Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên: Phát huy sức mạnh liên ngành, nâng tầm hội nhập kinh tế

Gắn kết nhiệm vụ hội nhập với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội

Sáng 9/10, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về hội nhập quốc tế, Trưởng Ban Chỉ đạo liên ngành hội nhập quốc tế về kinh tế đã chủ trì phiên họp đầu tiên của Ban Chỉ đạo liên ngành hội nhập quốc tế về  kinh tế (gọi tắt Ban Chỉ đạo) ngay sau khi được kiện toàn theo Quyết định số 1812/QĐ-TTg ngày 25/8/2025 của Thủ tướng Chính phủ.

Phát biểu khai mạc phiên họp, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh ý nghĩa, tầm quan trọng của phiên họp. Bởi đây là phiên họp đầu tiên của Ban Chỉ đạo sau khi được kiện toàn theo Quyết định số 1812/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Ngay sau đó, Ban Chỉ đạo đã xây dựng Quy chế hoạt động, đề ra Kế hoạch công tác và phân công nhiệm vụ cho từng thành viên. Đây là những bước đi quan trọng, là cơ sở cho việc triển khai hiệu quả các hoạt động của Ban Chỉ đạo trong thời gian tới.

Chính vì vậy, ngay trong phiên họp đầu tiên, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên chỉ đạo và đề nghị các đồng chí Ủy viên Ban Chỉ đạo, các đại biểu tham dự phát huy tinh thần trách nhiệm, chia sẻ thẳng thắn, đóng góp các ý kiến cụ thể, thiết thực.

“Những ý kiến sâu sát của các đồng chí sẽ là cơ sở quan trọng để Ban Chỉ đạo triển khai Kế hoạch công tác, bảo đảm tính khả thi và hiệu quả trong quá trình thực hiện” - Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên phát biểu.

Ngay sau phần phát biểu khai mạc của Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, bà Lê Thị Hằng - Phó Chánh Văn phòng Ban Chỉ đạo đã công bố các Quyết định về thành viên, Quy chế hoạt động và Kế hoạch nhiệm vụ công tác năm 2025 - 2026 của Ban Chỉ đạo. Đây sẽ là “kim chỉ nam” để Ban Chỉ đạo triển khai công việc một cách khoa học, kỷ cương, đồng thời phát huy tinh thần chủ động và trách nhiệm của mỗi thành viên.

Phát biểu tham luận tại phiên họp, ông Ngô Chung Khanh, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên (Bộ Công Thương) đã báo cáo về tình hình thực thi và giải pháp triển khai hiệu quả các FTA. Dự kiến các FTA mới sẽ được đàm phán trong thời gian tới như FTA với Pakistan, FTA với các nước GCC... Cùng với đó, báo cáo về việc rà soát, kiện toàn Đoàn đàm phán Chính phủ về kinh tế và thương mại quốc tế theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Đại diện cho các bộ, ngành: Bộ Tư pháp, Ngân hàng Nhà nước... (Ủy viên Ban Chỉ đạo) đã báo cáo về tình hình thực hiện Chương trình hành động của các bộ, ngành, địa phương, thực hiện Nghị quyết 153/NQ-CP ngày 31/5/2025 của Chính phủ ban hành Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 59-NQ/TW ngày 21/1/2025 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế trong tình hình mới.

Nhìn chung, các Bộ, ngành, địa phương đã có nhiều nỗ lực trong việc cụ thể hóa chủ trương, nghị quyết của Đảng và Chính phủ, gắn kết nhiệm vụ hội nhập kinh tế quốc tế với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của từng ngành, từng địa phương; đồng thời, phối hợp chặt chẽ trong thực thi các FTA, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tiếp cận thị trường, mở rộng xuất khẩu, thu hút đầu tư và thúc đẩy cải cách thể chế trong nước.

Tuy nhiên, các thành viên Ban Chỉ đạo liên ngành hội nhập quốc tế về kinh tế cũng nhận định tình hình trước mắt vẫn còn không ít khó khăn, thách thức, trong bối cảnh thế giới và khu vực đang diễn biến nhanh chóng và phức tạp. Xung đột thương mại, cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, các vấn đề mới nổi như thuế quan với Hoa Kỳ, các vụ kiện phòng vệ thương mại, hàng rào kỹ thuật xanh của EU, hay những yêu cầu mới về phát triển bền vững... đang đặt ra những vấn đề cần phải xử lý cả trong ngắn và dài hạn.

Thước đo của hội nhập không phải bằng các FTA

Phát biểu kết luận phiên họp, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên ghi nhận và đánh giá cao những ý kiến sâu sắc, thiết thực của các đại biểu tham dự.

