doanh nghiệp phía Nam đã phối hợp nhịp nhàng, kịp thời điều chỉnh giá bán lẻ và sử dụng Quỹ bình ổn, đảm bảo không để đứt gãy nguồn cung xăng dầu phục vụ sản xuất và đời sống.

Từ đó, TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận nhanh chóng chấm dứt tình trạng khan hiếm xăng dầu cục bộ, ổn định tâm lý người dân và doanh nghiệp. Song song, lực lượng Quản lý thị trường khu vực phía Nam tăng cường kiểm tra, kiểm soát chống gian lận thương mại, xử lý nghiêm các hành vi đầu cơ, găm hàng, tăng giá bất hợp lý. Nhờ sự vào cuộc quyết liệt đó, mặt bằng giá cả tại các địa phương miền Nam được kiểm soát tốt, lạm phát được kiềm chế, góp phần giữ ổn định kinh tế vĩ mô.

Bên cạnh đó, công tác đấu tranh chống hàng giả, hàng lậu cũng được chú trọng để bảo vệ thị trường lành mạnh. Các Cục Quản lý thị trường phía Nam liên tục mở các đợt cao điểm kiểm tra, triệt phá nhiều ổ nhóm buôn lậu qua biên giới Tây Nam, xử lý hàng loạt vụ sản xuất - kinh doanh hàng giả mạo nhãn hiệu. Đặc biệt trên các sàn thương mại điện tử, lực lượng chức năng đã tăng cường giám sát và chế tài vi phạm.

Chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, cơ quan quản lý đã xử lý hơn 11.000 gian hàng trực tuyến có dấu hiệu vi phạm (kinh doanh hàng giả, hàng cấm, gian lận thương mại điện tử). Đây là một con số kỷ lục, thể hiện quyết tâm làm trong sạch thị trường online. Việc siết chặt kỷ cương thị trường giúp người tiêu dùng miền Nam an tâm mua sắm, qua đó thúc đẩy tiêu thụ hàng hóa chính hãng, đặc biệt là hàng Việt Nam chất lượng cao.

Nhìn chung, thương mại nội địa khu vực phía Nam trong nhiệm kỳ qua đã vươn lên mạnh mẽ, không chỉ phục hồi mức tăng trưởng doanh thu bán lẻ cao mà còn nâng cao chất lượng thị trường. Sự sôi động của thị trường miền Nam đã góp phần kéo tổng mức bán lẻ cả nước tăng trung bình hai chữ số mỗi năm.

Có thể khẳng định, một nửa thành công của thị trường nội địa Việt Nam mang dấu ấn đóng góp của các tỉnh, thành phía Nam. Đây là cơ sở để cả nước hoàn thành mục tiêu phát triển thương mại trong giai đoạn 2020 - 2025.

Trong lộ trình thực hiện mục tiêu năm 2025 và tạo đà cho các giai đoạn kế tiếp, lãnh đạo Bộ Công Thương khẳng định: Bộ sẽ kiên định ưu tiên phát triển mạnh thương mại nội địa, khai thác trọn vẹn dung lượng thị trường hơn một trăm triệu dân, để hàng Việt đến tay người Việt với giá thành tối ưu, dịch vụ ngày càng hoàn thiện.

Song song, Bộ sẽ phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành và địa phương để theo dõi sát sao diễn biến cung - cầu, bảo đảm ổn định thị trường, tăng cường liên kết giữa nhà sản xuất và nhà phân phối, giảm khâu trung gian, giúp giá cả hợp lý hơn và nâng cao tính cạnh tranh của sản phẩm Việt. Tinh thần là "không để thiếu hàng, không để sốt giá", giữ vững niềm tin thị trường và góp phần ổn định kinh tế vĩ mô.

