Tỉnh Gia Lai hội tụ đầy đủ điều kiện về hạ tầng, không gian và lợi thế địa chính trị để phát triển dịch vụ logistics, thương mại nội địa cũng như xuất khẩu hàng hóa. Đây là dư địa lớn, nếu khai thác hiệu quả, sẽ giúp tỉnh trở thành trung tâm thương mại của vùng Nam Trung Bộ - Tây Nguyên.
Sau hợp nhất, tỉnh Gia Lai mới sở hữu vị trí chiến lược đặc biệt trong phát triển kinh tế - xã hội của cả nước: vừa là cửa ngõ kết nối Tây Nguyên với duyên hải Nam Trung Bộ, vừa là đầu mối quan trọng trên hành lang vận tải từ cảng biển phía Đông ra các cửa khẩu, lối mở phía Tây nối sang Lào và Campuchia. Không gian phát triển rộng lớn này đã và đang tạo đòn bẩy để các chỉ số về thương mại bứt phá, trở thành một trong những trụ cột đưa ngành Công Thương Gia Lai tiến lên mạnh mẽ trong quá trình hội nhập.
8 tháng năm 2025, kim ngạch xuất khẩu toàn tỉnh đạt hơn 2,18 tỷ USD.
Không chỉ có lợi thế về địa bàn, Gia Lai còn là nơi hội tụ nguồn hàng phong phú. Tỉnh hiện có diện tích và sản lượng cà phê thuộc nhóm dẫn đầu cả nước, cùng nhiều nông sản chủ lực khác như hồ tiêu, cao su, điều, sắn. Đặc biệt, khu vực Bình Định (cũ) cũng mang đến thế mạnh lớn trong lĩnh vực gỗ và chế biến gỗ, một ngành xuất khẩu tỷ đô nhiều năm liền.
Đặc biệt, việc tận dụng hiệu quả các hiệp định thương mại tự do (EVFTA, UKVFTA, RCEP, CPTPP) đã mở rộng cửa cho hàng hóa Gia Lai vào các thị trường khó tính.
Trong 8 tháng năm 2025, kim ngạch xuất khẩu toàn tỉnh đạt hơn 2,18 tỷ USD. Trong đó, khu vực Đông Gia Lai đạt hơn 1,19 tỷ USD, tăng 2,72% so với cùng kỳ năm trước, chiếm gần 70% kế hoạch năm. Các ngành hàng ghi nhận tăng trưởng rõ nét gồm: Thủy sản (100 triệu USD), gỗ (300 triệu USD), sản phẩm gỗ (309 triệu USD), dệt may (255 triệu USD)… Còn ở khu vực Tây Gia Lai, kim ngạch xuất khẩu đạt gần 989 triệu USD, tăng trên 52% so với cùng kỳ năm trước và hoàn thành 89,9% kế hoạch năm. Đáng chú ý, cà phê tiếp tục giữ “ngôi vương” với hơn 932 triệu USD, chiếm gần toàn bộ giá trị xuất khẩu khu vực; còn lại là các mặt hàng trái cây, mủ cao su…
Cà phê tiếp tục giữ “ngôi vương” với hơn 932 triệu USD.
Công ty TNHH Vĩnh Hiệp (phường An Phú) hiện là một trong những doanh nghiệp xuất khẩu cà phê lớn nhất Việt Nam, chiếm trên 10% tổng kim ngạch xuất khẩu cà phê của cả nước. Năm 2025, doanh nghiệp đặt mục tiêu chạm ngưỡng 800 triệu USD, hiện thực hoá tầm nhìn 1 tỷ USD trong tương lai gần.
Ông Thái Như Hiệp, Giám đốc Công ty, Phó Chủ tịch Hiệp hội Cà phê Ca cao Việt Nam cho biết: Bên cạnh xuất khẩu cà phê nhân, Vĩnh Hiệp còn có các dòng sản phẩm rang xay, hòa tan. Hiện, cà phê của công ty đã có mặt ở gần 60 thị trường trên thế giới, khẳng định vị thế thương hiệu cà phê xuất khẩu hàng đầu Việt Nam.
“Cà phê không chỉ là sản phẩm chủ lực của Gia Lai, mà còn là động lực quan trọng thúc đẩy kim ngạch xuất khẩu toàn tỉnh. Mục tiêu dài hạn của chúng tôi là từng bước đưa cà phê Gia Lai ghi dấu ấn trên bản đồ cà phê toàn cầu”, ông Thái Như Hiệp nhấn mạnh.