Khái quát lại những kết quả nổi bật của tiến trình hội nhập quốc tế về kinh tế của đất nước trong suốt những năm qua, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, sau 18 năm kể từ khi Việt Nam gia nhập WTO (năm 2007), nền kinh tế Việt Nam đã rõ tên trên bản đồ thế giới.

Đánh giá của nhiều tổ chức trên thế giới cũng cho thấy, quy mô nền kinh tế nước ta đứng thứ 32 và độ mở nền kinh tế thuộc top dẫn đầu; kim ngạch xuất nhập khẩu tăng trưởng nhanh qua hàng năm, tăng 47% từ 2020 đến nay. Nếu năm 2020 kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 545 tỷ USD thì năm 2025 kết quả này sẽ lập một con số kỷ lục mới, khoảng 920 - 930 tỷ USD.

Từ một nền kinh tế tự cung tự cấp, Việt Nam đã vươn ra thế giới thông qua việc gia nhập WTO, thông qua ký kết các FTA.... Tính đến thời điểm hiện nay, Việt Nam đã có 20 FTA đang đàm phán, ký kết; trong đó có 17 FTA đã và đang thực thi với các nền kinh tế lớn trên thế giới, chiếm 90% GDP toàn cầu.

Về thu hút đầu tư FDI, Việt Nam là một trong số 15 nước thu hút đầu tư FDI rất thành công, đặc biệt là trong khoảng 10 năm trở lại đây; tốc độ tăng trưởng khoảng từ 20 - 25%/năm và Việt Nam tiếp tục là điểm đến hấp dẫn của các nhà đầu tư nước ngoài.

Về thương mại điện tử, nhất là thương mại điện tử xuyên biên giới của Việt Nam cũng có tốc độ tăng trưởng rất mạnh, khoảng 22 - 25%/năm. Hiện nay, Việt Nam là một trong 5 quốc gia có tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử lớn nhất thế giới.

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam không thể chỉ đo đếm bằng sự mở cửa của nền kinh tế, không đo bằng số lượng các FTA được ký kết, hay số vốn FDI vào Việt Nam. Thậm chí không thể đo đếm bằng kim ngạch xuất nhập khẩu tăng hàng năm mà phụ thuộc vào năng lực nội lực của nền kinh tế đất nước, đo bằng mức độ tham gia của doanh nghiệp Việt Nam trong chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu.

“Chúng ta đã thành công trong thu hút đầu tư, thành công trong đàm phán ký kết các FTA, nhưng lợi ích Việt Nam được hưởng trong tiến trình hội nhập chưa được như kỳ vọng. Điều này đòi hỏi quá trình hội nhập quốc tế về kinh tế của Việt Nam phải được nâng tầm” - Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên chỉ đạo.

Cũng theo Bộ trưởng, là một quốc gia hội nhập quốc tế sâu rộng, song với quy mô còn khiêm tốn, Việt Nam cần kiên định chủ nghĩa đa phương, dựa vào luật pháp quốc tế. Để hội nhập thành công, Đảng và Nhà nước ta đã xác định rõ chủ trương, đường lối, quan điểm và chính sách rõ ràng.

Phát huy tính gắn kết, hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ hội nhập kinh tế

Để thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ theo Kế hoạch công tác của Ban Chỉ đạo liên ngành hội nhập quốc tế về kinh tế năm 2025 - 2026, phát huy vai trò cơ quan điều phối liên ngành, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên - Phó Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về hội nhập quốc tế, Trưởng Ban Chỉ đạo liên ngành hội nhập quốc tế về kinh tế đề nghị các Bộ ngành và địa phương thành viên thời gian tới tập trung vào một số nhiệm vụ trọng tâm sau:

Thứ nhất, tổ chức triển khai đồng bộ, bảo đảm tiến độ, chất lượng các nhiệm vụ được giao tại Nghị quyết số 153/NQ-CP ngày 31/5/2025 của Chính phủ ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 59-NQ/TW của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế trong tình hình mới. Đây là nội dung trọng tâm để chuẩn bị cho phiên họp tiếp theo của Ban Chỉ đạo quốc gia về hội nhập quốc tế do Thủ tướng Chính phủ là Trưởng ban sẽ diễn ra trong thời gian tới.

Thứ hai, tiếp tục triển khai đàm phán và thực thi hiệu quả các FTA theo các định hướng, giải pháp tại Quyết định số 112/QĐ-TTg ngày 19/6/2025 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Định hướng tham gia các FTA đến năm 2030, tầm nhìn 2035.

