Cơ chế cho Trung tâm Tài chính quốc tế, tránh “bó cứng”

Sáng 11/6, Quốc hội thảo luận tại tổ về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025; Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam

Cơ hội tiếp cận nhanh dòng vốn quốc tế

Thảo luận tại tổ, Đại biểu Nguyễn Quang Huân ( Đoàn Bình Dương) cho biết, Trung tâm Tài chính quốc tế là cơ hội để Việt Nam thực sự hội nhập tài chính toàn cầu.

"Trung tâm tài chính là sản phẩm của kinh tế thị trường chứ không phải của nền kinh tế bao cấp, hiện các doanh nghiệp Việt vẫn vướng về cơ chế tài chính, chúng ta chưa có thị trường tài chính"- đại biểu nêu.

Theo đại biểu, hiện nay, các doanh nghiệp Việt chủ yếu tiếp cận vốn qua ngân hàng, và đây như một dạng độc quyền về tài chính. Khi chúng ta tạo lập được một thị trường tài chính không chỉ đơn giản là thu hút vốn của các nhà đầu tư nước ngoài, mà còn tạo cơ chế cho các doanh nghiệp Việt Nam có cơ hội tiếp cận dòng vốn quốc tế nhanh hơn, minh bạch hơn.

Tuy nhiên, thị trường tài chính rất khắt khe về cơ chế hoạt động, đại biểu lấy dẫn chứng khi đặc khu Hồng Kông thay đổi cơ chế quản, nhiều nhà đầu tư đã chuyển dịch sang các quốc gia khác.

Do vậy, đại biểu cho rằng, Việt Nam cũng phải phải tuân thủ luật chơi quốc tế, nhưng không được ảnh hưởng tới thực quyền quốc gia.

Bên cạnh đó, Điều 3, khoản 10 quy định các dịch vụ tài chính cung cấp tại dự thảo Nghị quyết được quy định rất chi tiết như quy định về tín chỉ xanh, ngân hàng, tín dụng, chứng khoán phái sinh... tuy nhiên đây mới chỉ là những sản phẩm chúng ta đang nhìn thấy. Bên cạnh đó, sẽ có những sản phẩm về lượng tử, công nghệ sinh học... có thể xuất hiện sau 2030, sẽ có tiềm năng thu hút đầu tư lớn.

"Do đó, cần mở quy định về danh mục sản phẩm dịch vụ trong nghị quyết để tránh bó cứng và gây lo ngại cho nhà đầu tư"- đại biểu đề nghị.

Ông cũng đặt vấn đề về quy hoạch: "Nếu Trung tâm Tài chính quóc tế được đặt tại TP.Hồ Chí Minh và Đà Nẵng, thì trong quy hoạch hiện tại của hai thành phố đã có nội dung này chưa? Nếu chưa, cần sớm điều chỉnh đồng bộ với quy hoạch quốc gia để bảo đảm tính pháp lý".

Kiểm soát dòng vốn và thu hút nhân lực chất lượng cao

Thảo luận tại tổ, Đại biểu Nguyễn Thị Lan (Đoàn TP. Hà Nội) đánh giá cao nỗ lực của cơ quan soạn thảo trong việc xây dựng dự thảo nghị quyết về Trung tâm Tài chính quốc tế.

Bà cho rằng việc hình thành Trung tâm Tài chính quốc tế tại TP.Hồ Chí Minh và Đà Nẵng là cần thiết để thu hút đầu tư, thúc đẩy tăng trưởng và hội nhập quốc tế sâu rộng.

Về quy định liên quan tới chính sách ngoại hối, đại biểu Lan đánh giá các chính sách được nêu trong dự thảo như thành viên được vay/cho vay bằng ngoại tệ với điều kiện báo cáo, khai báo theo quy định; Thành viên do nhà đầu tư nước ngoài sở hữu 100% được miễn thủ tục kiểm soát ngoại hối khi chuyển vốn ra nước ngoài… là khá vượt trội so với pháp luật hiện hành của việt Nam. 

Tuy nhiên, đại biểu đề nghị ban soạn thảo cần xem xét có quy định cơ chế kiểm soát dòng tiền rõ ràng để phòng chống rủi ro về rửa tiền, chuyển giá và nên xác định danh mục hoạt động được sử dụng ngoại tệ để tránh tình trạng lạm dụng hoặc vi phạm chính sách tiền tệ quốc gia.

