Bắc Ninh: Khuyến công tiếp sức công nghiệp nông thôn phát triển

Hiệu quả rõ nét từ nguồn lực khuyến công

Theo thông tin từ Trung tâm Phát triển Công Thương Bắc Ninh, giai đoạn 2021-2025, Bắc Ninh được đánh giá là một trong những địa phương tiêu biểu cả nước về triển khai công tác khuyến công. Trong 5 năm, tổng kinh phí huy động cho khuyến công đạt trên 33,4 tỷ đồng, trong đó hơn 7,4 tỷ đồng từ ngân sách Trung ương, phần còn lại từ nguồn địa phương. Đây là nguồn lực không lớn so với nhu cầu phát triển, nhưng nhờ cách phân bổ hợp lý, Bắc Ninh đã triển khai nhiều đề án mang tính thiết thực, sát nhu cầu thực tế của cơ sở sản xuất.

Chỉ tính riêng hỗ trợ đầu tư máy móc, thiết bị tiên tiến, tỉnh đã đồng hành cùng gần 90 cơ sở sản xuất nâng cấp dây chuyền. Nhiều đơn vị từ chỗ sản xuất thủ công, công nghệ lạc hậu, sau khi được hỗ trợ đã mạnh dạn áp dụng dây chuyền tự động, bán tự động, giúp tăng năng suất, giảm chi phí nhân công và cải thiện chất lượng sản phẩm.

Không chỉ tập trung vào khâu sản xuất, khuyến công Bắc Ninh còn chú trọng khâu tiêu thụ sản phẩm. Các mô hình trình diễn kỹ thuật, phòng trưng bày sản phẩm, hội chợ – triển lãm hàng công nghiệp nông thôn tiêu biểu hay các chương trình bình chọn sản phẩm… đã mở ra cơ hội để doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận thị trường, kết nối đối tác, gia tăng sức cạnh tranh. Hoạt động đào tạo, tập huấn cũng được tổ chức thường xuyên, giúp các chủ cơ sở nâng cao năng lực quản lý, tay nghề lao động và khả năng tiếp cận thị trường mới.

Nhờ đó, bức tranh công nghiệp nông thôn Bắc Ninh ngày càng khởi sắc: Sản phẩm đa dạng hơn, nhiều ngành nghề truyền thống được khôi phục và phát triển, năng lực sản xuất của cơ sở được nâng tầm, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

Dù đạt nhiều kết quả đáng ghi nhận, công tác khuyến công Bắc Ninh vẫn phải đối diện không ít thách thức. Trước hết là nguồn lực tài chính. Kinh phí khuyến công hiện vẫn chủ yếu dựa vào ngân sách Nhà nước, mức hỗ trợ còn thấp so với nhu cầu đầu tư thiết bị, công nghệ mới vốn đòi hỏi chi phí lớn. Việc huy động đóng góp từ các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp trong và ngoài nước còn hạn chế, khiến khả năng mở rộng quy mô hỗ trợ chưa như mong muốn.

Công tác quản lý Nhà nước về khuyến công cũng chưa đồng bộ. Ở cấp cơ sở, hầu như chưa có cán bộ chuyên trách, dẫn đến việc xây dựng và lựa chọn đề án gặp khó khăn, đôi khi chưa sát với nhu cầu thực tiễn. Sự phối hợp giữa chính quyền địa phương, Sở Công Thương và các ngành liên quan chưa thật chặt chẽ, một số nơi chưa quan tâm đúng mức tới công tác khuyến công.

Ngoài ra, việc triển khai đồng bộ các hoạt động khuyến công trên toàn tỉnh còn gặp trở ngại bởi một số doanh nghiệp, cơ sở sản xuất vẫn còn tâm lý e ngại khi tham gia chương trình, do thủ tục tiếp cận hỗ trợ còn phức tạp, hoặc lo ngại hiệu quả đầu tư chưa thấy ngay.