Song song với xuất khẩu, thị trường trong nước của Gia Lai cũng tăng trưởng mạnh mẽ. Dân số toàn tỉnh sau hợp nhất gần 3 triệu người, chưa kể là trung tâm tiêu dùng kết nối với các địa phương lân cận.
Hiện nay, các trung tâm thương mại, siêu thị lớn đã có mặt tại Gia Lai; nhiều chợ truyền thống được nâng cấp; các cửa hàng tiện lợi, siêu thị mini phát triển nhanh ở khu vực trung tâm và các đô thị vệ tinh. Tỉnh còn khuyến khích doanh nghiệp địa phương mở rộng hệ thống phân phối, gắn với cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”.
Theo kế hoạch, năm 2025, Gia Lai đặt mục tiêu kim ngạch xuất khẩu đạt trên 2,8 tỷ USD. Đây là con số tham vọng nhưng hoàn toàn khả thi nếu tận dụng tốt lợi thế hạ tầng, logistics, và chính sách hỗ trợ doanh nghiệp.
Tỉnh đã triển khai nhiều chương trình hỗ trợ doanh nghiệp tham gia sàn thương mại điện tử, tập huấn kỹ năng bán hàng trực tuyến, xây dựng thương hiệu số.
Bên cạnh đó, thương mại điện tử đang trở thành một kênh quan trọng để Gia Lai đưa hàng hóa ra thế giới. Tỉnh đã triển khai nhiều chương trình hỗ trợ doanh nghiệp tham gia sàn thương mại điện tử, tập huấn kỹ năng bán hàng trực tuyến, xây dựng thương hiệu số.
Bộ Công Thương đã phối hợp với Sở Công Thương Gia Lai đưa nhiều sản phẩm đặc sản như cà phê, mật ong, gạo, hồ tiêu, các sản phẩm OCOP lên sàn thương mại điện tử quốc gia và quốc tế. Không ít doanh nghiệp nhỏ đã tiếp cận được khách hàng mới, ký hợp đồng xuất khẩu trực tuyến.
Cùng với phát triển thương mại, công tác quản lý thị trường cũng được siết chặt. Các lực lượng chức năng thường xuyên kiểm tra, kiểm soát giá cả, xử lý nghiêm hàng giả, hàng kém chất lượng, đầu cơ tăng giá. Nhờ vậy, môi trường kinh doanh được đảm bảo minh bạch, công bằng cho doanh nghiệp chân chính.
Muốn thương mại phát triển, hàng hóa vươn xa, không thể thiếu nền tảng logistics hiện đại. Đó chính là “mạch máu” nối sản xuất với thị trường, kết nối nông sản Gia Lai nói riêng và Tây Nguyên nói chung với người tiêu dùng trong nước và quốc tế.
Tỉnh đã quy hoạch các trung tâm logistics tại những khu vực trọng điểm gắn với vùng nguyên liệu, khu công nghiệp.
Ông Dương Minh Đức, Giám đốc Sở Công Thương Gia Lai cho biết, tỉnh đã và đang thúc đẩy hoàn thiện hệ thống hạ tầng giao thông đa phương thức: đường bộ (quốc lộ 19, 14, 25), cao tốc Quy Nhơn - Pleiku; đường hàng không với sân bay Pleiku, sân bay Phù Cát; đường sắt tốc độ cao trong quy hoạch và đặc biệt là lợi thế cảng biển Quy Nhơn, Thị Nại, cùng kế hoạch xây dựng cảng nước sâu Phù Mỹ đón tàu trên 20 vạn tấn.
“Chúng tôi xác định Gia Lai sẽ đảm nhận vai trò trung tâm trung chuyển cho cả khu vực, không chỉ hàng hóa Tây Nguyên mà còn của Nam Lào, Đông Bắc Campuchia. Từ Gia Lai, hàng có thể đi hai chiều: xuất ra cảng biển để ra thế giới hoặc nhập khẩu rồi phân phối ngược lại vào nội địa và sang các thị trường biên giới”, ông Đức phân tích.
Bốc dỡ hàng hoá tại Cảng biển Quy Nhơn.
Hiện tại, tỉnh cũng đã quy hoạch các trung tâm logistics tại những khu vực trọng điểm gắn với vùng nguyên liệu, khu công nghiệp, tạo sự liên kết chặt chẽ trong chuỗi cung ứng. Nhiều doanh nghiệp logistics lớn bày tỏ quan tâm đầu tư, bởi thị trường vận chuyển hàng hóa từ Tây Nguyên ra cảng biển đang ngày càng tăng.
