Cải thiện môi trường kinh doanh - Cạnh tranh toàn cầu (Kỳ I)

Kỳ I: Những mục tiêu tầm cao

Sử dụng các tiêu chuẩn quốc tế có ý nghĩa lớn với doanh nghiệp

Theo đó, năm 2015, phấn đấu các chỉ tiêu về môi trường kinh doanh của Việt Nam đạt và vượt mức trung bình của các nước ASEAN- 6 như: Thời gian nộp thuế còn không quá 121,5 giờ/năm; nộp bảo hiểm xã hội không quá 49,5 giờ/năm; hàng hóa qua biên giới tối đa 13 ngày với hàng hóa xuất khẩu, 14 ngày với hàng nhập khẩu… Với mục tiêu cao hơn, trong năm 2016, Việt Nam quyết “bắt kịp” các nước phát triển nhóm ASEAN-4 trên một số chỉ tiêu chủ yếu theo thông lệ quốc tế.

Việt Nam đang hội nhập mạnh mẽ vào nền kinh tế thế giới. Do đó, Chính phủ sử dụng tiêu chuẩn quốc tế sẽ có ý nghĩa lớn cho các doanh nghiệp (DN).

Theo bà Đặng Phương Dung- Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam- bày tỏ, nếu Chính phủ không áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế thì DN Việt Nam sẽ rất thiệt thòi khi phải cạnh tranh với các DN trong khu vực và thế giới. Bởi khi dùng các tiêu chuẩn khác, các đối tác quốc tế khó đánh giá được năng lực DN Việt Nam.

Là người hiểu rõ “cuộc chơi” thương mại quốc tế, ông Trần Hữu Huỳnh- Chủ tịch Trung tâm trọng tài quốc tế- cho rằng, hiện nay có 3 sự cạnh tranh: Quốc gia, DN và sản phẩm, có quan hệ tương hỗ với nhau. Một quốc gia có năng lực cạnh tranh tốt sẽ thúc đẩy DN phát triển và tạo ra sản phẩm tốt. Với NQ 19, Chính phủ đã đặt mình vào thế cạnh tranh toàn cầu để khắc phục yếu kém.

Mục tiêu và biện pháp cải thiện môi trường kinh doanh đã có, tuy nhiên, kết quả ra sao phải trông chờ rất lớn từ việc thực hiện của các bộ, ngành, địa phương.

Năm 2007, Việt Nam bắt đầu áp dụng Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI). Vài năm sau đó, nhiều địa phương liên tục “thăng hạng” nhưng gần đây, có tỉnh đã dậm chân tại chỗ, thậm chí thụt lùi. Theo chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh, trong việc thực hiện các chỉ số như PCI hay các chỉ tiêu trong NQ 19, người đứng đầu địa phương rất quan trọng. Nếu lãnh đạo địa phương nhiệt huyết và quyết tâm, các chỉ số sẽ dần cải thiện và liên tục duy trì.

Bên cạnh đó, sự thiếu phối hợp của chính các cơ quan quản lý nhà nước cũng là thách thức không nhỏ. Một ví dụ nhỏ, NQ 19 nêu rõ yêu cầu phải rút ngắn thời gian giải quyết tranh chấp thương mại xuống còn tối đa 200 ngày (hiện là 400 ngày). Theo ông Tưởng Duy Lượng- nguyên Phó Chánh án TAND tối cao- chỉ tiêu này rất khó đạt được nếu các cơ quan quản lý nhà nước không tích cực phối hợp. Ông Lượng chia sẻ: Ở Việt Nam, khi tòa án gửi văn bản yêu cầu cung cấp tài liệu liên quan như đất đai, đăng ký kinh doanh… thì rất lâu mới nhận được trả lời, thậm chí có nơi không trả lời. Bởi vậy, để thực hiện được yêu cầu của Chính phủ, đòi hỏi sự đồng lòng, nỗ lực cố gắng và phối hợp của tất cả các cơ quan quản lý nhà nước, các địa phương. 

Kỳ II: Doanh nghiệp chung tay xây dựng thể chế