Đồng thời, đẩy mạnh công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, gian lận xuất xứ, cạnh tranh không bình đẳng. Tiếp tục triển khai Luật Cạnh tranh, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng... nhằm bảo đảm môi trường sản xuất kinh doanh lành mạnh, bình đẳng cho doanh nghiệp, quyền lợi của người tiêu dùng.

"Tất cả những giải pháp trên, tựa như 'xe đồng, ngựa thuận', sẽ hợp lực đưa ngành Công Thương cán đích kế hoạch 2025, góp phần giữ vững đà tăng trưởng chung của đất nước", vị lãnh đạo khẳng định.

Thương mại điện tử bùng nổ, tạo xung lực mới

Cũng trong những năm gần đây, thương mại điện tử bùng nổ, trở thành dấu ấn hnổi bật của Bộ Công Thương, đặc biệt khắc họa rõ nét tại các đô thị kinh tế mũi nhọn ở phương Nam. Thực hiện chủ trương của Bộ Công Thương, các hệ thống phân phối lớn ở phía Nam đã đẩy mạnh tích hợp bán hàng trực tuyến, giao hàng tận nơi, qua đó mở rộng kênh tiêu thụ mới cho doanh nghiệp. Nhiều chương trình hỗ trợ tiểu thương, hợp tác xã đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử được triển khai sâu rộng.

Đơn cử, Chương trình "Gian hàng Việt trực tuyến" do Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) chủ trì đã làm việc trực tiếp với 6 tỉnh, thành phía Nam (TP. Hồ Chí Minh, Cần Thơ, Đồng Tháp, Đồng Nai, Tiền Giang, Bến Tre) ngay từ năm 2021 để hướng dẫn và hỗ trợ hàng trăm doanh nghiệp địa phương bán hàng trên các sàn Shopee, Lazada, Voso, Postmart…

Xuất phát từ những nỗ lực này, kênh thương mại hiện đại và thương mại điện tử ở miền Nam phát triển mạnh, giúp luân chuyển lượng lớn hàng hóa đến tay người tiêu dùng nhanh chóng, tiện lợi. Giờ đây, người dân chỉ cần ở nhà, đặt qua các ứng dụng tích hợp là hoàn toàn có thể nhận được hàng hóa từ các nhà bán lẻ lớn như Co.opmart, Vinmart, Bách Hóa Xanh, Aeon Mall… chỉ trong 1 - 2 tiếng đồng hồ.

Trong khi đó, nhiều doanh nghiệp sản xuất (dệt may, thực phẩm, hàng tiêu dùng) cũng đã thiết lập gian hàng chính hãng trên Shopee, Lazada, Tiki… để tiếp cận trực tiếp người mua, Nhờ đó, không ít doanh nghiệp phía Nam vẫn duy trì được doanh thu ngay cả khi cửa hàng vật lý đóng cửa.

Với lợi thế đông dân, tỷ lệ người dùng internet cao và hạ tầng logistics hiện đại, khu vực phía Nam còn là "cái nôi" của nhiều startup công nghệ và sàn thương mại điện tử nội địa. Một số cái tên quen thuộc như Tiki, Sendo... đều đặt trụ sở chính tại TP. Hồ Chí Minh, và nhờ đó phát triển mạnh mẽ, sẵn sàng cạnh tranh với các sàn ngoài, mang lại lợi ích cho cả người bán lẫn người mua trong nước.

Mặt khác, Bộ Công Thương không chỉ dõi theo bước tiến của các doanh nghiệp và nhà bán lẻ quy mô lớn, mà còn dành mối quan tâm sâu sát tới từng tiểu thương; Bộ luôn kề vai sát cánh, tiếp sức họ trên hành trình số hoá, để mỗi người vững tin chuyển mình theo mô hình kinh doanh mới.