Về chính sách về xuất nhập cảnh, cư trú, lao động, dự thảo Nghị quyết đã rất cởi mở về chính sách xuất nhập cảnh, cơ trú, lao động đối với chuyên gia và nhà đầu tư như không giới hạn tỷ lệ lao động nước ngoài; đơn giản hóa visa, cấp thẻ cư trú dài hạn (tới 10 năm), miễn giấy phép lao động cho chuyên gia.

"Đây là những chính sách rất thuận lợi để thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao đến làm việc tại trung tâm tài chính"- bà Lan nhấn mạnh.

Đánh giá Chính phủ đã có kế hoạch rất rõ ràng và có chiến lược chuẩn bị nhân lực cho trung tâm tài chính, đại biểu Lan lưu ý thêm khi văn bản, quy định pháp lý, Chính phủ và cơ quan chuyên môn cần có quy định rõ tiêu chuẩn định lượng rõ ràng cho khái niệm “chuyên gia, nhà khoa học, nhà đầu tư chiến lược”.

Đại biểu nhấn mạnh Việt Nam có nhiều lợi thế đặc thù so với các quốc gia khác như văn hóa, con người Việt Nam thân thiện, cảnh đẹp, món ăn phong phú cùng với sự đổi mới thể chế, pháp lý minh bạch, chúng ta cần phát huy và khai thác tốt khía cạnh này.

Tránh "bó cứng", cần có cơ chế kiểm soát chủ động

Ở góc độ thành viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính, đại biểu Lê Minh Nam góp ý thêm một số vấn đề cần lưu ý khi xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.

Theo ông, có hai nhóm vấn đề lớn. Trước hết cần đảm bảo đáp ứng các điều kiện cần thiết nhằm tổ chức, vận hành Trung tâm tài chính quốc tế một cách hiệu quả, đạt được các mục tiêu đã đặt ra.

Yêu cầu đầu tiên là cần đặc biệt quan tâm đến vấn đề hạ tầng công nghệ và kết nối. Việc vận hành trung tâm này đòi hỏi yêu cầu rất cao về hệ thống công nghệ, bao gồm cả hạ tầng và khả năng kết nối. Đây là yếu tố then chốt, không chỉ để đảm bảo hoạt động vận hành trơn tru mà còn phải đáp ứng yêu cầu cao về bảo mật.

Bên cạnh đó, Chính phủ cần sớm ban hành quy định, hướng dẫn nhằm đảm bảo triển khai thực hiện nghị quyết hiệu quả để vừa đáp ứng yêu cầu kết nối với quốc tế, vừa đảm bảo tính năng động trong vận hành của trung tâm, nhưng vẫn kiểm soát được rủi ro tiềm ẩn.

Vấn đề khác là cần quan tâm đến đầu tư và lựa chọn nguồn nhân lực phục vụ công tác quản lý, điều hành, vận hành trung tâm. “Đây là một mô hình mới, rất năng động, yêu cầu trình độ cao. Nếu nhân lực không đáp ứng thì sẽ dẫn đến những hệ lụy không tích cực”, theo ông Nam. Ngoài ra, cần có đầu mối quản lý, kiểm soát chặt chẽ giữa cơ quan quản lý nhà nước và các đơn vị vận hành, đảm bảo hiệu lực, hiệu quả.

Nhóm vấn đề thứ hai, ông Nam nêu ra là quản lý rủi ro. “Theo kinh nghiệm từ các trung tâm tài chính, có một số rủi ro có thể gây ra những hệ lụy nghiêm trọng như khủng hoảng tài chính, rửa tiền, thất thoát vốn hoặc rủi ro trong hoạt động. Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế - Tài chính cũng đã nêu rất rõ những vấn đề này. Do đó, cần đặc biệt quan tâm để có các giải pháp kiểm soát chặt chẽ và chủ động”, Uỷ viên Uỷ ban Kinh tế và Tài chính nói.

Nếu quá thiên về kiểm soát, có thể dẫn đến việc “bó cứng” hoạt động nhưng nếu có cơ chế kiểm soát chủ động, linh hoạt thì sẽ tạo yên tâm cho quá trình vận hành.

“Chúng ta không nên xem cơ chế kiểm soát như “phanh xe” để kìm hãm chuyển động, mà cần hiểu hệ thống “phanh” tốt sẽ giúp chúng ta tự tin hơn khi vận hành ở tốc độ cao. Như vậy, việc trang bị các công cụ, cơ chế kiểm soát phù hợp sẽ giúp giảm thiểu rủi ro, tránh những hệ lụy phát sinh ngoài ý muốn”, đại biểu phân tích thêm.