Tập trung xử lý các vấn đề tồn tại để khai thác hiệu quả 17 Hiệp định/thỏa thuận thương mại đã ký kết, tiếp tục đẩy mạnh mở rộng và đa dạng hóa thị trường xuất khẩu thông qua việc nghiên cứu các thị trường mới, tiềm năng, còn dư địa khai thác tại Trung Đông, châu Phi, Châu Mỹ Latinh...

Đồng thời thúc đẩy đàm phán các Hiệp định thương mại tự do mới như khởi động đàm phán Hiệp định PTA với Pakistan; tiến hành các thủ tục cần thiết để tiến tới khởi động đàm phán Hiệp định FTA với GCC và MERCOSUR.

Thứ ba, ưu tiên tập trung nguồn lực thực hiện nhiệm vụ tiếp tục đàm phán thương mại đối ứng với Hoa Kỳ để đạt được cam kết thuận lợi nhất cho Việt Nam, hướng tới một Hiệp định thương mại toàn diện, công bằng, cân bằng và bền vững.

Chú trọng công tác cảnh báo, khuyến nghị tới các địa phương, hiệp hội ngành hàng doanh nghiệp các giải pháp ứng phó kịp thời và phù hợp với chính sách thuế quan của Hoa Kỳ.

Tăng cường nắm bắt, kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, hỗ trợ các địa phương, hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp có hoạt động thương mại xuất nhập khẩu với Hoa Kỳ.

Thứ tư, thúc đẩy hợp tác quốc tế trong các lĩnh vực mới như chuyển đổi năng lượng, chuyển đổi số, kinh tế tuần hoàn, chuyển giao công nghệ, ứng dụng các thành tựu khoa học, đổi mới sáng tạo để xây dựng phát triển các ngành công nghiệp mang tính nền tảng.

Chủ động, tích cực tham gia xây dựng các quy tắc, tiêu chuẩn quốc tế về các công nghệ mới đảm bảo an toàn và cùng có lợi, thúc đẩy nâng cao năng lực và chuyển giao công nghệ trong các FTA mà Việt Nam là thành viên.

Thứ năm, tăng cường công tác nghiên cứu, dự báo và tham mưu chiến lược, chủ động theo dõi sát diễn biến kinh tế, thương mại quốc tế; kịp thời xây dựng các kịch bản, giải pháp ứng phó linh hoạt với biến động thị trường, chính sách của các đối tác lớn.

Đồng thời nâng cao năng lực cảnh báo sớm, hỗ trợ doanh nghiệp trong xử lý các vụ việc phòng vệ thương mại, rào cản kỹ thuật, và chuyển đổi mô hình sản xuất theo hướng xanh, bền vững. Công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức về hội nhập kinh tế quốc cần được đổi mới về phương thức và triển khai mạnh mẽ trên cơ sở ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số.

Thứ sáu, phát huy hơn nữa vai trò điều phối liên ngành của Ban Chỉ đạo, bảo đảm sự phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng, hiệu quả giữa các Bộ, ngành, địa phương. Ban Chỉ đạo cần duy trì thường xuyên cơ chế trao đổi, tham vấn liên ngành, không chỉ trong các phiên họp  định kỳ, mà cả trong xử lý công việc hằng ngày để kịp thời xử lý, tháo gỡ các những khó khăn vướng mắc trong quá trình triển khai các chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên tin tưởng, Ban Chỉ đạo sẽ phát huy tối đa được sự gắn kết, tính đồng bộ và hiệu quả phối hợp giữa Bộ, ngành, địa phương, qua đó triển khai thắng lợi các nhiệm vụ hội nhập kinh tế quốc tế, đóng góp thiết thực cho sự nghiệp phát triển nhanh và bền vững của đất nước.

Theo Quyết định số 09/QĐ-BĐLNKT ngày 17/9/2025 và Quyết định số 15/QĐ-BCĐLNKT ngày 01/10/2025, Ban Chỉ đạo liên ngành hội nhập quốc tế về kinh tế gồm 15 thành viên, trong đó, Trưởng Ban là Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên; Phó Trưởng Ban là Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân giữ vai trò thường trực; 13 Ủy viên là các đồng chí lãnh đạo cấp Thứ trưởng của 9 Bộ và cơ quan ngang Bộ (Ngoại giao, Công an, Tài chính, Khoa học và Công nghệ, Nông nghiệp và Môi trường, Xây dựng, Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Tư pháp, Ngân hàng Nhà nước) cùng với 4 đồng chí Phó Chủ tịch UBND các Thành phố (Hà Nội, Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Đà Nẵng).