Chuyển từ hỗ trợ đơn lẻ sang cụm, ngành

Cũng theo thông tin từ Trung tâm Phát triển Công Thương tỉnh Bắc Ninh, bước vào giai đoạn 2026-2030, Bắc Ninh xác định tiếp tục coi khuyến công là công cụ hỗ trợ đắc lực cho sự phát triển công nghiệp nông thôn. Định hướng lớn của tỉnh là chuyển từ hỗ trợ đơn lẻ sang hỗ trợ theo cụm ngành, chuỗi giá trị, hướng tới công nghiệp xanh, sạch, tiết kiệm năng lượng và phát triển bền vững.

Cụ thể, tỉnh đặt mục tiêu xây dựng ít nhất 3 mô hình trình diễn kỹ thuật, hỗ trợ thiết bị tiên tiến cho khoảng 90 cơ sở sản xuất, tổ chức 2 hội chợ triển lãm hàng công nghiệp nông thôn tiêu biểu và hàng thủ công mỹ nghệ, 2 đợt bình chọn sản phẩm tiêu biểu cấp tỉnh cùng 10-20 hội chợ trong nước. Hoạt động kết nối sản phẩm với thị trường trong và ngoài nước sẽ được đẩy mạnh thông qua sàn thương mại điện tử, hội chợ quốc tế và hệ thống siêu thị.

Để đạt mục tiêu này, Bắc Ninh đề ra nhóm giải pháp trọng tâm: Hoàn thiện khung thể chế, chính sách, kiến nghị Chính phủ, Bộ Công Thương sửa đổi, bổ sung Nghị định 45/2012/NĐ-CP để phù hợp thực tiễn, đồng thời tăng mức hỗ trợ từ ngân sách Trung ương và địa phương cho các đề án có tính lan tỏa cao.

Nâng cao hiệu quả thông tin, tuyên truyền để doanh nghiệp và người dân hiểu rõ cơ chế, chính sách, kịp thời nắm bắt cơ hội từ chương trình khuyến công. Tập huấn, đào tạo đội ngũ cán bộ khuyến công cả ở cấp tỉnh và cơ sở để đủ năng lực triển khai các chương trình chuyên sâu.

Khuyến khích doanh nghiệp tại các cụm công nghiệp, làng nghề liên kết với cơ sở nhỏ lẻ, hình thành cụm liên kết ngành và chuỗi giá trị. Tập trung vào đề án trọng điểm, dài hạn bằng việc lựa chọn các dự án có tác động sâu, được triển khai nhiều năm và lồng ghép với các chương trình hỗ trợ khác, từ đó tạo mô hình hạt nhân để nhân rộng.

Bắc Ninh cũng đề xuất Trung ương sớm ban hành Chương trình khuyến công quốc gia giai đoạn 2026-2030, tầm nhìn đến 2045, tạo cơ sở pháp lý và định hướng dài hạn cho địa phương chủ động xây dựng kế hoạch. Đồng thời, cần có cơ chế thúc đẩy chuyển đổi số cho cơ sở công nghiệp nông thôn, hỗ trợ tiếp cận công nghệ, tư vấn kỹ thuật và xúc tiến thương mại.

Có thể thấy, khuyến công Bắc Ninh đã và đang mang lại những giá trị rõ rệt, giúp công nghiệp nông thôn thay đổi cả về quy mô lẫn chất lượng, góp phần quan trọng vào mục tiêu tăng trưởng kinh tế – xã hội của tỉnh. Tuy vậy, để bước sang giai đoạn mới với những yêu cầu cao hơn, Bắc Ninh cần đồng thời huy động thêm nguồn lực, hoàn thiện cơ chế, nâng cao năng lực nhân sự và gắn kết chặt chẽ hơn giữa các cấp, ngành.

Giai đoạn 2021-2025, khuyến công Bắc Ninh không chỉ triển khai được nhiều nội dung mà còn thu hút đáng kể nguồn vốn đối ứng từ các cơ sở công nghiệp nông thôn. Điều này chứng tỏ hiệu quả và sức hấp dẫn từ chương trình.