Đáng chú ý, cơ chế, chính sách cho thương mại điện tử cũng được hoàn thiện trong nhiệm kỳ, tạo thuận lợi cho lĩnh vực này bứt phá. Bộ Công Thương và Bộ Tài chính đã phối hợp xây dựng dự thảo Luật Thương mại điện tử (sửa đổi), dự kiến ban hành trong thời gian tới nhằm tăng cường quản lý và bảo vệ người tiêu dùng trên môi trường số. Song song, ngành thuế đã triển khai cổng thông tin điện tử để nhà cung cấp nước ngoài kê khai, nộp thuế; đồng thời hướng dẫn hàng trăm nghìn hộ kinh doanh online đăng ký thuế.

Kết quả, theo số liệu mới nhất, 5 tháng đầu năm 2025 thu ngân sách từ hoạt động thương mại điện tử đạt 74.400 tỷ đồng, tăng 55% so với cùng kỳ năm 2024. Con số này nói lên sự mở rộng nhanh chóng của quy mô giao dịch thương mại điện tử, cũng như việc dần đưa hoạt động kinh doanh trực tuyến vào khuôn khổ minh bạch, đóng góp vào ngân sách.

Cả nước đã có 158 nhà cung cấp nước ngoài (như Facebook, Google, TikTok…) đăng ký và nộp thuế trực tuyến với 5.700 tỷ đồng trong 5 tháng 2025, điều này đặc biệt có ý nghĩa đối với các đô thị lớn phía Nam, nơi người dân và doanh nghiệp sử dụng nhiều dịch vụ số quốc tế.

Sự bùng nổ của thương mại điện tử trong nhiệm kỳ qua cũng thúc đẩy chuyển đổi số trong toàn ngành Công Thương. Đảng ủy Bộ Công Thương đã chỉ đạo các đơn vị trực thuộc tiên phong áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý và hoạt động. Tinh thần đó được cụ thể hóa qua việc xây dựng các sàn giao dịch điện tử kết nối nhà sản xuất với người tiêu dùng, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong phân tích dữ liệu thị trường, hay triển khai hệ thống quản trị doanh nghiệp ERP, CRM… tại nhiều công ty miền Nam.

Sau khi vận dụng chuyển đổi số, hiệu quả vận hành của doanh nghiệp được nâng cao, chi phí giảm, đồng thời người dân được hưởng trải nghiệm mua sắm tiện lợi hơn. Đảng ủy Bộ cũng yêu cầu toàn ngành tăng cường kỷ luật, kỷ cương, cải cách hành chính, áp dụng chữ ký số, cổng dịch vụ công trực tuyến… nhằm tạo chuyển biến mạnh mẽ trong lề lối làm việc. Việc cấp phép kinh doanh, xuất nhập khẩu, đăng ký khuyến mại… tại các Sở Công Thương phía Nam nay đều có thể thực hiện trực tuyến, minh bạch và nhanh chóng, giúp tiết kiệm thời gian cho doanh nghiệp.

Có thể nói, thương mại điện tử chính là xung lực mới mà nhiệm kỳ qua đã tạo dựng, mở đường cho ngành Công Thương tiến vào kỷ nguyên kinh tế số đầy hứa hẹn!

Nhiệm kỳ qua, thương mại nội địa khu vực phía Nam đã khẳng định vai trò đầu tàu trong phục hồi và phát triển kinh tế sau đại dịch. Với tổng mức bán lẻ liên tục tăng trưởng hai chữ số, công tác bình ổn thị trường hiệu quả và thương mại điện tử bùng nổ mạnh mẽ, khu vực này không chỉ đóng góp hơn một nửa doanh thu bán lẻ cả nước mà còn dẫn dắt xu hướng tiêu dùng mới. Những kết quả nổi bật ấy là minh chứng cho sự điều hành linh hoạt, quyết liệt của ngành Công Thương và sự năng động của địa phương, doanh nghiệp. Đây chính là nền tảng vững chắc để thương mại Việt Nam tiếp tục bứt phá trong giai đoạn tới, hướng đến mục tiêu phát triển hiện đại, toàn diện và bền vững.