Không chỉ dừng ở hạ tầng cứng, Gia Lai còn khuyến khích doanh nghiệp logistics ứng dụng công nghệ để tối ưu quản lý, vận hành. Các phần mềm quản lý kho, theo dõi vận đơn, hệ thống truy xuất nguồn gốc bằng mã QR đã được nhiều đơn vị tiên phong triển khai. Đây là yếu tố quan trọng để đáp ứng các quy định quốc tế như EUDR của EU, vốn yêu cầu minh bạch và kiểm soát chặt chẽ nguồn gốc nông sản.
Sự phối hợp giữa hạ tầng logistics và chuyển đổi số không chỉ rút ngắn thời gian lưu thông, mà còn tạo niềm tin cho đối tác quốc tế. Khi doanh nghiệp chứng minh được khả năng kiểm soát chuỗi cung ứng, hàng hóa Gia Lai sẽ dễ dàng chinh phục những thị trường cao cấp.
Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh (xã Đức Cơ).
Cùng với đó, một trong những hướng đi mới của Gia Lai là tăng cường xuất khẩu chính ngạch qua biên giới Lào - Campuchia. Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh (xã Đức Cơ) và nhiều lối mở khác đang được nâng cấp, trở thành cầu nối quan trọng trong hành lang kinh tế Đông - Tây. Hàng hóa từ Gia Lai có thể đưa sang Lào, Campuchia nhanh chóng, từ đó tiếp tục kết nối sang Thái Lan và Myanmar. Ngược lại, hàng tiêu dùng, vật liệu xây dựng, máy móc từ các nước bạn cũng được nhập khẩu qua các cửa khẩu này, tạo sự lưu thông hai chiều.
Các sản phẩm đặc trưng của tỉnh Gia Lai được quảng bá thông qua nhiều chương trình xúc tiến thương mại.
Cùng với đó, tỉnh thường xuyên tổ chức các chương trình xúc tiến thương mại biên giới, hội chợ tam giác phát triển Việt Nam - Lào - Campuchia, giúp doanh nghiệp mở rộng quan hệ, tìm kiếm bạn hàng.
Với tầm nhìn đến năm 2030, tỉnh Gia Lai đặt mục tiêu trở thành trung tâm thương mại - logistics quan trọng của vùng Nam Trung Bộ - Tây Nguyên. Đây không chỉ là tham vọng mà là định hướng cụ thể dựa trên lợi thế về vị trí, hạ tầng, nguồn hàng và chính sách. Nếu các giải pháp được triển khai đồng bộ, từ hoàn thiện hạ tầng logistics, phát triển chuỗi cung ứng, mở rộng thị trường xuất khẩu, đến thúc đẩy thương mại điện tử và quản lý thị trường, Gia Lai hoàn toàn có thể hiện thực hóa mục tiêu này.
“Thương mại chính là con đường mở lối, tạo động lực cho Gia Lai vươn lên. Từ lợi thế hiện có, cùng với sự năng động của doanh nghiệp và quyết tâm của chính quyền, tôi tin rằng, ngành thương mại của tỉnh sẽ bứt phá mạnh mẽ trong thời gian tới. Ngành Công Thương sẽ tiếp tục đồng hành cùng doanh nghiệp, tháo gỡ khó khăn về thủ tục, hỗ trợ xúc tiến thương mại, kết nối cung - cầu. Đồng thời, khuyến khích khu vực tư nhân đầu tư chiều sâu, đổi mới công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm để hội nhập thành công. Chính sự cộng hưởng này mở ra cơ hội để Gia Lai xây dựng những chuỗi cung ứng hoàn chỉnh, gắn với logistics hiện đại và mở rộng thị trường xuất khẩu”, ông Dương Minh Đức nhấn mạnh.
Thời gian tới, ngành Công Thương Gia Lai sẽ hoàn thiện quy hoạch phát triển thương mại theo hướng phân vùng chức năng hợp lý. Trong đó, phía Đông sẽ phát triển mạnh logistics và thương mại tự do, gắn kết hạ tầng cảng biển, sân bay, ga đường sắt và trung tâm logistics tại Phù Cát. Đây sẽ là trung tâm trung chuyển hàng hóa, dịch vụ của cả vùng.
